§1.4 Communicatiemodaliteiten
Een communicatiemodaliteit is een communicatiewijze die zich onderscheidt van andere vormen van
communicatie. Hierbij letten we vooral op het doel dat wordt nagestreefd. We onderscheiden de
volgende modaliteiten:
- Informatie
Dit is communicatie met een neutraal karakter. Denk bijv. aan informatie hoe laat de trein naar
Utrecht gaat.
- Voorlichting
Bewust gegeven hulp bij menings- en besluitvorming d.m.v. communicatie. Bij voorlichting staat
het belang van de ontvanger voorop. Denk bijv. aan patiëntenvoorlichting in het ziekenhuis.
- Public relations
Public relations is het stelselmatig bevorderen van wederzijds begrip tussen een organisatie en
haar publieksgroepen. Doel is het versterken van het imago van de zender.
- Reclame
Reclame is overredende informatie over merken of organisaties waarbij meestal gebruik wordt
gemaakt van betaalde ruimte in massamedia. Doel is het opbouwen van een sterk merk.
- Propaganda
Propaganda is gericht op het overbrengen van ideeën.
§1.5 Massacommunicatie en interpersoonlijke communicatie
Massacommunicatie
Dit is openbare, voor iedereen toegankelijke communicatie die meestal wordt verspreid door
technische verspreidingsmiddelen als radio, tv en kranten. Kenmerkend is dat massacommunicatie
relatief goedkoop is om snel veel mensen te bereiken. Feedback bij massacommunicatie is moeilijk,
maar niet onmogelijk.
Interpersoonlijke communicatie
Hierbij is er direct contact tussen de communicerende partijen. Kenmerkend voor interpersoonlijke
communicatie is dat deze specifiek kan aansluiten bij de gegeven situatie. Tijdens het contact kunnen
de deelnemers de inhoud en toon bijstellen. Er is ook de mogelijkheid voor directe feedback. Je kiest
voor deze vorm van communicatie als de boodschap ingewikkeld is of als je mensen wilt overtuigen.
Intrapersoonlijke communicatie
Dit is communicatie die een persoon met zichzelf voert. De zender en ontvanger zijn dan één persoon.
Bijv. een dialoog met de stem in je hoofd over wat je die dag nog moet doen.
Theorieën over de macht van de media
De massamedia bepalen zeker voor een deel ons denken en onze kijk op de wereld. Er zijn
verschillende theorieën over de invloed van massacommunicatie:
1. De stimulus-responstheorie/ injectienaaldtheorie
2. De two-step-flowtheorie
3. De kennisklooftheorie
4. De agendasettingtheorie
5. De myceliummodeltheorie
6. De uses-and-gratificationstheorie
1. Stimulus-responstheorie/ injectienaaldtheorie
Vroeger dachten mensen dat het eenvoudig was om de grote massa te beïnvloeden en te sturen.
Gedacht werd dat ontvangers klakkeloos accepteren wat de zender hen voorschotelt. De
boodschap indringend overbrengen was volgens deze theorie dus het enige wat de zender hoefde
te doen om zijn doel te bereiken. Voor deze opvatting werd het beeld van een injectienaald
gebruikt > vandaar injectienaaldtheorie.
, 2. Two-step-flowtheorie
Deze theorie bracht de eerste nuancering van de stimulus-responstheorie, toen bleek dat
opinieleiders een belangrijke schakel zijn bij de beïnvloeding van het publiek. Opinieleiders zijn
zowel doorgeefluik als beïnvloeders. Het is een misvatting te denken dat opinieleiders alleen
mensen zijn met een hoge positie op de maatschappelijke ladder. Iedereen is opinieleider op het
gebied waarin zijn sociale omgeving hem als autoriteit ziet.
3. Kennisklooftheorie
Deze theorie beweert dat de kenniskloof tussen kennisarme en kennisrijke mensen steeds groter
wordt. Kennisarme mensen krijgen maar weinig informatie en kennisrijke mensen nemen steeds
meer informatie tot zich. Wel of geen toegang hebben tot internet en andere massamedia speelt
daarbij een cruciale rol.
4. Agendasettingtheorie
Deze theorie geeft aan dat massamedia niet alleen feiten en gebeurtenissen bekendmaken.
Mensen selecteren bewust informatie, maar ze kunnen slechts een keuze maken uit de informatie
die ze kijken aangeboden. De die informatie wordt bepaald door de media. Op de volgende
gedachte is de agendasettingtheorie gebaseerd: de massamedia bepalen niet wát te denken,
maar wel waaróver we denken.
5. Myceliummodeltheorie
Deze theorie veronderstelt dat het publiek op grond van onderlinge communicatie zijn standpunt
bepaalt. Er is als het ware een netwerk van informatiedraden(mycelium) waarop de massamedia
weinig invloed hebben.
6. Uses-and-gratificationstheorie
Deze theorie legt de nadruk op de actieve rol van de ontvanger in het massacommunicatieproces.
De basisgedachte is niet: wat doen de massamedia met mensen, maar: wat doen mensen met de
massamedia? Mensen hebben behoefte aan ontspanning, amusement en informatie. Ze
gebruiken (use) massamedia als krant, tv en internet om deze behoeften te bevredigen(grafity).
Communicatie is selectie
Selectieve perceptie: door selectief te ontvangen, kan iemand zelf bepalen welke informatie hij wil
verwerken.
Selectieve retentie: niet alle informatie die een individu waarneemt en opslaat in het geheugen is op
een later tijdstip voor verwerking beschikbaar. Blijkbaar wordt datgene wat een individu zich kan of
wenst te herinneren bewust of onbewust gefilterd en opgeslagen.
Framing: dit betekent letterlijk inkaderen. Theorieën over framing gaan uit van het idee dat mensen
situaties en informatie construeren, presenteren en interpreteren aan de hand van bepaalde kaders.
In het algemeen staan de volgende stadia centraal:
• Uitvoering staat centraal (de organisatie is eropuit de ontvanger met informatie te beïnvloeden)
• Planning staat centraal (communicatie is afhankelijk van de hele organisatie en is stelselmatig)
• Relatie staat centraal (de organisatie beseft dat het afhankelijk is van zijn omgeving)
• Strategie staat centraal (aansluiting van communicatie bij het algemene beleid en de strategie)
Geïntegreerde communicatie: Een samenspel tussen concerncommunicatie, interne communicatie
en marketingcommunicatie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HeleenMolendijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.72. You're not tied to anything after your purchase.