In deze samenvatting is de volledige leerstof rond het thema / domein maatschappij samengevat. Ook het onderdeel didactiek is samengevat.
Met deze samenvatting behaalde ik voor het examen een 14/20.
,- macht (is) -
in politiek: de invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren
kenmerken macht:
- intentioneel: persoon die macht uitoefent doet het doelbewust
- effectief: enkel spreken van macht als dat ook echt resultaat biedt
- daad en vermogen: uitoefenen van macht = effectieve daad van macht iemand met macht heeft
het vermogen om die daden uit te lokken
- asymmetrisch: machthebbende heeft meer overheersing over het machtssubject dan omgekeerd
(politie jou boete geven, maar niet omgekeerd als hij iets verkeerd doet)
- latente / sluimerende macht = het hebben van macht zonder dat je die eigenlijk uitoefent (iem met
hogere functie zegt iets wat jij moet doen → jij doet dat dan ook → maar hij controleert niet de
hele tijd of je dat ook effectief doet)
- machtsmiddelen: media, geweld, kennis, informatie, geld
- democratie -
= het bestuur van, voor en door het volk
kenmerken democratie
- sociaal contract: burger geeft macht aan staat, staat in ruil burger centraal stellen in haar beleid
- regels & procedures: zodat staat (en politici) macht niet zou misbruiken (bv opdeling in 3 machten)
- respect voor individuele rechten: elke burger heeft mensenrechten die door staat gerespecteerd
moeten worden
scheiding der machten
= basisbeginselen van democratie, draait om het verspreiden van de macht over vers instellingen
bedacht door De Montesquieu. Zodat de machten elkaar kunnen controleren en om machtsmisbruik te
vermijden
2
,- de 3 machten -
wetgevende macht
- vaak de parlementen die wetten ontwerpt (wetsvoorstel)
- als ied het ontwerp goedkeurt → doorsturen naar uitvoerende macht (= regeringen)
- Federaal Parlement
- Het Vlaams Parlement
- De Franse Gemeenschapsraad
- Het Waals Parlement
- Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement
- Het Parlement van de Duitse gemeenschap
uitvoerende macht
- uitvoeren van de goedgekeurde wetten
- De Belgische regering
- De Vlaamse regering
- De Franse gemeenschapsregering
- De Waalse gewestregering
- De Brusselse hoofdstedelijke gewestregering
- de regering van de Duitstalige gemeenschap
rechterlijke macht
- verantwoordelijk voor rechtspraak in het land
- verkiezingen -
= voorbeeld van democratisch gedachtengoed / inspraak burger, wil van burger wordt duidelijk gemaakt
aan beleidsvoerders
evoluties in verkiezingen in België
- 1918: algemeen stemrecht (elke mannelijke Belg stemmen)
- 1948: vrouwen krijgen stemrecht
het Belgisch kiesstelsel
- in BE opkomstplicht: als je niet komt → voor rechtbank verschijnen
- stelsel gebaseerd op evenredigheid → partij krijgt aantal zetels in verhouding met stemmen dat
partij haalde (25% stemmen = 25% zetels in het parlement)
- maar je moet meer dan 5% van de stemmen halen om te mogen zetelen = kiesdrempel
federale verkiezingen, regionale verkiezingen en
Europese verkiezingen gehouden op basis van
kieskringen → in Vlaanderen 6 kieskringen
3
, voor kamer van Volksvertegenwoordigers zijn er 11
kieskringen, komen overeen met 10 Belgische provincies +
BHG
voor Europees parlement is grondgebied opgedeeld in 2
kieskringen en 3 kiescolleges (Vlaams, Franstalige en
Duitstalig)
de verkiezingen in de praktijk
VOOR de verkiezingen
- politieke partijen stellen hun programma voor
- jij als kiezer kiest welk programma het meest bij jouw ideeën, standpunten… aansluit
- partijen maken lijsten op met hun kandidaten (hoe hoger op de lijst, hoe groter de kans dat die
verkozen geraakt)
DAG VAN de verkiezingen
geldig stemmen
- bovenaan lijst = lijststem / kopstem (je kiest dan voor bepaalde partij)
- kruisje bij naam van meerdere kandidaten van dezelfde lijst = voorkeurstem / naamstem
blanco stemmen
- niet invullen
- ongeldige stem: op meerdere partijen gestemd, tekening gemaakt…
NA de verkiezingen
- zetels worden verdeeld via systeem D’Hondt
- coalitie: als partijen samenwerken / overeenkomst sluiten
- vanaf 2021: voorkeursstemmen belangrijker dan lijststem & persoon met meeste stemmen van
coalitie = burgemeester
● 〇: linkse partijen - communistische partij
● 〇: vooruit - socialistische partij
● 〇: ecologistische partij
● 〇: franstalige partij
● 〇: open VLD en MR (wallonië) – liberalen (grootste familie in parlement)
● 〇: CD&V en Les Engagés – christendemocratische partijen
● 〇: NVA
● 〇: Vlaams belang
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LagerOnderwijsStudies. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
