Samenvatting Casus 4
Diagnostiek middelen misbruik: KRIP en CT toets
Wat wordt er verstaan onder de volgende
(verslavings-)begrippen?
- Misbruik is het veelvuldig en langdurig gebruiken van alcohol en/of drugs, ondanks de
negatieve gevolgen (zoals problemen op het werk, school, of thuis, herhaaldelijk problemen
met politie of justitie, problemen op sociaal/relationeel gebied) of wanneer het middel in
(mogelijk) gevaarlijke situaties gebruikt wordt (autorijden). Er is geen sprake van
afhankelijkheid, en er hoeft nog geen lichamelijke of psychische schade te zijn.
Diagnostische criteria voor misbruik van een middel (DSM-IV-PZ):
o Problematisch gebruik van een middel met duidelijke klinische beperkingen of lijden,
met gedurende 12 maanden 1 of meer van de volgende kenmerken.
Herhaald gebruik van een middel waardoor het niet meer lukt in belangrijke
mate te voldoen aan verplichtingen op het werk, school of thuis.
Herhaald gebruik van een middel in situaties waarin dat fysiek gevaarlijk is.
Herhaald in aanraking komen met justitie in verband met een middel.
Voortdurend gebruik van een middel ondanks aanhoudende of terugkerende
problemen op sociaal of relationeel terrein, veroorzaakt of verergerd door
het middel.
De verschijnselen voldeden nooit aan de criteria voor afhankelijkheid van een
middel uit deze groep middelen.
- Verslaving is een gedragspatroon van drugsmisbruik, dat wordt gekenmerkt door enorme
betrokkenheid van het gebruik van drugs (compulsief gebruik), het zekerstellen van het
hebben/voorzien van drugs, en een sterke neiging om weer drugs te gaan gebruiken wanneer
je ermee gestopt bent. Vaak wordt het voorafgegaan door misbruik.
- Afhankelijkheid: Misbruik maken van een psychoactief middel, samen met tolerantie,
controleverlies, onthoudingsverschijnselen en verslavingsgedrag.
Diagnostische criteria voor afhankelijkheid van een middel (DSM-IV-PZ):
o Problematische gebruik van een middel met klinisch belangrijke gevolgen blijkend uit
3 of meer van de volgende verschijnselen die zich op enig moment gedurende
dezelfde 12 maanden voordoen.
Tolerantie
Onthouding: onthoudingssyndroom of hetzelfde/nauw verwant middel wordt
gebruikt om onthoudingsverschijnselen te verminderen of te vermijden.
Gebruik in grotere hoeveelheden of gedurende langere tijd dan bedoeld.
Wens of pogingen zonder succes het gebruik van het middel te verminderen
of in de hand te houden.
Een groot deel van de tijd wordt besteed aan activiteiten die nodig zijn om
aan het middel te komen, aan het gebruik van het middel, of aan het
bijkomen van de gevolgen ervan.
Belangrijke activiteiten worden gestopt of verminderd door het gebruik van
het middel.
Charlotte de Breet – Samenvatting Jaar 3 – Cluster PMP
, Het gebruik van het middel wordt gecontinueerd ondanks de wetenschap dat
er een hardnekkig of terugkerend lichamelijk of psychisch probleem is dat
waarschijnlijk veroorzaakt of verergerd wordt door het middel.
- Tolerantie: Door herhaalde toediening veroorzaakt een bepaalde dosis drugs/alcohol een
verminderd effect, waardoor er steeds meer van hetzelfde middel nodig is om hetzelfde
effect te bereiken.
- Intoxicatie: ziek worden of doodgaan door een vergiftiging met een bepaalde stof.
- Overdosering: het gebruiken van een te grote hoeveelheid middelen in een te korte tijd.
- Onthouding: na stoppen met het middel kunnen er lichamelijke en psychische verschijnselen
optreden die onaangenaam zijn.
