Class notes
College aantekeningen Bestuurskunde
- Course
- Institution
- Book
Hoorcollege aantekeningen uitgewerkt. Ook Belangrijke info van uit de werkgroepen voor het tentamen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
sofiekevanderveer
Content preview
BestuurskundeHoorcollege 12-09-2023
Prof. Dr. Lars Tummers
Aantekeningen:
Kenmerken staat:
- Territorium: Een staat heeft een afgebakend grondgebied.
- Bevolking: Er woont een groep mensen op dat grondgebied.
- Wetten: De staat heeft wetten en regels die het gedrag van zijn burgers reguleren.
- Erkend: Andere staten erkennen de soevereiniteit van deze staat.
Kenmerken rechtstaat:
- Geen willekeur: In een rechtstaat heerst geen willekeur, wetten worden consistent
toegepast.
- Machtenscheiding: De machten (wetgevend, uitvoerend, rechterlijk) zijn gescheiden
en in evenwicht.
- Verkiezingen: Burgers hebben het recht om hun leiders via vrije en eerlijke
verkiezingen te kiezen.
- Grondrechten: Burgers genieten fundamentele rechten en vrijheden die door de staat
worden beschermd.
- Onafhankelijke media: Er is persvrijheid, en media-operaties zijn vrij van
staatstoezicht en -inmenging.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat en het Huis van Thorbecke (1848)
- Eenheidsstaat: primaat van landelijke overheid (rijk)
- Gedecentraliseerd: voor bepaalde onderwerpen zelfstandige bevoegdheden van
gemeente en provincies.
- Ambiguïteit: centraal maar toch variatie mogelijk
Drie kernbegrippen voor de gedecentraliseerde eenheidsstaat
- Autonomie: verwijst naar de mate van zelfbestuur en onafhankelijkheid die aan de
deelstaten, regio's of andere decentrale eenheden wordt toegekend binnen een
eenheidsstaat. Decentrale eenheden hebben het recht om hun eigen beslissingen te
nemen en beleid te ontwikkelen op gebieden die binnen hun bevoegdheid vallen,
zonder directe inmenging van de centrale regering.
- Medebewind: houdt in dat de centrale en decentrale overheden samenwerken bij het
nemen van beslissingen en het uitvoeren van beleid op bepaalde terreinen. Op
bepaalde gebieden, zoals onderwijs of gezondheidszorg, kunnen zowel de centrale
als de decentrale overheden betrokken zijn bij het ontwikkelen en uitvoeren van
beleid, waarbij ze hun middelen en verantwoordelijkheden delen.
- Toezicht: Toezicht verwijst naar de rol van de centrale regering bij het controleren en
beoordelen van de activiteiten en beslissingen van de decentrale eenheden om
ervoor te zorgen dat ze in overeenstemming zijn met de nationale wetten en
beleidsrichtlijnen. De centrale regering behoudt het recht om toezicht te houden op
de activiteiten van de decentrale eenheden om ervoor te zorgen dat ze geen beleid
voeren dat in strijd is met nationale belangen of grondwettelijke bepalingen. Dit
toezicht kan variëren in intensiteit, afhankelijk van de grondwet en wetgeving van het
land.
Regering en kabinet
- Regering: kroon: koning en ministers
- Kabinet: ministeres en staatssecretarissen
- Ministerpresident: voorzitter van de ministerraad
, Niet: minister van staat, eretitel
Wel: minister zonder portefeuille
- Staten-Generaal: parlement
Eerste kamer:
75 leden
Getrapte verkiezing
Parttime
Tweede kamer
150 leden
Directe verkiezingen
Full time
De regering is de uitvoerde macht op nationaal niveau.
Nederland heeft een parlementair stelsel: uitvoerende macht niet direct gekozen, maar via
het parlement.
Eerste en Tweede kamer zijn verschillend samengesteld, verschillende gekozen hebben
verschillende bevoegdheden.
Ontwikkelingen in het openbaar bestuur door de tijd
Fase 1. Nachtwakerstaat 1648-1930
- 1648 vrede van munster: macht bij provincies
- 1795 Bataafse republiek: meer eenheid
- 1814 koninkrijk der Nederlanden: eenheidsstaat, Willem I
- Garandeer veiligheid
- Kernministeries J&V, defensie, BuZa
Fase 2. Groeiende verzorgingsstaat 1930-1973
Verzuiling: religie en klasse
- Eigen werelden: zuilen
- Industrialisatie
- Opbouw verzorgingsstaat
- Sociale rechten
Fase 3. Van zorgen voor naar zorgen dat 1983-nu
- Beheersing sociale zekerheid
- Privatisering
- Government naar governance
Agentschappen
Agentschap: uitvoerend onderdeel van een ministerie dat intern verzelfstandigd is, met een
eigen sturingsmodel en financiële administratie.
Het doel van een agentschap is vergroting doelmatigheid.
ZBO: Zelfstandige bestuursorgaan van de centrale overheid dat met openbaar gezag is
bekleed en niet hiërarchisch ondergeschikt is aan een minister (verschil met agentschap)
1. Orgaan, niet per se organisatie
2. Wettelijke basis
3. Niet ondergeschikt aan minister
Rechtspersoon met wettelijke taak (RWT’S) & ZBO’S
RWT: wel rechtspersoon met wettelijk taak maar geen ZBO want geen bestuursorgaan.
Ondergeschikt aan bevoegd gezag.
RWT & ZBO: bestuursorgaan en rechtspersoon
ZBO: wel bestuursorgaan maar geen rechtspersoon
GS: gedeputeerde staten, In Nederland verwijst GS naar het dagelijks bestuur van een
provincie. Gedeputeerde staten zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van provinciaal
beleid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofiekevanderveer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now