Samenvatting Filosofie Durf te Denken 5VWO Paragraaf 2.1, 2.2, 2.3, 2.4 , 5.2.2, 5.2.3, 5.2.4 + enkele teksten
157 views 1 purchase
Course
Filosofie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Durf te denken! Vwo Tekstboek
Dit is een samenvatting van delen van het boek Durf te Denken filosofie 5VWO. Wij hebben de paragrafen hierboven behandeld en ook nog enkele teksten uit een zelfgemaakt boekje.
Hoofdstuk 2.1 tot en met 2.4 en hoofdstuk 5.2.2, 5.2.3 en 5.2.4
October 5, 2017
6
2017/2018
Summary
Subjects
filosofie
filo
5vwo
ethiek
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Filosofie
5
All documents for this subject (387)
Seller
Follow
Louise2001
Reviews received
Content preview
Reader Ethiek – samenvatting – periode 1
Paragraaf 2.1: Wat is ethiek? (p. 42 t/m 44)
Ethiek probeert erachter te komen wat de moraal van ons verlangt. De
waarden en normen die belangrijk zijn voor ons leven vormen samen de
moraal. Daarbij verwijzen waarden naar zaken waarvan we het goed
vinden dat ze bestaan, zoals een rechtvaardige verdeling van schaarse
middelen of het behoud van een rijk en gevarieerd historisch landschap.
Normen zijn gedragsregels die van die waarden zijn afgeleid en vertellen
ons wat we moeten doen om die waarden te realiseren. Er zijn ook
waarden en normen die mensen belangrijk vinden die we niet snel tot de
moraal rekenen.
Meestal worden morele normen niet afgesproken. Het gaat hier om
dingen die je elkaar ‘gewoon niet aandoet’, dat weet je van elkaar. Een
morele norm is bijvoorbeeld dat je niet een oud vrouwtje moet laten
struikelen. Deze verwachtingen hebben een normatief karakter, mensen
binden elkaar eraan en wanneer deze normen worden overtreden
verwijten mensen elkaar. Er zijn ook verwachtingen die niet normatief zijn,
bijvoorbeeld het weer. Als het opeens onverwacht gaat regenen is dat
geen goede reden de weermannen te verwijten (ook al gebeurt dit soms
wel).
Waarden en normen die belangrijk zijn in ons leven maken deel uit van de
moraal, wanneer ze betrekking hebben op de gerechtvaardigde
verwachtingen die mensen hebben. Het gaat hier om de normatieve
randvoorwaarden voor onze omgang met elkaar. Het gaat om wat ‘we’
moeten doen, de ‘we’ slaat op wederzijdse verwachtingen.
Paragraaf 2.2: Consequentialisme (p. 44 t/m 48)
Het consequentialisme let voornamelijk op de gevolgen die jouw
handeling heeft voor anderen. Een vorm van het consequentialisme is het
utilisme, bedacht door Bentham en Mill. Het is een leer die van oordeel is
dat al ons handelen van nu moet zijn voor alle betrokkenen. Je moet het
grootste geluk bevorderen in een bepaalde situatie.
Volgens Bentham bestaat is geluk hedonistisch, geluk
bestaat uit ervaringen van genot. Mill vindt hierbij ook nog
dat de kwaliteit van je ervaringen belangrijk. Een
bekende uitspraak van Mill is ‘Het is beter om een
ontevreden menselijk wezen te zijn dan een tevreden
zwijn.’ ‘Beter een ontevreden Socrates dan een tevreden
dwaas.’ Het utilisme is het type ethiek dat
het moreel ‘juiste’ definieert als datgene wat tot
gevolg heeft dat het ‘goede’ of ‘waardevolle’ toeneemt.
Het utilisme heeft een eudaemonische strekking; het
beschouwt als goed wat mensen gelukkig maakt. Het
wil geluk maximaliseren, je moet de handeling
verrichten die het meeste geluk brengt. Ten slotte is het
, utilisme universalistisch en onpartijdig. Het wil namelijk het geluk van
alle personen die betrokken zijn maximaliseren zonder iemand voor te
trekken (bijvoorbeeld iemand die je kent heeft geen voorrang).
Geluk is een intrinsieke waarde, een zaak die op zichzelf waardevol is
en die mensen niet vanwege iets anders nastreven. Instrumentele
waarden zijn waarden die niet op zichzelf waardevol zijn en die mensen
nastreven omdat ze bijdragen aan intrinsieke waarden.
Bij het utilisme zijn een aantal problemen. Stel je hebt 100 mensen
waarvan 25 in luxe kunnen leven, maar daar moeten de andere 75 keihard
voor werken. In een andere situatie moet iedereen hard werken en krijgen
ze een beloning op basis van hun prestaties. Het kan zijn dat het totale
geluk in situatie 1 groter is, maar dan profiteert de minderheid van de
meerderheid en maken ze misbruik van hen.
Ook is de utilistische ethiek onverzadigbaar. We moeten namelijk niet
alleen andermans geluk respecteren, maar ook bevorderen. Daardoor zou
je dus bijna geen tijd hebben voor je eigen projecten omdat je het geluk
van anderen moet bevorderen. Het utilisme laat een negatieve
verantwoordelijkheid over, dat houdt in dat je verantwoordelijk bent
voor hetgeen dat je niet doet. Volgens utilisten zijn we niet alleen
verantwoordelijk voor wat we doen, maar ook voor wat we niet doen.
Bijvoorbeeld iemand niet redden. Mensen kunnen ook niet doen wat ze
echt leuk vinden. Ze moeten namelijk een beroep uitoefenen waarmee je
het totale geluk het grootst kan bevorderen. Het heeft dus een
onpersoonlijk karakter. Als bijvoorbeeld twee kinderen in een rivier liggen
die je moet redden. Een is je eigen kind en de ander ken je niet. Dan mag
je geen voorrang geven aan je eigen kind. Het utilisme leggen de
collectieve verantwoordelijkheid af op het individu.
Paragraaf 2.3: Deontologie (p. 48 t/m 51)
De deontologie van Immanuel Kant kijkt niet alleen
naar de gevolgen, maar ook naar de bedoelingen van
een handeling. Volgens hem is de ‘goede wil’ het enige
in de wereld dat zonder beperkingen als goed wordt
beoordeeld. Stel je wilt een geleend boek teruggeven
aan de eigenaar, maar de eigenaar is weg. Je kunt je
voornemen niet uitvoeren, maar had wel de bedoeling
om dit te doen. Stel je wilt een boek gaan stelen, maar
het boek is niet meer in de winkel. Dan kun je je kwade
voornemen niet uitvoeren, maar heeft de wereld wel
morele schade opgelopen. Het doet er niet toe dat de
slechte daad mislukt. Kants ethiek is iet
consequentialistisch maar deontologisch omdat hij de juistheid van een
handeling niet in termen van haar gevolgen beoordeelt, maar vanuit de
houding die eruit spreekt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Louise2001. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
