• Taalontwikkelingsstoornis
- ernstig vertraagde en afwijkende taalontwikkeling
- kind kan dus moeite hebben met praten, maar ook met het begrijpen van wat iemand zegt
• Wat is een TOS?
- Kinderen bij wie de taal achterblijft t.o.v. leeftijdsgenoten hebben een taalachterstand
- Een taalachterstand kan verschillende oorzaken hebben
- Afhankelijk van de oorzaak van de achterstand, wordt onderscheid gemaakt tussen een
blootstellingsachterstand, speci eke TOS, niet-speci eke TOS
• Blootstellingsachterstand
- taalachterstand die veroorzaakt wordt door onvoldoende blootstelling aan taal vanuit de
omgeving. Komt vooral voor bij gezinnen waar geen/nauwelijks Nederlands wordt gesproken
• Speci eke TOS
- taalontwikkelingsstoornis zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak
- kind heeft een goed gehoor, normale intelligentie, geen afwijking van spraakorganen, etc
- Omdat er geen verklaring is vanuit een andere stoornis, wordt er gesproken van een speci eke
TOS. Dus de stoornis staat op zichzelf
• Niet-speci eke TOS
- De taalachterstand wordt veroorzaakt door een andere factor, bv autisme/syndroom van down/
lage intelligente/gehoorproblemen
• Oorzaak TOS
- TOS is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis. (Er gaat iets mis in het brein, maar we
weten niet wát er mis gaat in het brein)
- TOS kan voorkomen in zowel het taalbegrip/taalproductie en in alle domeinen (taalvorm,
taalinhoud, taalgebruik) en modaliteiten (gesproken- en gebarentaal, geschreven taal).
• Dysfasie, Dysfatische Ontwikkeling
- neurologische spraak-taalontwikkelingsstoornis
- met het volgende hoofdkenmerk: het begrip van het gesprokene is duidelijk hoger van niveau
dan de eigen spraaktaalproductie
• CELF-preschool is voor kinderen in de leeftijd van kinderen van 3;0 – 6;11 jaar
• Modaliteiten: spreken, begrijpen, lezen en schrijven
• Linguïstische niveaus
- Fonologie: betreft klanksysteem van taal
- Semantiek: betreft betekenis van woorden en zinnen
- Morfologie: betreft woordvorming (grammatica). Vervoegingen (werkwoorden) en verbuigingen
- Syntaxis: betreft zinsopbouw
- Pragmatiek: betreft het gebruik van taal
fi fi fi fi fi
,• Taaldomeinen
- Taalinhoud: heeft te maken met betekenis
- Taalvorm: heeft te maken met uiterlijke aspecten van gesproken en geschreven taal
- Taalgebruik: heeft te maken met functies van de taal en het gebruik ervan in sociale contexten
- Ezelsbruggetje IVG
• Taalinhoud
- Opbouwen van een woordenschat
- Taalinhoud gaat over woordbegrip en woordproductie, maar ook het leggen van verbanden.
- Bij de taalinhoud kijk je vooral naar wát een kind al kan begrijpen en/of zeggen. Hiermee wordt
de kennis uitgedrukt van opgedane ervaringen met voorwerpen en gebeurtenissen
- Vb: mag ik een peer? (i.p.v. appel) inhoud klopt dus niet (omdat je appel bedoelde), maar de
vorm klopt wel
• Taalvorm
- Bij taalvorm let je vooral op hóe een kind iets kan zeggen: welke woorden en zinnen kiest het
kind. Hoe past het kind de regels van de grammatica van het Nederlands toe
- Vb: Ik lust graag twee appel. (Klopt niet, het moet ‘appels’ zijn
• Taalgebruik
- Om goed te communiceren zijn vaardigheden en regels nodig
- Zonder deze regels kan een gesprekje, hoe uiterst eenvoudig ook, moeilijk verlopen.
- Van heel jongs af aan experimenteert en oefent een kind met het gebruiken van de
communicatieregels van de taal
- Oogcontact, beurtwisseling etc.
