Summary
Samenvatting Biologische Psychologie Boek en Colleges
- Course
- Institution
In de samenvatting staat alle stof die je moet weten voor het tentamen.
[Show more]
Seller
Follow
terraarends
Reviews received
Content preview
Biologische psychologieH1 Genetics and evolution
1.1 Leven op aarde
Ongeveer 4550 miljoen jaar geleden is onze aarde gevormd.
De mens bestaat echter pas 2 miljoen jaar op deze aarde.
De mens is maar een klein voorbeeld van al het leven op
aarde gegeven de vele taxonomieën. Homo sapiens zijn het
tegenwoordige ras van de mens wat bestaat uit 1 soort. In
het verleden bestonden er meerdere soorten mensen alleen
deze zijn uitgestorven, verworven of meegenomen in het
bestaande soort.
Y-chromosomal Adam = de meest recente
gemeenschappelijke voorouder van wie alle mannen die
tegenwoordig op aarde leven afstammen. Terug te traceren
naar Kongo in Afrika.
Mitochondrial Eve = de meest recente gemeenschappelijke voorouder van wie alle vrouwen
die tegenwoordig op aarde leven afstammen. Het wordt doorgegeven via de vrouwelijke lijn
door mitochondriaal DNA (DNA dat via eicellen wordt doorgegeven).
Out of Africa Hypothesis = de hypothese dat de mensen zich vanuit Afrika over de hele
wereld hebben verspreid. De gemeenschappelijke voorouder zou van Kongo komen.
1.2 Menselijke genetische variatie
Elk persoon erft een unieke combinatie van genen van zijn ouders, waarbij bepaalde
combinaties van zowel genen als omgevingsfactoren bij kunnen dragen aan een specifieke
ziekte. Echter, bestaat er geen specifiek gen voor een specifieke ziekte.
Mensen zijn 99.9% genetisch identiek aan het DNA van andere mensen. De resterende
0.1% genetische variatie zorgt ervoor dat ieder mens er anders uit ziet en van elkaar
verschilt. The Human Genome Project heeft de genetische opbouw van mensen in kaart
gebracht in 2003.
Ons DNA bevat ongeveer 20.000 verschillende genen. Genen zijn
instructies voor het aanmaken van eiwitten (proteïnen). Daarbij bevat
DNA 3 miljard verschillende nucleotiden of letters die het vier-
letterige-DNA alfabet vormen: A-T C-G. Minder dan 2% van de
nucleotiden of letters bevatten de functionele genen voor het
coderen van eiwitten. Elke cel in het lichaam bevat 5 cm DNA,
waarbij een mens ongeveer 10 triljoen cellen heeft. Bijna iedere cel
in het lichaam bevat een identieke kopie van het DNA.
1.3 Charles Darwin
Charles Darwin was de ontdekker van natuurlijke selectie, waarbij bepaalde eigenschappen
vaker zullen voorkomen (en dus overleven) gebaseerd op verschillende aannames:
1. Variatie binnen een soort
2. Eigenschappen zijn erfelijk voor nakomelingen
, 3. Struggle for existence = niet ieder soort kan makkelijk
overleven. Sommige soorten hebben zich aangepast
aan de omgeving, waardoor ze beter kunnen overleven
(survival of the fittest).
4. Overleving en nakomelingen = uiterlijk van het soort
bepaald in welke omgeving de beste overlevingskansen
zijn waardoor het soort zich kan voortplanten.
1.4 Menselijk karyotype
Karyotype = georganiseerd set van chromosomen. Bij de mens:
• 46 chromosoom paren (22 identieke paren van moeder
en vader)
• 1 chromosoom paar is het sekse chromosoom (XX =
meisje, XY = jongen).
Trisomie 21 = een extra kopie van het chromosoom 21, ofwel het Syndroom van Down.
Nucleus = ofwel celkern, bevat DNA dat opgeslagen zit in chromosomen.
Chromosoom = lange keten van DNA dat netjes opgerold zit rondom
histonen tijdens de celdeling.
• Centromere = hier haken dingen aan zodat elke chromosoom weer
naar een nieuwe cel getrokken kan worden.
• Histonen = stukjes eiwit/ proteïne waar omheen de stukjes
opgerolde DNA zitten. Hierdoor kan het netjes opgeslagen worden
in plaats van dat het in de war raakt.
• Telemere = een stukje aan het einde van een chromosoom dat het
DNA beschermt tijdens de celdeling. Bij elke celdeling wordt het
telemere een stukje korter totdat het op een bepaald moment te kort
is. Hierdoor kan de cel zich niet meer delen en sterft het af.
Basen paren = ook wel nucleotiden genoemd, zoals T, A, C, G (bestanddelen van DNA).
Genoom = complete genetische informatie van een organisme.
Gen = stukje van het DNA dat codeert voor de productie van eiwitten (chromosoom → DNA
→ gen → eiwit).
Allel = twee varianten van een gen gevonden op dezelfde plek op een chromosoom die
erfelijke informatie bevatten.
• Homozygoot voor het dominante allel = zowel identiek al dominant (1 kopie nodig
voor overname van erfelijke eigenschap: autosomaal dominant).