Symptomen van gebruik, acute intoxicatie en overdosering en
onthouding van verschillende middelen
Middel Gebruik Intoxicatie Onthoudingsverschijnselen Overdosering
Nicotine Stimulerend of Misselijkheid, Dysforie, somberheid, n.v.t.
ontspannende effecten speekselvloed, buikpijn, prikkelbaarheid, angst,
diarree, hoofdpijn, concentratiestoornis,
duizeligheid rusteloosheid, bradycardie,
verhoogde eetlust
Alcohol Dubbele tong, Dubbele tong, Tachycardie, transpireren, tremor, stupor, coma
slaperigheid, minder coördinatiestoornissen, slapeloosheid, misselijkheid,
alertheid, ontspannende onzekere gang, braken, angst, epileptische insult
effecten,... aandachtsstoornissen, (bij 5%), delirium
nystagmus, onaangepast
gedrag, verlaagde Ontstaan doorgaans binnen 12
reflexen uur na het laatste alcoholgebruik,
piek binnen 48 tot 72 uur
Na 4-5 dagen zijn acute
verschijnselen meestal voorbij,
maar sommige klachten (bijv.
slaapstoornissen) kunnen veel
langer aanhouden
Benzo- Rustgevend, slaperigheid, Dubbele tong, Tachycardie, transpireren, tremor, Stupor, coma
diaze- anxiolytisch/angst coordinatiestoornissen, slapeloosheid, misselijkheid,
pinen verminderen, spier onzekere gang, braken, angst, epileptische insult,
alles ontspannend aandachtsstoornissen, delirium
nystagmus, onaangepast
gelijk aan
gedrag
alcohol
Cannabis Psychoactiverende Conjunctivale roodheid, Misselijkheid, malaise, hoofdpijn Dissociatie,
effecten, euforie, verhoogde eetlust, droge angst, psychose
ontspannend, stress mond, tachycardie,
vermindernd, verhoogde verhoogde perceptie,
alertheid voor sensaties, psychose
muziek,...
Ecstasy Bewustzijnsveranderde Tachycardie, grote Somberheid n.v.t.
effecten: gebruiker voelt pupillen, bruxisme
zich ontspannen, heeft (tandenknarsen), droge
veel behoefte aan contact mond, meer praten,
Charlotte de Breet – Samenvatting Jaar 3 – Cluster PMP
, helder en alert, minder
snel moe
Amfe- Euforie, opwinding, Lijkt sterk op cocaine Lijkt sterk op cocaine Lijkt sterk op
tamine verhoogd zelf bewustzijn cocaïne
en motivatie, verhoogd
libido, verhoogd
lichaamstemperatuur,
verminderd appetijt,
gedilateerd pupillen
Cocaïne verlies van eetlust, intense Euforie, verhoogd ‘Crash’: Verwardheid,
euforie, gedilateerd zelfgevoel, angst, Craving, Dysforie, angst, psychose,
pupillen, energierijk, alert achterdocht, agressie, vermoeidheid, levendige spierzwakte,
tachycardie, hypertensie, onaangename dromen, epileptisch
hyperthermie (tot 41°C), prikkelbaarheid, slapeloosheid insult, pijn op de
wijde pupillen, borst
psychomotore agitatie, Duurt meestal niet langer dan 1-
misselijkheid, braken 7dagen, soms kan het wel weken
tot maanden aanduren
Heroïne plezier, euforie, ‘rush’, Onduidelijke spraak, Prikkelbaarheid, dysforie, koorts, zeer nauwe
verminderd pijn sensatie, aandachts- en misselijkheid, braken, spierpijn, pupillen,
slaperigheid concentratiestoornissen, tranenvloed, loopneus, kippenvel, sufheid,
bradycardie, nauwe wijde pupillen, diarree, geeuwen, ademdepressie,
pupillen slapeloosheid coma
Piek rond dag drie
Alcoholdelirium:
- Komt vooral voor bij mensen die al >5 jaar zwaar drinken.
- Wisselend bewustzijn, wisselende psychomotoriek, apathie
en geïrriteerde hyperactiviteit volgen elkaar op, vooral
visuele (beestjes) en tactiele hallucinaties (plukken,
frummelen)
- Indicatie voor een spoedopname in het algemene
ziekenhuis!
Intoxicatiesyndroom: recent middelengebruik, stoornissen in vitale
functies, eventueel in combinatie met wanen, hallucinaties of
verwardheid
Onthoudingssyndroom: recent stoppen met gebruik, stabiele vitale functies,
onthoudingsverschijnselen inclusief verwardheid of psychose)
Organisch psychosyndroom: stabiele vitale functies, geen onthoudingsverschijnselen, eventueel
desoriëntatie en/of psychose
Functionele psychose: stabiele vitale functies, geen onthoudingsverschijnselen, geen desoriëntatie,
wel psychose
Bevindingen van LO en lab bij opsporen van middelen misbruik
Indicator Gebruikt middel
LO
Charlotte de Breet – Samenvatting Jaar 3 – Cluster PMP
