Een overzicht van alle 10 de tijdvakken, met de daarbij behorende kenmerkende aspecten nodig voor de PABO, en het canon van Nederland gekoppeld aan de goede tijdvakken en jaartallen.
De tijd van jagers en boeren (10.000-3000 v.C.)
Canon van Nederland
Trijntje (de jagers-verzamelaars (± 5500 v.Chr.)
Het oudste menselijke skelet dat in Nederland is gevonden, is van een vrouw. Zo’n 7500
jaar geleden is ze liefdevol begraven op een donk, een zandduin in het drassige
rivierengebied. Als ze overlijdt, is ze tussen de veertig en zestig jaar oud en moeder van
minstens één kind. Als archeologen de kleine nederzetting waar ze leefde opgraven, is
haar geraamte nog compleet. Daardoor kunnen haar gezicht en lichaam worden
gereconstrueerd. Omdat ze bij een spoorlijn is gevonden, wordt ze Trijntje genoemd.
Haar echte naam kennen we niet en welke taal ze sprak, weten we niet.
Hunebedden (vroege landbouwers, ± 3000 v. Chr.)
Hoe het ze is gelukt weet niemand, maar vroege boeren weten zo’n vijfduizend jaar
geleden loodzware zwerfkeien te verplaatsen om er graven mee te bouwen.
‘Hunebedden’ worden de stenen grafkelders genoemd. Het zijn de tastbare
monumenten van een boerenvolk dat het bestaan als jager-verzamelaar achter zich
heeft gelaten en zich op vaste plekken is gaan vestigen.
Kenmerkende aspecten
De levenswijze van jagers en verzamelaars
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.C. – 500)
Canon van Nederland
De Romeinse limes (op de grens van de romeinse wereld, 47 – ± 400)
Tweeduizend jaar geleden loopt de noordelijke grens van het enorme Romeinse Rijk
dwars door het huidige Nederland. In het Latijn wordt de grens ‘limes’ genoemd. De
limes is in totaal duizenden kilometers lang en loopt van het noorden van Engeland tot
aan de rand van de Sahara in Afrika. In de Lage Landen vormt de Rijn de grens.
Kenmerkende aspecten
De verspreiding van de Grieks-romeinse cultuur en de confrontatie met de
Germaanse cultuur
Het christendom in het romeinse rijk, van verboden tot enig toegestane
godsdienst
De tijd van monniken en ridders (500 – 1000)
Canon van Nederland
Willibrord (verbreiding van het christendom, 658-739)
De Friezen die rond 700 in het kustgebied wonen, worden door christenen gezien als
heidenen. Dit volk laat zich niet bekeren, totdat de Engelse monnik Willibrord arriveert.
Hij weet veel Friezen voor de christelijke kerk te winnen, al blijft een deel van hen nog
lang vasthouden aan hun oude geloof.
, Karel de Grote (keizer van het westen, 742-814)
Karel de Grote is een van de grootste heersers van de vroege middeleeuwen. Hij weet
door voortdurende oorlogvoering rond 800 een groot deel van West-Europa te
onderwerpen, waaronder het huidige Nederland. Het bezit van een enorm rijk levert hem
de bijnaam ‘de Grote’ op. Bovendien was hij voor die tijd met 1,84 meter indrukwekkend
lang.
Kenmerkende aspecten
De verspreiding van het christendom tot in de lage landen
Het hofstelsel en horigheid
Tijd van steden en staten (1000-1500)
Canon van Nederland
Hebban Olla Vogala (Nederlandse taal in ontwikkeling, ± 1075)
'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?' is een
van de bekendste zinnen uit de Nederlandse taal- en literatuurgeschiedenis. Het
betekent: 'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog
op?' Het zijn regels uit een middeleeuws liefdesliedje. Een liedje van verlangen van zo’n
duizend jaar oud.
De Hanze (samenwerken loont, 1356 – ± 1450)
Zwolle, Kampen, Zutphen en Deventer groeien in de late middeleeuwen uit tot voorname
handelssteden. Ze zijn lid van de Hanze: eerst een samenwerkingsverband van
kooplieden en vanaf 1356 ook een handelsnetwerk van steden. Dat is gunstig voor het
uitbreiden en beschermen van de eigen handelsactiviteiten. In de zestiende eeuw valt
het Hanzeverbond uiteen.
Jeroen Bosch (schilder in een middeleeuwse stad, ± 1450-1516)
Tegen het eind van de middeleeuwen leeft er in ’s-Hertogenbosch een schilder met een
bijzonder creatieve fantasie. Zijn schilderijen en tekeningen waarschuwen voor de
gevolgen van de zonden en de dwaasheid van de mensen, zoals gebruikelijk in die tijd.
Tegelijkertijd is de beeldtaal van Jeroen Bosch uniek en onvergetelijk.
Maria van Bourgondië (vorstin tussen Bourgondië en Habsburg, 1457-
1482)
Maria van Bourgondië is pas 25 jaar oud als ze sterft. Toch is de korte tijd dat ze regeert
als hertogin een belangrijk omslagpunt in de geschiedenis van de Lage Landen. Onder
druk geeft Maria rechten terug aan haar onderdanen en door haar huwelijk zullen de
Nederlanden lang deel uitmaken van het wereldrijk van de Habsburgers.
Kenmerkende aspecten
De opkomst van handel en ontstaan van steden
De opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van
steden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmadocter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.61. You're not tied to anything after your purchase.
