Summary
Samenvatting hoorcolleges GNL
- Course
- Institution
samenvatting van de hoorcolleges GNL, mogelijke typfouten
[Show more]
Seller
Follow
melikesener
Content preview
GNLMiddelnederlandse literatuur
Middelnederlands
o Verzamelnaam van dialecten
o Oudnederlands: hebba olla vogola…
o Ca. 1150-1500
Van orale naar schriftelijke cultuur
Meertalige context
Grote diversiteit
o Voor Nieuwnederlands
Orale schriftelijke cultuur
o Sterke ontwikkeling in de Middeleeuwen
Beperkt tot religieuze centra belangrijker voor adel en burgerij
o Literatuur = duur
Met de hand geschreven = tijdrovend
Perkament meest gebruikte schriftdrager
Opkomst papier vanaf 14de eeuw
Boekdrukkunst vanaf 1450
o Literatuur meestal voorgelezen
Dominante vorm = gepaard eindrijm
o Echte orale literatuur = prehistorie
Nauwelijks bronnen
Meertalige context
o Situatie in bepaalde maatschappij waar 2 talen verschillen in functie en status
Welke taal in welke situatie?
Welke houding ten opzichte van elke taal?
o Diglossie = machtsevenwicht
Is niet stabiel
Verhouding wijzigt steeds
o Opkomst Nederlands als literatuurtaal
Inclusief standaardisering
Emancipatie t.o.v. Latijn (taal van de kerk) en Frans (Lingua franca van de
adel)
Diversiteit
o Geografisch
Politieke situatie in
Graafschappen
Hertogdommen
Bisdommen
Afstand tot taalgrens toont het belang van de andere talen aan
Voor vlaanderen/brabant is frans belangrijker dan bv holland en
zeeland
Nederlands moet inhaalbeweging maken tegen over andere talen
Literatuur is daar een bewijs van
o Sociologisch
Geestelijkheid
Adel
Burgerij
Genderperspectief
o Genderonevenwicht
, Verschillende rollen in de maatschappij
o Represenatie van gender
Hoe wordt mannelijkheid/vrouwelijkheid gerepresenteerd
o Participatie van vrouwen
Als auteur
Als opdrachtgever
Als luisterend publiek
o Sommige Nederlandse literatuur is vooral bedoeld voor vrouwen
Een ‘ vreemde’ taal
Hoe hoger ontwikkeld je bent maakt dat je een overstap kan maken naar andere talen
Klank- en spellingvariatie
o Dialectkenmerken
Hollands: mit idpv met, nifte idpv nigte (nicht)
Vlaams: weglating van de h
Oostelijk: ol idpv ou
Limburgs: joer idpv jaar
Brabants: aldos idpv aldus
o Lange klinkers kunnen met een enkel klinkerteken worden gespeld
Vooral voor 1300
Bom, hus
o Meestal -i/-j of -e als verlengingsteken
-oe: boem = bo:m
-ij-ui: wijf =wi:f
o Fonetische spelling
Reductie = wegvallen van klanken of letergrepen
Enere ere
Assimilatie = aanpassen aan omringde klanken
Huyvrou huysfrou
Combinatie reductie en assimilatie
Ontberen onberen omberen
Epenthese = invoegen van overgangsklanken
Arm arem
R-metathesis = -r wipt over een korte klinker heen
christ kerst
o Clisis = versmelting van woorden in geschreven taal
Niet te vinden in woordenboeken
Proclisis: te dien tiden tien tiden
Enclisis: in dat covent int covent
o Werkwoorden
Zwakke en sterke
Lachen loech
Vroeger sterk, nu zwak
Onregelmatige
Sijn
God si met u
Voltooid deelwoord
Prefix ‘g(h)e’ ontbreekt soms
Bliven bleven
Conjunctief niet werkelijkheid
Wens, aansprong, veronderstelling
God hoede dit ghesinde
,Handgeschreven literatuur
Productie van literaire handschriften
o Huid bewerken laten drogen vlak maken bladen snijden herstellen
o Met een mesje het perkament op de tafel vasthouden
o Foutje gemaakt? --> met een mesje wegsnijden