• Homozygoot voor het recessieve allel = zowel identiek al recessief (2 kopieën
nodig voor overname van erfelijke eigenschap).
• Heterozygoot = wanneer beide allelen verschillen, eentje is dominant en de andere
is recessief.
Genotype = de genetische opmaak van een bepaald organisme.
Fenotype = de uiting van een bepaalde eigenschap binnen een organisme. Dit kan
afhankelijk zijn van zowel genen als omgeving.
, → De XY chromosomen bij mannen blijven voortdurend het leven in strijd met elkaar. Bij
de XX chromosomen bij vrouwen, blijft er na een strijd maar één chromosoom actief.
Als dit zichtbaar bij mensen zou zijn, dan zouden vrouwen gestreept zijn.
1.5 DNA
DNA (deoxyribonucleic acid) = is het recept voor het aanmaken van eiwitten. Het bestaat uit
twee ketens van nucleotiden die aan elkaar gekoppeld zijn, waarvoor de buitenkant omringt
is door een laag van suiker-fosfaat. Aan de binnenkant zitten de baseparen die gevormd zijn
uit de nucleotiden, bestaande uit vier soorten moleculen:
• Adenine (gekoppeld en tegenover aan Thymine)
• Thymine (gekoppeld en tegenover aan Adenine)
• Cystosine (gekoppeld en tegenover aan Guanine)
• Guanine (gekoppeld en tegenover aan Cystosine)
1.6 Genetische code
In de celkern wordt een stukje DNA ontrold en gekopieerd (ofwel transcriptie) naar een
messenger RNA (mRNA). Het stukje mRNA raakt vervolgens uit de celkern naar het
cytoplasma waar het “translation” proces begint. Hier wordt het stukje mRNA vertaald naar
het bijbehorende eiwit wat aangemaakt kan worden in het ribosoom (eiwitfabriek).
De omzetting van DNA naar eiwit wordt gedaan op basis van de genetische code. Drie
letters (nucleotiden) bij elkaar vormen de code voor hoe een eiwit er uiteindelijk uit ziet en
hoe het in elkaar zit, ofwel triplet code of condon. De letters T-A-C vormen de genetische
code voor de aanmaak van een bepaald aminozuur dat geplaatst wordt in een eiwit.
Eiwitten bestaan uit een lange keten aan elkaar gekoppelde aminozuren. In totaal zijn er 21
verschillende soorten aminozuren.
1.7 Stappenplan eiwitsynthese
Stap 1: Transcriptie van DNA naar RNA
Een stukje DNA in de nucleus wordt afgerold waardoor er aan een kant eiwitten kunnen
binden. Van slechts een helft kan een exacte kopie gemaakt worden, ofwel primair RNA
transcript. Het verschil tussen DNA en RNA is dat de letters tegenovergesteld van elkaar
zijn en dat de letter T niet bestaat in RNA, waardoor het door U vervangen wordt. Een ander
verschil in dat RNA erg klein is, want het heeft 1 gen. Doordat het zo klein is, kan het de
nucleus verlaten, dit kan DNA niet.
, Stap 2: RNA opsplitsen naar mRNA
Het primaire RNA transcript wordt opgesplitst tot mRNA door exons1 te behouden en
introns te verwijderen en recyclen. Via de nucleus pores verlaat het mRNA de nucleus en
komt in het cytoplasma terecht.
Stap 3: Translatie van mRNA naar een keten van aminozuren
Nadat het mRNA het cytoplasma in is gekomen, komt het een ribosoom tegen. Een
ribosoom is een groot eiwitmolecuul waar het mRNA zich mee koppelt. In het ribosoom vindt
de vertaalslag zich plaats. Bij het ribosoom bevinden zich tRNA (transfer-RNA) moleculen.
Deze moleculen bevatten een de ene kant anticodon (de tegenovergestelde genetische
code) voor de letters op het mRNA. Aan de andere kant bevatten ze een aminozuur.
Een anticodon van een tRNA combineert zich met de code op met mRNA, waar vervolgens
het tRNA aminozuur zich combineert met de vorige aminozuren waardoor er een keten van
aminozuren ontstaat. Elke keer schuift dit proces een stapje op waardoor er een nieuw
aminozuur aan de keten wordt toegevoegd. Dit is het begin van een eiwit.
Als het mRNA klaar is, dan is het eiwit compleet. Hierdoor raakt het ribosoom los en kan het
mRNA koppelen met een ander ribosoom waar het proces herhaald wordt.
Stap 4: Post-translationeel eiwit processing
Bij sommige eiwitten is het complete eiwit nog niet klaar en kan het nog opgesplitst worden
in verschillende delen. Zo kan het voorkomen dat vanuit één enkel gen verschillende eiwitten
worden geproduceerd. Grote reeksen aan proteïne kunnen dus worden opgedeeld in
verschillende kleine proteïnen van een gen.
1
Een exon is een coderend gedeelte van een gen en bevat de informatie voor het bouwen van een eiwit. Een
intron is de regio tussen de exonen en wordt niet gebruikt voor het eiwit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller terraarends. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now