Samenvatting forensisch welzijnswerk. Geslaagd in eerste zit (had maar 1 namiddag om te herhalen tijdens examenperiode).
Tip: je moet goed linken kunnen leggen doorheen de cursus want je krijgt maar 4 vragen op het examen.
Concept ‘welzijnswerk’ geïntroduceerd in Panopticon, 1980
- Forensisch: disciplines en activiteiten op alle echelons strafrechtsbedeling (opsporing, vervolging,
berechting & strafuitvoering) = recht
- Welzijnswerk: activiteiten die bijdragen tot het individueel of collectief welzijn = hulp- &
dienstverlening (hierna H&DV)
- DUS: welzijnswerk (= focus) binnen het forensisch veld (= specificiteit)
1.1. HET CONCEPT – EENVOUDIG
Wat?
- Het hulp- en dienstverlening
- Aan mensen die als dader, slachtoffer of na(ast)bestaande
o Na(ast)bestaande: justitiabele = iemand die recht zoekt, vaak gebruikt voor
verdachten/daders
- (on)rechtstreeks worden geconfronteerd met strafrechtelijke interventie
- Focus FWZW = daders/verdachten
o Slachtoffers → victimologie
o Minderjarigen → jeugdcriminologie
Voor wie? Doelgroep
- Specifiek voor (potentiële) daders en/of slachtoffers
- Mensen in contact met justitie
Door wie? Aanbod
- Algemene maatschappelijke hulp- en dienstverlening
o Hulpverlening: drugHV, GGZ, OCMW…
o Dienstverlening: VDAB, bibliotheken, sport…
- Categoriaal welzijnswerk: specifiek voor doelgroep daders en/of slachtoffers
o Diensten justitieel welzijnswerk, diensten slachtofferhulp, diensten slachtofferonthaal, teams
hulpverlening aan seksuele delinquenten, psychosociale diensten in gevangenissen,
justitiehuizen, zorgteams, herstelbemiddelaars…
1.2. HET CONCEPT – COMPLEX
- Wat is finaliteit – wie is opdrachtgever?
- Organisatie – bevoegdheidsniveaus
- Onderscheid autonoom vs. aan justitie gebonden FWZW
1
,Autonoom FWZW
- Forensisch welzijnswerk dat autonoom van justitie werkt
- = onderdeel van algemeen welzijnswerk (en decreet AWZW)
Aan justitie gebonden WZW
- Hulp- en dienstverlening (HDV) in nauw verband met strafrechtelijke beslissingen
- Welzijnswerk ‘onder mandaat’ (van justitie)
1.3. OORZAAK COMPLEXITEIT?
1. Ontstaansgeschiedenis (cf. les historiek)
- Historisch gezien: welzijnswerk ontwikkeld zowel vanuit privé-initiatief als initiatief overheid
2. Bevoegheidskwestie – staatshervormingen
- 1980-1985: opsplitsing bevoegdheden
o Autonoom FWZW: hulp op vraag cliënt (vrijwilligheid) = gemeenschappen
→ een dader gaat in behandeling omdat hij dat wil: vrijwillig
o Aan justitie gebonden WZW: hulp in nauw verband uitvoering strafrechtelijke beslissingen
(bv. begeleiding VI) = federaal
→ niet vrijwillig!
e
- 2011: 6 staatshervorming (Vlinderakkoord)
o Onderscheid 80-85 verandert, want JH en ET (= deel van aan justitie verbonden WZW)
o → gemeenschappen (in plaats van federaal)
2. VERHOUDING WELZIJNSWERK - FORENSISCH
Kern = debat verhouding welzijn(swerk) en straf(rechtsbedeling
- Fundamenteel
o Wat zijn onze doelstellingen? Wat is onze finaliteit?
o Hoe kijken we naar deviantie en criminaliteit? (cf. bril – les 1)
- Praktisch/organisatorisch
o Hoe samenwerken? (~ verschillende opdachtsgevers)
o Hoe informatie uitwisselen? (bv. beroepsgeheim)
2.1. FUNDAMENTEEL - FINALITEIT
AUTONOOM FWZW
= Uitoefening van recht op maatschappelijke hulp- en dienstverlening
→ Waarom: iedereen recht op menswaardig leven (cf. OCMW wet 1976)
- Wie is opdrachtgever? De cliënt (die vraagt om hulp)
o Centraal principe: kwetsbaarheid van personen in contact met justitie
- Combinatie van individueel perspectief (HV) en structureel, maatschappelijk en preventief perspectief
o Ontwikkelen van sociaal beleid in functie van voorkomen uitsluiting
o Zichtbaar maken van sociale dimensie problemen
- Beroepsgeheim als hulpverlener
2
, - Illustratie: Justitieel Welzijnswerk (JWW)
= JWW vertrekt van het principe dat ieder lid van de samenleving beschikt over gelijke basisrechten en
die moet kunnen waarmaken.
