• Fonetogram
- Gra sche weergave van de stem zichtbaar gemaakt in een diagram
- Horizontaal: muzikale stemomvang - toonhoogte in hertz
- Verticaal: dynamische stemomvang - luidheid in decibel
• Doelen fonetogram
- Meten van de stemomvang (mogelijkheden in toonhoogte en luidheid)
- Meten van habituele spreekstem tov totale stemomvang
- Beeld krijgen van de stemmogelijkheden
• Totaalfonetogram (voice range pro le, VRP, stemomvang): in het blauw
• Spreekveld: in het groen, geel, rode gedeelte
• Waarom fonetogra e?
- Onderdeel van diagnostiek bij cliënten met stemklachten
- Vergelijken met normaalwaarden (grootte/vorm/ligging)
- Inzicht in stemkwaliteit (jitter/shimmer/crestfactor)
- Uitleg stemmogelijkheden aan cliënt
- Hulpmiddel bij bepaling stemligging (zangers)
- Therapeutisch: visuele feedback
- Behandeling evalueren
• Waar kan je naar kijken? - spreekveld
- Gemiddelde F0 (toonhoogte)
- Normaalwaarden in de Bodt, 2015
- Gemiddelde intensiteit (luidheid): - Te zacht < 65 dB
- - Te luid > 75 dB
- - Normaal 68-70 dB
• Waar kan je naar kijken? - totaalfonetogram
1. Helling van de onder/bovenlijn
2. Bereik boven 90 dB
3. Vorm/grootte fonetogram
4. Toonhoogtebereik (M/V?)
5. Ligging spreekveld tov totaal
6. (Registerbreuk)
• 1. Helling van de onder/bovenlijn
- Modaal register: dikke massa, lage stem
- Falset register: dunne massa, hoge stem
- Helling bovenste contour (lijn) geeft de versterkingscapaciteit aan
- Helling onderste contour indicatief voor de e ciëntie van de glottissluiting (mucosa)
• Ondergrens fonetogram
- Zachtste toon normaalwaarden: - rond 50 dB (volwassenen)
- rond 55 dB (kinderen)
- boven 55 dB (volwassenen) -> gebied probleemstemmen
fi fi fi ffi
,• Wat valt je op aan de onderlijn (helling): vlakheid van de
onderlijn in het modaal register ontbreekt (zwarte lijnen)
• Wat is de zachtste toon?: 54 dB (paarse pijl wijst naar
het laagste rode punt)
• Interpretatie: probleemstemmen
• 2. Bereik boven 90 dB
- Boven een orkest zonder microfoon, rumoerige klas
- ST: semi tonen
- Normale gezonde stem: 100 of meer STxdB
• Wat kan je zeggen over de belastbaarheid van deze
stem obv het bereik boven de 90 dB?
- Bereik boven de 90 dB is heel beperkt, dat zal dus
onder de waarde van 100 liggen.
- Stem is beperkt belastbaar, luid foneren zal veel
inspanning kosten
• 3. Vorm/grootte fonetogram
• Groot fonetogram - 3 kenmerken
- F0 bereik: > 2,5 octaven
- Dynamisch bereik thv F0 hab: > 35 dB
- Luidheid max: > 90 dB SPL
• Klein fonetogram - 3 kenmerken
- F0 bereik: < 2 octaven
- Dynamisch bereik thv F0 hab: < 35 dB
- I max: < 90 dB
• Octaven
- 2 pianotoetsen die naast elkaar liggen, zijn een halve toonafstand
- Octaaf: afstand tussen 2 tonen van 12 halve tonen
- Gezonde stem 2,5 octaven
• 4. toonhoogtebereik (M/V?)
, • 5. Ligging spreekveld tov totaal
- Gemiddelde F0 is 4 tot 5 halve tonen boven de laagste toon van het fonetogram
• 6. (Registerbreuk)
- Overgang tussen het modaal register en het falset register
- Tussen haakjes, omdat de registerbreuk niet zoveel zegt over de gezondheid van de stem
• Waar kan je naar kijken? - overig
- Niet automatisch vastgelegde e ecten, vb: observaties stemtechniek tijdens opname, registers
- Stemkwaliteitsparameters o.a. jitter
• Jitter
- Afwijking gemiddelde periodeduur noem je Jitter
- Aperiodiciteit: onregelmatige duur van opeenvolgende trillingen,
blauwe lijn ->
- Jitter < 1% = normaal, natuurlijk stemgeluid
- Jitter > 1% = klinisch relevant
- Jitterwaarde van 1% of hoger past bij een afwijkend stemgeluid
- Jitter > 1% wordt beoordeeld als rauw, schor, ruig
- Rode kleuring in fonetogram: Jitter
• Bij welke fonaties vind je verhoogde jitterwaarden in een normale stem?
- Stelling 1: bij luide fonaties in borstregister
- Stelling 2: bij zachte fonaties
- Antwoord: stelling 2
• Fonetogram bij stempathologie
- Reductie in stembereik (< 2 octaven)
- Grilliger ondercontour (steilheid/vlakheid)
- Verhoogde jitter
- Borststem (modaal) kan niet meer luid (geen bereik > 90 dB)
- Verminderde controle
- Verhoogde ondergrens (zachtste toon > 55 dB)
ff
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nnnurr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.46. You're not tied to anything after your purchase.