volledige samenvatting van het onderdeel anatomie van het vak orgaanfysiologie en pathofysiologie I (nieuwe naam: fysiologie en pathofysiologie van het centraal zenuwstelsel en de zintuigen)
DEEL 1
0. Inleiding
Enkel wat er op de slides staat
1. Emergent properties of neural networks
Niet zo belangrijk —> enkel om aan te duiden dat de hersenen plastisch zijn
2. Evolution of nerveus systems
NIET
3. Anatomy of the central nervous system
Het CZS ontwikkeld zich uit een holle buis
NIET
Het CZS is verdeeld in grijze en witte stof
Het CZS bestaat uit:
- Neuronen:
o Interneuronen (verbinden)
o Sensorische neuronen (waarnemen)
o Efferente neuronen (reageren)
- Gliacellen
Het CZS kan worden opgedeeld in:
- Witte stof:
o Gemyeliniseerde axonen (daarom wit)
o Weinig cellichamen
o “Tracts” = bundels van axonen die verschillende regio’s van het CZS verbinden
- Grijze stof:
o Niet – gemyeliniseerde zenuwlichamen, dendrieten en axonen
o Cellichamen die op een georganiseerde manier zijn samengesteld
Soms in lagen
Soms in clusters
De consistentie van de hersenen is zacht en gelei – achtig
Beenderen en bindweefsel ondersteunen het CZS:
Gewervelden hebben:
- Een schedel (= cranium): eerste beschermlaag
- Een kanaal in de wervelkolom waar het ruggenmerg doorloopt
- Opgestapelde wervels
o Deze zijn gescheiden door schijven bindweefsel
Via hier gaan zenuwen binnen en buiten
, - Hersenvliezen (liggen tussen de schedel en de hersenen): creëren schokdemping
o Dura matter (dichtst tegen de schedel): dikste membraan
o Het archanoïd membraan: hangt lichtjes vast aan de pia matter en creëert een
subarchanoïde ruimte
o Pia matter (dichtst tegen de hersenen): hangt vast aan het oppervlak van het brein
en de ruggengraat
- Extracellulaire vloeistof in de hersenen
o Bloed
o Cerebrospinaal vocht (ventrikels + subarchanoïde ruimte) + interstitiële vloeistof (Pia
matter)
Vormen de extracellulaire omgeving voor neuronen
Communiceren met elkaar via “leaky junctions” van de pia matter en de
ependymlaag die de ventrikels omlijnt
Het brein drijft in cerebrospinaalvocht
Cerebrospinaal vocht = zoute oplossing die wordt gesecreteerd door de choroïde plexus (= een
gespecialiseerde regio in de wand van de ventrikels, gelijkaardig aan nierweefsel: bevat bloedvaten
en een transport epitheel (werking p313: alinea 1))
Het cerebrospinaal vocht:
- Omgeeft het volledige brein en ruggengraat
- Wordt terug geabsorbeerd in het bloed door speciale villi (die op het archanoïde membraan
liggen)
- Dient voor fysische en chemische bescherming
o Fysisch: bij een schok wordt het cerebrospinaalvocht samengedrukt, waardoor het
brein de schedel niet raakt
o Chemisch: selectieve keuze welke stoffen naar de ventrikels gaan (uitleg: p313
laatste alinea (ook over de samenstelling van het cerebrospinaalvocht))
- Drijven zorgt voor het verlichten van de hersenen, waardoor er minder druk komt op de
bloedvaten en de zenuwen
Het cerebrospinaalvocht en de interstitiële vloeistof wisselen opgeloste stoffen uit
Dat zorgt ook voor de afvoer van afvalstoffen
Het cerebrospinaalvocht zegt iets over de chemische omgeving in de hersenen
Kan bepaald worden met een lumbaalpunctie
De bloed – hersenbarrière beschermt het brein
Bloed – hersenbarrière = een barrière tussen de interstitiële vloeistof en het bloed
- Belangrijk om de werking van de rest van het lichaam te scheiden
Bloed kan schadelijke stoffen bevatten die absoluut niet in de hersenen
terecht mogen komen
- Het is geen echte barrière, de bloedvaten zijn zeer selectief (—> stoffen die niet goed zijn
worden vanuit de interstitiële vloeistof naar het plasma afgevoerd)
o De cellen van de bloedvaten zijn zeer nauw verbonden met elkaar
Door paracriene signalen van pericyten en asterocyten (= signalen op afstand via stoffen) worden
nauwe verbindingen gecreëerd tussen de epitheliale cellen van de bloedvaten
- De pericyten en asterocyten hebben voetuitlopers die de bloedvaten omringen
,De ziekte van Parkinson is nog steeds bijna onbehandelbaar door de bloed – hersenbarrière (zie
pagina 316, alinea 3)
In vet opgeloste moleculen kunnen wel naar de hersenen diffunderen, dit is wat er gebeurt als je
moe wordt van anti allergetica (zie pagina 316, alinea 4)
In sommige regio’s van de hersenen is er geen bloed – hersenbarrière
- VB: bij de hypothalamus, die moet hormonen kunnen afgeven naar het lichaam
- VB: bij de medulla, hier worden toxische stoffen opgespoord