→ kwaliteit van het leven!
Rol zorgprofessional in welzijns- & gezondheidszorg
Doelstelling/finaliteit = kwaliteit van leven (recht op menswaardig bestaan)
- → Ondersteuning bij functioneren en bij participeren aan samenleving
- = vanuit perspectief persoon (niet vanuit justitie)
- = vraag- & behoeftegericht werken (noden) (≠ vraag-gestuurd, want niet ‘klant is koning’)
AAN JUSTITIE GEBONDEN WZW
= Welzijnswerk onder mandaat (van opdrachtgever)
- Opdrachtgever: actor binnen Justitie (echelons SRB)
- Opdracht = divers: advies, controle, rapportage, begeleiding…
- Beroepsgeheim, maar niet ten opzichte van de opdrachtgever
Illustratief:
- Psychosociale dienst (PSD)
o Missie DG EPI: ‘waarborgen een rechtsconforme, veilige, humane en geïndividualiseerde
uitvoering van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen met het oog op een optimale
terugkeer in de maatschappij’
o → Werk PSD = opvolging en begeleiding in functie van advies en re-integratie
- Boxstaens (2020): verhouding justitie-assistent (JA) en cliënt = werkalliantie
o Rol JA: toezicht houden (controle voorwaarden) én ondersteunen (HV)
= dubbele rol – vinden van balans
o Doelstellingen gaan voor op de vertrouwensrelatie
▪ Doelstellingen op voorhand bepaald (door opdrachtgever) = bepalend
▪ Samenwerking = zoeken van overeenkomst over de doelstellingen
▪ Verbinding maken tussen JA en cliënt in functie van bereiken doelstellingen
2.2. SPANNINGSVELD WELZIJN – JUSTITIE?
Oorzaak spanningsveld?
- Kritische jaren ’70: maatschappelijke veranderingen
→ Kritiek op rol en beleidsruimte overheid
→ Kritiek op het strafrecht en welzijnswerk
Kritiek op het strafrecht
- SR = normerend en conserverend
- De strafrechtsbedeling
o Niet neutraal
o Sterk link politieke, sociale, economische context die mee inhoud en doel van SR bepalen
▪ Vergelding, afschrikking, verzoening dader en so, herstel schade
▪ Terug naar klassiek SR (nieuw realisme) – abolitionisme (verregaande controle van
resocialisatiemodel – netwidening) – herstel (derde weg)
- DUS forensische context komt onder druk te staan
3
, Kritiek op welzijnswerk
- What works
- Gebrek aan effectiviteit van behandeling tijdens detentie (en interventies in welzijnswerk algemeen)
→ Ook BINNEN welzijnswerk:
- Inzicht in paradoxaal karakter van welzijnsinterventies
o = deskundig hulpverlenend én paternalistisch
- Welzijnswerk stelt zichzelf in vraag
o Professionelen, objectief en deskundigheid
o MAAR: interventies zijn niet neutraal want macht(spositie)
- Ontstaan van nieuwe initiatieven in FWZW
o Onthaalhuizen ex-gedetineerden, psychiatrische patiënten, alternatief juridisch advies,
belangengroepen
GEVOLG
- Professionelen in forensische context
o Niet zomaar doelstelling van justitie volgen; ook kritisch zijn
▪ Recht menswaardig bestaan en m’ke dienstverlening
o Ontwikkelen aanbod m’ke dienstverlening onafhankelijk van justitie
- Welzijnswerk: positie wijzigt!
o Meer dan instrumentele inpassing in economische en sociale controle
o Ook subjectief recht op maatschappelijke dienstverlening (OCMW wet 1976)
Essentie: hoeveel welzijn/justitie prevaleert?
➔ ‘hulp en recht’ debat / spanningsveld:
- Recht op maatschappelijke dienstverlening (subjectieve noden) = welzijn
- Instrumentele inzet van welzijnswerk om doelen SRB te realiseren (objectieve norm) = ‘binnenhalen
van hulpverleningstechnieken’
Welzijn als doel op zich OF ‘binnenhalen’ hulpverlening?
Recht op menswaardig leven OF rechtsconforme burgers?
Na jaren ’70?
- Discussie over finaliteit welzijnswerk is blijven bestaan
- Dubbele doelstelling voor welzijnswerk:
o Individueel: verbeteren welzijn individuen
o Structureel: promoten ‘social justice’ en hervormingen
- In de samenlevingscontext waarbij focus op risico(beheersing)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jelke2911. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
