Hoofdstuk 3. Mondelinge
taalvaardigheid
3.1 Achtergrondkennis
Spreken en luisteren zijn fundamentele vaardigheden van mensen: iedereen heeft ze geleerd, of je nu
wel of niet naar school bent geweest.
Bij mondelinge taalvaardigheid maken we onderscheid tussen:
- Luistervaardigheid
- Spreekvaardigheid
- Gespreksvaardigheid
3.1.1 Luistervaardigheid
Luisteren doe je zonder erbij na te denken: geluiden worden opgevangen via je oren en direct naar je
hersenen gestuurd om daar geanalyseerd te worden. Dit komt omdat onze taal bij ons bekend is. Als
je nar een andere taal luistert, is het moeilijk om klanken te onderscheiden
3.1.2 Spreekvaardigheid
Spreken doe je met je spreekorganen: de mondholte, je keel en je stembanden.
Spreken bestaat uit meerdere elementen
- De juiste klank produceren
- Weten welke klank bij welke betekenis hoort
- De woorden in logisch gevormde zinnen zetten
3.1.3 Gespreksvaardigheid
Spreken en luisteren komen samen bij gespreksvaardigheid: er vindt continu een wisselwerking
plaats.
Gespreksregels worden bepaald door de omgeving (‘wat zeg je dan? door ouders)
3.1.4 Rol van de school bij mondelingen taalontwikkeling
De mondelinge taalvaardigheid is op school gericht op
- Uitbreiden, verbeteren en verfijnen is op school gericht op taalvaardigheid (woordenschat)
- Aanbieden en verwerven van schoolse taalvaardigheid (toepassen woordenschat)
Thuistaal vs. Schooltaal (CAT en DAT)
Bij mondelinge taal worden zinnen vaak niet afgemaakt, zonder dat het invloed heeft op het begrip
van de gespreksdeelnemers, door ondersteuning van de mimiek en houding van de spreker en
luisteraar (omgangs-/thuistaal)
Op school is het mondeling taalgebruik complexer en veeleisender, door situaties waar de context
abstracter is of buiten de leefomgeving van het kind bevindt.
James Cummins: Cognitief Academisch Taalgebruik (CAT) vs. Dagelijks Algemeen Taalgebruik (DAT)
, 3.2 Ontwikkelingslijnen van spreken, luisteren en
gesprekken voeren
School doet veel aan de motivatie van kinderen om goed te leren spreken en luisteren
- Ruimte geven om te communiceren
- Veilig gevoel geven om angst om te spreken te voorkomen
- Leraren sluiten aan bij het niveau van de kinderen en ontwikkelen deze
3.2.1 Wettelijk kader
Kerndoelen
In kerndoelen staat beschreven welk aanbod scholen moeten leveren. De 3 kerndoelen met
betrekking tot mondelinge taalvaardigheid:
1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie
mondeling of schriftelijk gestructureerd weer te geven
2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van
informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en het
discussiëren
3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief
of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren
Vanuit deze kerndoelen zijn 8 leerlijnen onderscheiden
1. Deelnemen aan gesprekken
2. Interactief leren
3. Taalgebruik
4. Woordenschat
5. Begrijpend luisteren
6. Vertellen en presenteren
7. Reflectie op communicatie
8. Reflectie op taal
Referentieniveaus
Bij de kerndoelen en leerlijnen gaat het om de aanbod verplichting van scholen, waardoor het niveau
bereikt kan worden. Aan het eind van de basisschool wordt niveau 1F (eenvoudige gesprekken
voeren, luisteren naar eenvoudige aller daagse teksten en bewoordingen van aller daagse situaties
geven) bereikt.
3.2.2 Leerstoflijnen
De niveaus worden bereikt door het opsplitsen van de groepen ½, ¾, 5/6 en 7/8 hebben allemaal
doelen die op elkaar aansluiten en op die manier wordt het eind-/streefniveau gehaald.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller danarona. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.