• Vocalen: klinkers
- a, e, i, o, u, aa, ee, ie, oo, uu, ei, oe
- Zonder obstakels, de lucht wordt dus niet tegengehouden!
- Tweeklanken: au, ui
• Consonanten: medeklinkers
- Met obstakels, dus iets met onze mond waardoor luchtstroom beetje wordt tegengehouden!
- Wijze van articulatie: “op welke wijze/mate wordt de luchtstroom tegengehouden?”
- Plaats van articulatie: “op welke plaats zit het obstakel/waar wordt de lucht tegenhouden?”
- Stemgeving: “gebruik je wel de stembanden of gebruik je ze niet?”
• Wijze van articulatie:
- Plosieven: er is een korte onderbreking van de luchtstroom. / p / b / t / d / k
- Fricatieven: (wrijfklanken) gekenmerkt door een turbulente luchtstroom -> het obstakel is zo
groot dat je een wrijving hoort als je de klank uitspreekt. / f / v / s / z / ʃ / : chagrijn / χ / : chloor.
- Liquidae: klanken waarbij de uitstromende lucht nauwelijks wordt gehinderd. / l / r
- Halfklinkers/semivocaal: de uitstromende lucht wordt nauwelijks gehinderd. / j / w / h
- Nasalen: luchtstroom gaat door je neus en de mondholte wordt afgesloten. / m / n / ŋ / : lang.
• Obstruenten: plosieven en fricatieven (luchtstroom wordt heel erg tegengehouden).
• Approximanten: liquidae en halfklinkers
• Sonoranten: liquidae, halfklinkers en nasalen (luchtstroom wordt minder tegengehouden).
• Plaats van articulatie:
- Labiaal: bij de lippen
- Bilabiaal: klanken die je met beide lippen maakt (boven-en onderlip). / b / m / p /
- Labiodentaal: met je onderlip en je boventanden / v / f / w /
- Coronaal (alveolair/palataal)
- Alveolair: klanken die bij de tandkassen gemaakt worden. / l / t / d / r / n / z / s /
- Postalveolair/palataal: zijn op het harde gehemelte. Postalveolair: / ʃ / : sjaal. Palataal: / j / : jas.
- Velaar/uvulair/glottaal: bij het zachte gehemelte. Velaar: k / g. Vulair: huig r. Glottaal: h.
- Dorsaal (velaren/uvulair) / k / g / ng / huig r
• Verwervingsvolgorde
- Consonanten: van voor naar achter
- Vocalen: van achter naar voor
,• Fonologische (contrast) ontwikkeling: hoe ontstaan
spraakklanken
- Start al voordat het 1e woordje te horen is in de pre linguale
periode
• Fonetiek (motoriek): spraakklankproductie. Bewegingen, die
noodzakelijk zijn voor de productie van verschillende
spraakklanken
• Fonologie: klankleer. Kenmerken van klanken, hoe zijn klanken
gegroepeerd. Betekenisonderscheidende functie
• Schema van Levelt
- Conceptualisator: bedenken van een boodschap
- Preverbale boodschap: idee boodschap, nog niet uitgesproken
- Formulator: structuur
- grammaticale codering: info uit lexicon: woordbetekenissen en woordvormen
- fonologische codering: fonemen op de juiste plek + toepassing fonologisch regels van het
Nederlands!
- Fonetisch plan: planning van de opeenvolgende bewegingen
- Articulator: uitvoer
• Verwerving
- 3 jaar consistente productie van aantal klanken, daarna geleidelijke uitbreiding van repertoire
- Op 6-jarige leeftijd zijn meestal alle klanken en klankcombinaties verworven
, • Verwervingsvolgorde van Nederlandse initiale consonanten (Beers)
- Verwerving van contrasten contrastontwikkeling
- Verwerving van distinctieve kenmerken
- Kinderen verwerven geen individuele klanken, maar kenmerken die gekoppeld zijn aan klanken
• Contrastgraad 2: 1;09 – 1;11 jaar
- Plaatscontrast [dorsaal]
- Bijbehorende klank / k /
- Contrast: labiaal of coronaal tegenover dorsaal, bv: p – k
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nnnurr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.