Samenvatting staats- en bestuursrecht
Inhoudsopgave
HOCO 1 – HANDBOEK NEDERLANDS STAATSRECHT P. 121-163.......................................................................4
VORMING VAN DE NEDERLANDSE STAAT....................................................................................................... 4
De opstand......................................................................................................................................................4
Inrichting van de unie......................................................................................................................................5
VORMING VAN DE EENHEIDSSTAAT – FRANSE TIJD (1795-1813).....................................................................7
De eenheidsstaat – begin van codificering van grondwettelijke regelingen...................................................7
Staatsgreep (1798) – de Bataafse Republiek..................................................................................................7
Koninkrijk van Holland (1806-1810) en de inlijving bij Frankrijk (1810-1813)................................................8
De herwonnen onafhankelijkheid (1813)........................................................................................................9
De Grondwet van 1814....................................................................................................................................9
VESTIGING VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE......................................................................................10
Het parlementaire stelsel..............................................................................................................................10
Het ontstaan van moderne partijen..............................................................................................................12
Ontwikkeling van de samenleving vanaf de 19e eeuw..................................................................................12
De Grondwet in de laatste eeuw...................................................................................................................13
PROBLEEM 1 – HOOFDSTUK 1, BEGINSELEN VAN HET NEDERLANDS STAATSRECHT.......................................14
De democratische rechtsstaat.......................................................................................................................14
Verdeling van de staatsmacht over verschillende organen..........................................................................16
De regering....................................................................................................................................................16
Ministers........................................................................................................................................................17
De ministerraad – het kabinet.......................................................................................................................17
De minister-president....................................................................................................................................19
Staatssecretarissen........................................................................................................................................19
HOOFDSTUK 6 – DE STATEN-GENERAAL........................................................................................................ 19
Het parlement...............................................................................................................................................20
De Eerste Kamer............................................................................................................................................20
De Tweede Kamer..........................................................................................................................................21
Kiesstelsels.....................................................................................................................................................22
Kenmerken Nederlands kiesstelsel................................................................................................................24
HOOFDSTUK 8 – DE VERHOUDING VAN HET PARLEMENT, MINISTERS EN KONING........................................25
Het absolute koningschap – ontwikkeling in Engeland.................................................................................25
Ontwikkeling in Nederland (zie blz 2)............................................................................................................25
Strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid.......................................................................................25
Politieke ministeriële verantwoordelijkheid en het parlementaire stelsel....................................................25
Koning en ministers.......................................................................................................................................26
De kabinetsformatie......................................................................................................................................27
Het inlichtingenrecht en de informatiepositie...............................................................................................27
De motie........................................................................................................................................................28
Het recht van enquête...................................................................................................................................28
Overleg tussen regering en parlement..........................................................................................................28
Kamerontbinding...........................................................................................................................................28
TIJDSCHRIFTARTIKEL KORTMANN................................................................................................................. 29
Zes elementen van de rechtsstaat volgens Kortmann..................................................................................30
PROBLEEM 2 – HOOFDSTUK 9, WETGEVING.................................................................................................30
1
, De wetgever, wifz en wimz............................................................................................................................31
De totstandkoming van de wet.....................................................................................................................32
Gedecentraliseerde wetgeving......................................................................................................................34
Totstandkoming AMvB..................................................................................................................................34
Delegatie aan de minister: de ministeriële regeling......................................................................................34
Controle van het parlement op gedelegeerde wetgeving.............................................................................35
Beleidsregels..................................................................................................................................................35
Noodrecht......................................................................................................................................................35
HOOFDSTUK 10 – HERZIENING VAN DE GRONDWET.....................................................................................35
Procedure Grondwet.....................................................................................................................................36
HOOFDSTUK 15 – DE GEDECENTRALISEERDE EENHEIDSSTAAT......................................................................36
Het beginsel van decentralisatie...................................................................................................................36
Twee vormen van decentralisatie.................................................................................................................37
Toezicht van hogere lichamen – interbestuurlijk toezicht.............................................................................37
HOOFDSTUK 16 – PROVINCIES, GEMEENTEN EN WATERSCHAPPEN...............................................................38
De provincie...................................................................................................................................................38
Dualisme en dualisering................................................................................................................................39
De gemeente.................................................................................................................................................40
De gemeenteraad..........................................................................................................................................40
Het college van burgemeester en wethouders..............................................................................................41
De burgemeester...........................................................................................................................................42
HOCO 2 - GRONDRECHTEN........................................................................................................................... 42
Delegatieterminologie...................................................................................................................................42
PROBLEEM 3 – HOOFDSTUK 14, GRONDRECHTEN.........................................................................................43
Het EVRM......................................................................................................................................................44
Andere belangrijke verdragen.......................................................................................................................45
Horizontale werking van grondrechten.........................................................................................................46
Beperkingen...................................................................................................................................................46
PROBLEEM 4 – HOOFDSTUK 4, DE EUROPESE UNIE.......................................................................................48
Ontstaan Europese Unie................................................................................................................................48