,• Inhoud diagnose
- Eventueel aanwezige stoornissen, beperkingen en participatieproblemen
- Het verwachte herstel
- Niet aangedane of juist bijzonder goede functies, anatomische eigenschappen, activiteiten en
participatie
- Alle voor de logopedische behandeling relevant bevonden medische, externe en persoonlijke
factoren die op het functioneren van de cliënt van invloed zijn
- (Onderdelen van) de door de cliënt verwoorde contactreden / hulpvraag (maken) maakt, voor
zover relevant, onderdeel uit van de logopedische diagnose
• Algemene adviezen
- Taalaanbod aan laten sluiten op niveau van het kind/zone van naaste ontwikkeling (afstemming)
- Educatieve televisieprogramma’s
- Samen liedjes zingen
- Boeken voorlezen
- Activiteiten talig begeleiden
- Voldoende tijd geven om de boodschap te formuleren
- Concreet taalgebruik, in hier en nu
- Taal uitlokken (bv door vragen te stellen)
• Samenwerkingspartners
- Cliëntsysteem: je moet samenwerken met de ouders
- Verder onderzoek bv bij audiologisch centrum
- Voorleesexpress
- Hulp vragen vanuit cluster 2: Gezinsbegeleiding; behandelgroepen; Ambulante dienstverlening
- Doelgroep cluster 2 is kinderen met: communicatieve beperking (primaire/speci eke spraak-
taalontwikkelingsstoornis) én/of auditieve beperking (dus óók secundaire/niet-speci eke
spraak-taalontwikkelingsstoornis t.g.v. auditieve beperking)
fi fi
, Behandeling Taal hoorcollege 2
• Factoren voor succesvolle taalverwerving
- Taalaanbod: voorziet kinderen van taal die ze nodig hebben voor hun taalontwikkeling
- Taalruimte/productiegelegenheid: biedt kinderen de gelegenheid om taal te produceren en om
met taal te experimenteren
- Feedback: biedt kinderen reacties op hun taaluitingen waardoor ze deze kunnen verbeteren,
uitbreiden en ver jnen
• Conceptvorming
- is het leren van nieuwe woorden/nieuwe betekenissen
- gaat van zeer ruim tot zeer precies
- omvat kenmerken en associaties bij begrippen: betekenisaspecten. Alle zintuigen leveren
informatie aan
• 3 fases binnen de conceptvorming
1. Labelen
2. Categoriseren
3. Netwerkopbouw
• Labelen
- Kind herkent de klankvorm van het woord en koppelt het aan het voorwerp of handeling
• Categoriseren
- Kind leert steeds meer betekenisaspecten die bij het concept schep horen
- Dat je ermee in het zand kunt scheppen, maar ook een gat graven in aarde/ijsbolletjes maken
- Het leert ook dat een hark geen schep is. Zo wordt het concept gevuld en begrensd
• Netwerkopbouw
- Woorden worden niet geïsoleerd opgeslagen in de hersenen, maar in een netwerk
- Bv: schep -> zand -> strand -> graven -> spelen
• Viertaktmodel
- Geeft aan hoe op een systematische wijze aan woordenschat gewerkt kan worden
- Welke stappen zijn nodig om woorden aan te leren
- Oorspronkelijk geschreven voor basisonderwijs.
- Kan echter heel goed gebruikt worden door de logopedist. Individueel als groepsgewijs
- Opletten bij groepsgewijze aanbieding: kinderen hebben ongeveer hetzelfde taalniveau en er
wordt gewerkt aan hetzelfde doel (lexicon, morfosyntaxis, pragmatiek)
• Stappen Viertaktmodel
1. Voorbewerken: voorkennis kind activeren en betrokken maken bij het onderwerp
2. Semantiseren: de betekenis wordt aangeleerd: 3 uitjes: uitbeelden, uitleggen, uitbreiden
3. Consolideren: nieuwe woorden inslijpen
4. Controleren: heeft woordenschat-uitbreiding opgetreden?
fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nnnurr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.