Bladen gereedmaken
o Eventueel snijden tot kleiner formaat
Veel variatie
Bladgrootte afhankelijk van dier
o Vouwen tot dubbelbladen
o Dubbelbladen tot katernen samenbrengen
o Prikken en potloodlijnen
Schrijfspiegel
Kolommen
Kopiëren
o Bij voorkeur
Littera textualis (boekletter)
o Correcties eventueel op rasuur
o Optioneel: rubriceren
Structuur met rode inkt
Soms verluchting
o penwerk
o Marginalia: de koppen aan de zijkant van het blad
Drôlerieën
o Miniaturen
Soms met bladgoud
Inbinden
o Katernen binden
o Band aanbrengen
Houten borden
Overtrokken met leer
Productie van papieren handschriften
o Vanaf ca. 1350
o Vooral cursief schrift
Pen blijft op het papier
o Minder geschikt voor illustraties
Gedrukte boeken
o Uitvinding boekdrukkunst ca. 1450
Stabiele tekst
o Vb. : Karel ende Elegast
Handschriftelijke overlevering als uitdaging
o Veel handschriften zijn verloren gegaan
o Wat wel bewaard is zijn vaak kopieën van kopieën
Met kopiistenfouten en -aanpassingen
Originele tekst van de auteur te reconstrueren?
Ieder handschrift is van belang om te achterhalen wat er is geweest
o Nieuwe inzichten en vondsten veranderen voortdurend het beeld
Belang van onderzoek
o Geschiedenis van de Middelnederlandse literatuur is geen vaststaand gegeven naar
een werkhypothese
o Literatuurgeschiedenis is een momentopname
, o Kritische houding aannemen
Hoofse liefdespoëzie
Opkomst hoofse lyriek
o Vanaf begin 12de eeuw in Zuid-Franse (Occitaanse) literatuur van de troubadours
o Vooral bij hoge adel
o Daarna ook in het noorden (trouvères)
o Daarna ook buiten Frans taalgebied
Voorstelling van de liefde in hoofse lyriek
o Perspectief van de man
Lyrisch ik
o De vrouw is perfect
o Het verlangen staat centraal
Geestelijk en lichaamelijk
Het vervullen van dat verlangen is niet echt belangrijk
o Liefde als bron van vreugde én verdriet
Pijn: het hart is verwond
Symbool
o Minnaar stelt zich in dienst van de dame
Wordt daardoor een beter mens
Hoofsheid
o Liefde wordt bedreigd door kwaadsprekers
Geheimhouding nodig
Aanbeden vrouw blijft anoniem
Lyriek van Hendrik van Veldeke
o Dichter uit omgeving Hasselt
o Eind 12de eeuw band met hoogste adel
Graven van Loon
Duitse keizer en Roomskoning
o Ook epische werken
Servaaslegende
Heiligenleven
Eneasroman
Ridderroman op basis van Roman d’Eneas
Klassieke verhaalstof
Geschreven dankzij mecenaat
Overlevering en inhoud van de lyriek
o Enkel bewaard in Hoogduitse handschriften
Taal is sterk aangepast
Onderliggend Limburgs dialect is aantoonbaar op basis van rijmschema’s
o Intertekstueel verbonden met Franse en Hoogduitse minnelyriek
o Dikwijls ironische insteek
Invloed Franse literatuur
o Veldeke introduceert moderne Franse teksten, genres en thema’s
o Grondlegger van de hoofse literatuur in het Hoogduits taalgebeid
Hoofse lyriek in het Nederlands?
o Invloed Veldeke enkel in het duitse taalgebeid
o De mystica Hadewijch schrijft religieuze liederen op basis van Franse trouvèrelyriek
o Lyriek van Hertog Jan van Brabant
Zijn vader, Hendrik III schreef Franse lyriek
Overlevering poëzie Jan I opnieuw enkel in het Duits
Wel geschreven in Brabants dialect?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melikesener. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.74. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now