Doorwerking EU-recht in nationale rechtsorde.............................................................................................51
Betekenis van EU voor Nederland.................................................................................................................51
Parlementaire controle EU............................................................................................................................52
HOOFDSTUK 12 – FINANCIËN, BUITENLANDS BELEID EN DEFENSIE................................................................53
Procedure van verdragssluiting.....................................................................................................................53
Afwijken van de Grondwet............................................................................................................................54
Eenieder verbindende bepalingen art. 93 Gw...............................................................................................54
HOOFDSTUK 13 – RECHTSPRAAK.................................................................................................................. 55
Toetsingsverbod............................................................................................................................................55
Uitzonderingen..............................................................................................................................................55
BESTUURSRECHT IN HET AWB-TIJDPERK....................................................................................................... 57
HOCO 3 + PROBLEEM 5 – BESTUUR EN BESTUURDEN....................................................................................57
Decentralisatie...............................................................................................................................................57
Openbare lichamen.......................................................................................................................................57
Bestuursorganen...........................................................................................................................................58
Belanghebbenden..........................................................................................................................................59
HOOFDSTUK 5 – BESTUURLIJK HANDELEN.................................................................................................... 61
2
, Soorten bestuurlijk handelen.........................................................................................................................61
Besluiten........................................................................................................................................................61
Feitelijke mededelingen als besluit................................................................................................................61
Soorten besluiten...........................................................................................................................................62
Beschikkingen................................................................................................................................................63
Soorten beschikkingen...................................................................................................................................63
Besluiten van algemene strekking B.A.S.......................................................................................................64
PROBLEEM 6 – HOOFDSTUK 14, BEZWAAR EN BEROEP.................................................................................64
Bezwaar en administratief beroep in de Awb...............................................................................................65
Functies van de bezwaarprocedure...............................................................................................................65
Het bezwaar..................................................................................................................................................66
Hoorplicht......................................................................................................................................................67
Beoordeling bezwaar.....................................................................................................................................68
Beslissing op bezwaarschrift.........................................................................................................................68
Administratief beroep....................................................................................................................................68
Voorlopige voorziening..................................................................................................................................69
PROBLEEM 7 – HOOFDSTUK 15 BESTUURSRECHTSPRAAK.............................................................................71
Algemene bestuursrechtspraak.....................................................................................................................71
Hoger beroep in algemene en bijzondere bestuursrechtspraak...................................................................72
HOOFDSTUK 16 – BESTUURSPROCESRECHT.................................................................................................. 74
Klassieke kenmerken bestuursprocesrecht...................................................................................................74
Vormgeving bestuursprocesrecht.................................................................................................................75
Behandeling van het beroep.........................................................................................................................75
Beoordeling van het beroep..........................................................................................................................76
Gronden voor vernietiging.............................................................................................................................77
Rechterlijke beslissingen................................................................................................................................77
ARTIKEL ALGEMENE WET BESTUURSRECHT..................................................................................................79
ARTIKEL LOEFF VS STRUYCKEN..................................................................................................................... 80
PROBLEEM 8 – HOOFDSTUK 6, BIJZONDERE RECHTSNORMEN......................................................................81
Gelede normstelling......................................................................................................................................81
Bevoegdheden...............................................................................................................................................82
Bijzondere en algemene rechtsnormen.........................................................................................................82
HOOFDSTUK 7 – ALGEMENE RECHTSNORMEN, MATERIEEL...........................................................................83
Formele en materiële normen.......................................................................................................................83
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur...............................................................................................84
Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur................................................................................85
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem.........................................................................86
HOOFDSTUK 10 – HANDHAVING.................................................................................................................. 86
Bestuurlijke sancties......................................................................................................................................87
Last onder bestuursdwang – wegnemen normovertreding..........................................................................87
Last onder dwangsom...................................................................................................................................88
Bestuurlijke boete – bestraffende sanctie.....................................................................................................88
Cumulatie van sancties..................................................................................................................................88
3
, HOCO 1 – Handboek Nederlands staatsrecht p. 121-163
De rode draad: codificatie van staatsrecht zoals de Grondwet en ongeschreven recht.
Vorming van de Nederlandse Staat
Drie periodes
Landsheerlijke periode (10e – 16e eeuw)
Opstand (1568 – 1648)
Republiek (1588 – 1795)
Landsheerlijke periode (10e – 16e eeuw)
Bestond uit leenstaatjes.
Er heerste een bourgondische heerschappij onder KAREL V
(1515-1555). Er heerste een centralisatiestreven d.w.z. het
streven naar het besturen van een natie vanuit een centraal
punt waarbij verschillende ambten met verschillende functies
werden vervuld.
De opstand
De Nederlanden waren eerst verdeeld in verschillende gewesten.
In 1576 bij de Pacificatie van Gent, leek het erop dat zowel de
Zuidelijke als Noordelijke Nederlanden in een Generale Unie
verenigd zouden worden. Dit bleef echter uit tot 1579.
Verdrag Unie van Utrecht, 1579
Toen de dreiging van de Spaanse legers groter werd sloten een
aantal gewesten onder leiding van Jan van Nassau zich aaneen in de Unie van Utrecht. Dit was
een verdrag tot gemeenschappelijke verdediging maar met behoud van de zelfstandigheid van
de leden, zodanig zelfs dat over vrede, bestand, oorlog, opleggen van gemeenschappelijke
belastingen en het brengen van enige verander in de unie slechts met unanimiteit (eenparigheid
v. stemmen) zou kunnen worden beslist. Over kerkelijke zaken werd naar eigen goedvinden
besloten, vervolging van geloof was uitgesloten. Het verdrag had bijna een grondwettelijke
functie, omdat er ook een paar onderwerpen in staan over grondrechten, met name de vrijheid
van godsdienst.
Plakkaat van Verlatinge, 1581
Landsheer Filips ll werd afgezet, de Nederlanden verklaarden zich als onafhankelijk en werd als het
ware de Grondwet van een nieuwe staat, die zich toen ook nog over delen van de zuidelijke
gewesten uitstrekte.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller super1es. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.