Gezondheidspsychologie
Hoofdstuk 1: Biopsychosociale model
1. Wat is gezondheid? = Veranderende perspectieven
Biopsychosociaal
- Klachten bekijken vanuit deze 3 hoeken
Bio: biologische zaken -> medische kijk, lichamelijke kijk
Psycho: psychologische zaken
Sociaal: sociale zaken
Gezondheid in geschiedenis
- Uiteenlopende culturen verschillende betekenissen
Van oudsher
- Relatie tussen geest, goden en fysieke conditie
In veel culturen
- Medicijnmannen = arts + priester
Archeologische vondsten stenen tijdperk
- Schedel met kleine gaatjes
Trepanatie= schedelboringen om kwade geesten te verwijderen
Eerste perspectief op gezondheid= kwaaltjes waren het gevolg van
kwade geesten
- Eigen aan dit model= de religieuze kijk op ziekte
1.1. Relatie tussen lichaam en geest
Hippocrates
- Ging verder opzoek naar de relatie tussen ziekte en geest
Resultaat:
Ziekte = niet t.g.v. kwade geesten of goden
Ziekte = verstoord evenwicht in humores (=lichaamssappen)
Gele gal, slijm, bloed en zwarte gal
Gelinkt aan verschillende persoonlijkheden
- “Lichaam en geest zijn 1 éénheid, ze zijn niet te splitsen”
- Genezing:
Humores opnieuw in evenwicht via aderlatingen, vasten, dieet en
kruidengeneeskunde
- Men gebruikt vandaag de dag nog steeds de eed van Hippocrates
Galenus
- Lichamelijke basis voor alle ziekten
Lichamelijk en geestelijk
- 4 lichamelijke humores verbonden met 4 temperamenten
, 1.2. Magisch-religieus ziektemodel
- Ideeën over gezondheid steeds meer verbonden met geloof en spiritualiteit
- Verbod op wetenschappelijk onderzoek
Vb. men mocht geen autopsies uitvoeren
- Ziekte= straf van god
- Mensen hadden weinig controle over gezondheid
- Priester had de controle over de gezondheid
- Ontstaan van verpleegkunde:
Moest zorgen vanuit een religieuze/gelovige overtuiging
Vanuit liefdadigheid en roeping
Taak: vooral verzorgende en helpende taken
- Patiënt= onwetend en moet ondergaan
- In sommige culturen wordt dit model nog steeds toegepast
Vb. verbod op vaccinaties/verbod op bloed ontvangen (Jehova)
Wetenschappelijke revolutie vanaf 1600
- Dualisme:
Geest <-> lichaam waren afzonderlijke entiteiten
- Er is interactie mogelijk
- Artsen= behoeders/bewakers van het lichaam
Lichaam werd als een machine bekeken
- Geestelijken= behoeders/bewakers van de geest
- Na het overlijden verliet de ziel het lichaam
Kerk was vanaf dit moment akkoord met autopsie en anatomisch onderzoek
Geneeskundige revolutie vanaf 18de - 19de eeuw
Ontstaan van behandelingen
Technischer: meer gericht op diagnostiek
Ontstaan biomedische ziektemodel
1.3. Biomedisch ziektemodel
- Gezondheid= afwezigheid van ziekte
- Ziekte= steeds lichamelijke oorzaak
- Herstel= wegnemen oorzaak ziekte
- Reductionistisch model:
Geest, lichaam en lichaamscellen neurale en biochemische activiteit
Negeren dat mensen kunnen reageren op verschillende manieren op een
ziekte en mensen worden beperkt tot neurale en biochemische activiteit
- Arts= specialist
- Verpleegkundige:
Verzorgende taken + bekwaamheid in medisch-technische handelingen
- Patiënt= onwetend en moet ondergaan
- Kritiek:
‘het is te eng’
Naast fysische factoren, spelen psychische en sociale factoren ook een rol
Ontstaan van biopsychosociale ziektemodel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller axelleverhaegen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.