Summary
Samenvatting hoofdstuk 8
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Hoofdstuk 8 Basisboek Integrale Veiligheidskunde
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followniekblom
Content preview
De 8 VEILIGHEIDSCULTUUR8.1 Inleiding
Naar aanleiding van een ramp in een kerncentrale wordt er momenteel bij veel grootschalige rampen
onderzocht op veiligheidscultuur. Behalve voor grootschalige rampen heeft het ook een verklarende
factor voor alle dagelijkse incidenten binnen allerlei organisaties. Veiligheidscultuur wordt niet alleen
onderzocht om incidenten te verklaren, maar ook om ze te voorkomen. Hierbij als doel dat een goede
veiligheidscultuur een preventieve werking heeft m.b.t. incidenten op de werkvloer.
8.2 Veiligheidsdenken in drie tijdperken
Focus op techniek
Wordt gekenmerkt door vertrouwen in ontwikkelende techniek (Industriële Revolutie eind 18 e eeuw).
Mensen gingen steeds meer in grote fabrieken werken, waardoor de schaal van arbeidssystemen toe
nam en dit zorgde voor grotere schade aan aantal mensen bij een ongeval. Verklaringen voor
ongevallen werden gezocht in de techniek. Veiligheid werd gezien als technologisch aspect van een
organisatie dat moest worden aangepakt m.b.v. veiligere machines en beschermmiddelen. Lange tijd
gene aandacht voor gedrag van medewerkers; werknemers in een organisatie werden vooral gezien
als een productiefactor. Zolang werknemers zich gedragen binnen normen en grenzen zal de
veiligheid behouden blijven.
Focus op mens en training
Hier werd meer gelet op selectie van goed personeel en training van bestaand personeel. Mens was
van belang om het aantal incidenten nihil te maken. Met deze focus werd veiligheid beschouwd als
dynamisch proces waarbij iedereen binnen de organisatie betrokken zou moeten worden.
Focus op veiligheidsmanagementssystemen-en cultuur
Hier werd er gefocust op interactie tussen factoren die zorgen voor een veilig omgeving. Turners
‘man-made disasters theory’: fouten kunnen niet worden verklaard door technologische oorzaken,
maar ook niet door toeval of doelbewuste fouten van medewerkers. Kleine, onbedoelde fouten
worden vaak niet opgemerkt, wat kan zorgen voor veiligheidsrisico’s. Door sociale processen en
interactie tussen individuen worden kleine fouten niet op tijd ontdekt. Om dit op te lossen zijn er
veiligheidssystemen ontwikkeld. Dit zorgt ervoor dat een organisatie technische en menselijke
factoren kan regelen en uiteindelijk koppen. (Doelen, afspraken, planningen etc.)
8.3 Cultuur en veiligheid
Nog altijd is er geen duidelijkheid over wat veiligheidscultuur is. Dit kan komen door de verschillende
onderzoeken die ernaar zijn gedaan, wat zorgt voor verschillende definities ervan. Een andere
verklaring is, dat cultuur en de invloed op gedrag niet direct zichtbaar zijn.
Cultuur
Cultuur is collectief (gedeeld door mensen). Gedragingen/opvattingen van een individu past hier dus
niet bij. Verder is cultuur een mentale programmering: het is aangeleerd; verder wordt het
doorgegeven tussen mensen. Cultuur maakt onderscheidt tussen groepen, ofwel het geven van een
identiteit aan een groep. Andere definities zeggen dat cultuur een referentiekader biedt waardoor de
, omgeving begrepen kan worden (soort ‘bril’: omgeving waarnemen en onderscheid maken tussen
normaal-niet normaal).
Organisatiecultuur
Een organisatie is een samenwerkingsverband tussen individuen en alles wat daarbinnen valt. Een
organisatiecultuur wordt meestal beschouwd als onderdeel van een organisatie, omdat de
toevoeging ‘organisatie’ aan ‘cultuur’ verduidelijkt dat het gaat om de cultuur in de setting van een
organisatie.
Waaruit bestaat een organisatie? (zie ook figuur 8.1)
Structuur zorgt voor de verdeling van taken en verantwoordelijkheden
Processen omvatten de activiteiten waardoor mensen en middelen bepaalde resultaten kunnen halen
(afgesproken relaties, volgorde werkzaamheden en communicatie in organisatie)
Cultuur omschrijft de ‘informele’ aspecten van een organisatie
Binnen een organisatie wordt niet altijd alles uitgevoerd zoals het op papier staat. Hetgeen wat niet
formeel vastgelegd wordt, de informele factoren, wordt beschouwd als cultuur. Het betreft de
waarden in een organisatie, wat werknemers belangrijk vinden en wat niet; wordt vaak omschreven
als het ‘karakter’ van een organisatie en datgene wat hem van andere onderscheid.
Organisatiecultuur kan dus worden beschouwd als een onderdeel van een organisatie dat in relatie
staat tot structuur en processen in de organisatie. Om cultuur in een organisatie inzichtelijker te
maken kwam er ‘het ui-model’. (Zie figuur 8.2)
Het uit-mode binnen een organisatiecultuur:
-buitenste laag: waarneembare verschijnsel van gedrag en dingen die door mensen zijn gemaakt
-middenlaag: van waarden, opvattingen en houdingen
-kern: met heersende gedeelde basis aannemingen(persoonlijkheid)
Deel van cultuur is direct zichtbaar, maar eronder schuilen basisassumpties (basis aannemingen) en
waarden. Deze beïnvloeden het gedrag van medewerkers (prioriteiten stellen en keuzes maken).
Veiligheidscultuur
Eén van de meest concrete definities hiervan is (ACSNI-zie boek): ‘zoals wij de dingen hier rondom
veilig doen en erover denken’. Hier is ook een gelaagdheid te herkennen:
1)Niveau van basis assumpties: de onbewuste, vanzelfsprekend aangenomen overtuigingen over
veiligheid (veronderstellingen wel/niet veilig, noodzakelijk voor beperken risico’s, of risico’s kunnen
worden beïnvloed etc.)
2)De waarde en opvattingen waarin wordt geloofd; geschreven of uitgesproken waarden die worden
nagestreefd in een organisatie ( prioriteiten t.a.v. productie, verwachtingen en invullingen van
medewerkers)
3) Direct zichtbare elementen van veiligheidscultuur (posters met veiligheidsinstructies, documenten
voer veiligheid, aanwezigheid persoonlijke beschermingsmiddelen etc.)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller niekblom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now