Deel 1: Het begrip
verbintenis en de
soorten
verbintenissen
HOOFDSTUK I: HET BEGRIP VERBINTENIS EN
DE SOORTEN VERBINTENISSEN
A Definitie verbintenis
Art. 5.1 Verbintenis
A.1 Een rechtsband tussen personen
tussen minstens 2 personen
waarbij de ene een vorderingsrecht heeft op de andere
o aanspraak jegens een persoon op een bepaalde gedraging
o vereist een band tussen personen
o verschil met zakelijk recht
een zeggenschap op een zaak
verschil in geldingskracht
erga omnes moeten door eenieder worden nageleefd
A.2 De verbintenis ontstaat uit een rechtshandeling of een
rechtsfeit waaraan gevolgen worden gehecht
Art. 1.3 Rechtshandeling
meerzijdige rechtshandeling
o rechtsband tussen minstens twee personen
éénzijdige rechtshandeling
o wilsuiting van één rechtsubject
onderscheiden van rechtsfeiten
A.3 Met het ontstaan van in geld waardeerbare aanspraken tot
voorwerp
verbintenis om iets te doen, iets niet te doen, of iets te geven
inspannings- of resultaatsverbintenis
maakt in vermogen van SE een in geld waardeerbare vermogenspost uit en in
vermogen van SA een passief dat zijn vermogen belast
A.4 Kan in rechte worden afgedwongen
bij niet vrijwillige uitvoering van de verbintenis
afdwingbaar in rechte, eventueel onder dwangsom
1
, onderscheid met andere verbintenissen
o natuurlijke verbintenissen
o vriendschappelijke verbintenissen
gentkemen’s agreements?
B Natuurlijke verbintenis
Art. 5.2 Natuurlijke verbintenis
Voorwaarde 1:
Het is een verbintenis die geldig bestaat, maar die in beginsel niet in rechte kan
worden afgedwongen, hoewel ze – wanneer ze vrijwillig werd nagekomen – niet kan
leiden tot terugvordering van prestaties.
Er is een erkenning van de SA dat hij tot nakoming is gehouden.
Voorwaarde 2:
De gehoudenheid van de SA wordt door de maatschappij als vanzelfsprekend
aanvaard.
Er wordt rekening gehouden met maatschappelijke evoluties.
Er geldt hier een soevereine beoordeling door de feitenrechter.
Een treffend voorbeeld vinden we in een goed gemotiveerde uitspraak van de
familierechtbank te Antwerpen. Beslist werd dat niet kan worden verwacht dat iemand die
na het beëindigen van zijn feitelijke samenlevingsrelatie verhuist, nog blijft bijdragen in de
lasten en kosten van de voormalige gezinswoning.
2
,HOOFDSTUK II: DE VERSCHILLENDE SOORTEN
VERBINTENISSEN
1 Indeling volgens het voorwerp van de
verbintenis
A.1 Verbintenis om iets te doen, niet te doen of iets te
geven
klassiek onderscheid in het oud BW
relevantie beperkt
o de wetgever knoopt geen gevolgen aan deze indeling vast
classificatie is verdwenen in boek V
A.2 Inspannings- en resultaatsverbintenis
Art. 5.72 Draagwijdte van contractuele verbintenissen
belangrijkste onderscheid!
Er is een verschil in intensiteit van datgene waartoe men gehouden is. De draagwijdte van
de gehoudenheid is anders.
Het onderscheid is belangrijk voor de bewijslast. Bij een inspanningsverbintenis moet men
kunnen bewijzen dat de persoon zich niet als een normaal, voorzichtig persoon heeft
gedragen. Bij een resultaatsverbintenis is niet behalen van het resultaat voldoende bewijs.
De feitenrechter beslist op een soevereine, onaantastbare wijze.
Hof van Cass. kan de beslissing niet vernietigen.
A.3 Indeling volgens het aantal voorwerpen
A.3.1 Cumulatieve verbintenis
Art. 5.156 Cumulatieve verbintenis
verbintenis die meerdere prestaties tot voorwerp heeft die door de partijen als
ondeelbaar worden beschouwd
alle prestaties moeten worden uitgevoerd
o SE kan zich verzetten tegen gedeeltelijke uitvoering
geen bijzondere rechtsgevolgen
Een voorbeeld betreft de verkoop door een bouwpromotor van een appartement en een
garage. In dit geval omvat de koop-verkoop een cumulatieve verbintenis die de
bouwpromotor verplicht tot meerdere prestaties. Daarbij zijn alle prestaties verschuldigd op
grond van dezelfde juridische oorzaak.
A.3.2 Alternatieve verbintenis
Art. 5.157 Alternatieve verbintenis
verbintenis die betrekking heeft op meerdere prestaties waarvan er slecht één moet
worden uitgevoerd opdat de SA bevrijd is
SA maakt keuze op het moment van de uitvoering en die keuze is definitief en
onherroepelijk
De keuze in welke munt een betaling moet gebeuren
3
, A.3.3 Verbintenis met subsidiaire prestatie
Art. 158 Verbintenis met subsidiaire prestatie
SA kan zich bevrijden door een andere prestatie te leveren dan diegene die werd
bedongen
uitzonderlijk
uitgangspunt:
o de verbintenis van de SA strekt zich slechts tot één prestatie (de
hoofdprestatie), maar de SA heeft de mogelijkheid om zich te bevrijden door
een andere, bepaalde prestatie (subsidiaire prestatie) te leveren
de subsidiaire prestatie moet worden afgesproken
B Indeling volgens het aantal schuldeisers of
schuldenaars
B.1 Deelbaarheid als basisprincipe
Art. 159 Deelbare verbintenis
gezamenlijke of samengevoegde verbintenis
meerdere personen betrokken aan de actief- of passiefzijde
splitsing van de verbintenis in evenveel delen als er partijen zijn
verdeling per hoofd, tenzij anders wordt bedongen
complexe juridische relaties
nadeel van passieve deelbaarheid:
o SE draagt risico van insolvabiliteit van elke SA
B.2 Uitzonderingen op de deelbaarheid
B.2.1 Ondeelbare verbintenis
Art. 5.166 Definitie en bronnen
actief- of passiefzijde: gehouden tot geheel
natuurlijke ondeelbaarheid
o het voorwerp kan onmogelijk in verschillende delen worden gepresteerd
contractuele regeling
o de verbintenis is deelbaar maar contractueel wordt de ondeelbaarheid
bedongen
wetsbepaling
ondeelbaarheid strekt zich uit tot de erfgenamen van de verschillende SE’s of SA’s
Art. 5.167. Gevolgen
B.2.2 Hoofdelijkheid
een verbintenis waarbij meerdere subjecten elk tot het geheel gehouden of
gerechtigd zijn, hoewel de prestatie perfect deelbaar is
actief- of passiefzijde
hoofdelijkheid wordt niet vermoed!
strekt zich tot de erfgenamen, maar slechts ten belope van het deel in de
nalatenschap
belangrijke rechtsgevolgen!
Actieve hoofdelijkheid
Art. 5.170. Definitie en bronnen
meerdere SE’s waarbij de betaling van de schuld door de SA aan één van de SE’s
gebeurt, de SA bevrijdt zich door deze betaling
SE is niet verplicht het volledige bedrag te aanvaarden
kwijtschelding schild door één SE, geldt enkel voor zijn aandeel
verdeling tussen SE’s onderling wanneer SA bevrijdend betaald heeft aan één van
hen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hans2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.