o Wanneer de medulla iets schadelijk waarneemt, komt de braak – reflex op gang
Zenuwweefsel heeft speciale stofwisselings benodigdheden
Zuurstof, glucose —> ATP (nodig voor het actief transport van ionen en neurotransmitters)
- Daarom gaat +/- 15% van het bloed dat door het hart wordt gepompt naar de hersenen
o Onderbreking van de bloedtoevoer —> een lage concentratie zuurstof of glucose
heeft grote gevolgen voor de functie van het brein
Het brein gebruikt +/- 50% van de zuurstof in het lichaam
- Bij zuurstoftekort:
o Al na enkele seconden bewustzijnsverlies
o Na enkele minuten hersenschade
Glucose —> enige energiebron voor neuronen (aërobisch)
- De glucose gaat van het plasma door de bloed – hersenbarrière naar de cerebrospinale
vloeistof + wordt opgenomen door asterocyten en omgezet naar lactaat (kan gebruikt
worden door neuronen voor de productie van ATP)
Een te lage concentratie glucose in het bloed —> hypoglycemie: zorgt voor verwarring,
bewusteloosheid en eventueel de dood
4. The spinal cord
De organisatie van het ruggenmerg
Het ruggenmerg:
- Staat in voor het uitwisselen van informatie tussen de hersenen en de huid, spieren en
gewrichten van het lichaam
- Bevat neurale netwerken die instaan voor de voortbeweging
o Bij beschadiging: gevoelsverlies (huid, spieren) tot verlamming
- Bevat 4 regio’s die overeen komen met de aanliggende wervels:
o Cervicaal
o Thoracaal
o Lumbaal
o Sacraal
Deze 4 regio’s zijn onderverdeeld in segmenten met elk een paar bilaterale zenuwen
o Net voordat een zenuw het ruggenmerg binnenkomt, splitst deze in 2 wortels:
De dorsale wortel: bevat inkomende sensorische informatie (heeft een
dorsale wortel ganglia (= zwellingen op de dorsale wortels net voordat ze het
merg binnendringen), die cellichamen van sensorische neuronen bevatten)
, Ventrale wortel: draagt informatie over van het CZS naar de spieren en
klieren
Voor een dwarsdoorsnede: zie tekening op pot
- Sensorische vezels van de dorsale wortels synapsen met interneuronen in de dorsale hoorns
van de grijze stof
o De hoorns zijn verdeeld in 2 verschillende kernen (zie tekening b)
- De ventrale hoorns van de grijze stof bevatten cellichamen van motorneuronen die efferente
signalen naar spieren en klieren transporteren
o De hoorns zijn verdeeld in 2 verschillende kernen (zie tekening b)
Efferente vezels verlaten het ruggenmerg via de ventrale wortels
Witte stof: breng info “op en neer langs een koord” (zie tekening c)
- Op: sensorische info naar de hersenen
- Neer: efferente signalen van de hersenen naar het merg
- Propriospinale banen blijven binnen het ruggenmerg
Reflexen van het ruggenmerg
= de eenvoudigste reflex
= reflexen die niet langs de hersenen passeren (zeer snel)
- Signaal gaat van een sensorisch neuron door de grijze massa naar een efferent neuron
o Ondertussen sturen interneuronen info naar de hersenen sturen (oplopende
kanalen) of sturen ze commando’s van de hersenen naar motorneuronen
5. The brain
De hersenstam is het oudste gedeelte van het brein
De hersenstam = de meest primitieve regio met de meest primitieve functies
- Bestaat uit structuren die zijn afgeleid van de embryonale middenhersenen en de
achterhersenen
- Heeft ook witte en grijze stof, maar omgekeerd als in het ruggenmerg (wit vanbinnen, grijs
vanbuiten)
o De informatie overdracht werkt ongeveer hetzelfde (uitleg p 319)
Perifere zenuwparen vertakken zich vanaf de hersenstam
- 11 van de 12 hersenzenuwen ontspringen langs de hersenstam
De hersenstam bevat talloze afzonderlijke zenuwcellichamen of kernen die zijn bij veel
basisprocessen zoals opwinding, slaap, spiertonus, rekreflex, coördinatie van de ademhaling,
bloeddrukregulatie en modulering van pijn (uitleg p319)
De hersenstam bestaat uit verschillende delen:
- De medulla (oblongata): dichtst tegen het ruggenmerg
o Overgang van het ruggenmerg naar de hersenen
o Stijgende somasensorische kanalen, omringt met witte stof
Deze brengen sensorisch informatie naar de hersenen
o Dalende corticospinale kanalen
Deze brengen informatie van de hersenen naar het ruggenmerg
o In de piramides (regio in de medulla) kruist ongeveer 90% van de corticospinale
kanalen de middellijn naar de andere kant van het lichaam
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laureduchene58. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.41. You're not tied to anything after your purchase.
