Summary
Samenvatting Publiekrecht 2023/2024
- Course
- Institution
Samenvatting voor Publiekrecht Voor examen via SVMNIVO Jaar 2023/2024
[Show more]
1 review
By: jayvanotieleman • 7 months ago
Seller
Follow
brittrolff
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Publiekrecht en Privaatrecht, Rechten Rechtsbronnen
Privaatrecht: het recht dat betrekking heeft op datgene, wat zich afspeelt tussen de burgers
onderling.
Regelt de betrekkingen tussen:
Personen (burgers en bedrijven) onderling, zoals overeenkomsten, abonnement, lid
worden van een vereniging, koop-, huur,- of arbeidsovereenkomst etc.
Uitgangspunt is de horizontale relatie; partijen zijn principieel gelijk
*Dit recht is meestal aanvullend van aard; men mag ervan afwijken.
Privaatrecht (oftewel civiel recht) regelt de relaties tussen:
Burgers onderling
Bedrijven onderling
Burgers en bedrijven
Publiekrecht: het recht dat de verhouding tussen de burgers en de overheid regelt en tussen
de verschillende overheden.
Regelt de verhoudingen tussen: Overheden onderling en hun onderdanen.
Kenmerkend is de gezagsverhouding overheid – onderdaan; verticale relatie.
* Dit recht is meestal dwingend van aard; men mag er niet van afwijken.
Publiekrecht regelt:
De relatie tussen de overheid en burgers/bedrijven
het gezag van de staat die optreedt tussen zijn burgers en de bedrijven
De relatie binnen de overheid zelf:
* relatie van het rijk met de provincies, gemeenten en waterschappen
* relatie binnen het rijk, zoals koning, ministers, burgermeester, wethouders,
gemeenteraad
Rijk, provincie, gemeente etc. noemen we lichamen
Burgermeester, college van B&W en raad noemen we organen
Een orgaan of bestuursorgaan is een persoon of college met openbaar gezag bekleed
Voorbeelden van situaties waarin we te maken hebben met publiekrecht:
Binnen de overheid: positie van de koning, de relatie tussen regering en parlement, de
bevoegdheden van provincies, gemeente en waterschappen
In de relatie overheid en burger: het verkrijgen van een vergunning of het juist
voorkomen van een vergunning, het betalen van belasting óf als verdachte wordt gesteld
bij diefstal.
Onder publiekrecht valt: staatsrecht, bestuursrecht, belastingrecht, strafrecht en
strafprocesrecht, verkeersrecht en volkenrecht.
Het publiekrecht heeft zijn eigen rechters. De bestuursrechters, ook wel administratieve
rechters genoemd. De belangrijkste rechters zijn: de sector bestuursrecht van de rechtbank
en de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
,Bij strafrecht is de gezagsverhouding het duidelijkst zichtbaar
Het materieel strafrecht geeft aan: wat overtredingen en misdrijven zijn en welke
straffen daarvoor staan (Wetboek van strafrecht, Catalogus van Strafbare Feiten
Het formeel strafrecht geeft aan: hoe de vermoedelijke daders vervolgd kunnen worden.
Het wetboek van strafvordering geeft regels voor staande houden, aanhouden,
voorarrest.
Uitleg verschillende rechten
Staatrechts: regelt de kernpunten van de organisatie van de staat
Bestuursrecht: regelt de verhouding tussen de overheid als zodanig en burger en de
verhoudingen binnen de overheid zelf
Recht van ruimtelijke ordening en volkshuisvesting: gaat het om de indeling van ons land,
het bouwen en wonen en de huisvesting
Milieuwet: behandeld o.a. de eisen waar bedrijven aan moeten voldoen, denk aan geluid,
stankoverlast, uitstoot.
*gemeenschappelijk aan het recht van ruimtelijke ordering en milieuwet is dat het
noodzakelijk is om van de overheid toestemming te moeten vragen om iets te doen.
Begrip recht
Objectief recht: de bestaande rechtsregels, die voor iedereen gelden. Deze zijn bedoeld om
steeds toe te passen, dus voor meer dan één situatie.
*De in een bepaald land in een bepaalde tijd voor iedereen geldende rechtsregels
Subjectief recht: een recht dat aan een bepaalde persoon toekomt
*Bijvoorbeeld als je eigenaar bent van een huis, heb je het recht om daar zelf over te
beslissen óf als je een auto koopt, heb je recht dat de verkoper deze ook levert.
Relatieve rechten: dit recht heb je als persoon uitsluitend op een andere persoon.
Absolute rechten: dit recht heb je als persoon op zaak (bijvoorbeeld huis, auto of stoel)
Bij de aard van de rechtsregels is er duidelijk verschil tussen dwingend en
aanvullend/regelend recht.
Materieel recht: de inhoud, het recht zelf
bijvoorbeeld wat is een overeenkomst? Heb ik bij onrechtmatige daad recht op
schadevergoeding? Wat is diefstal, moord, doodslag en welke straffen staan daarop
(voorbeeld Wetboek van Strafrecht, Burgerlijk Wetboek en Wetboek van Koophandel)
Formeel recht: de procedures, de vormen, procesrecht
Hoe haal ik mijn recht? Binnen welke tijd moet ik bij welke rechter zijn, wat geldt als
dwingend bewijs, wanneer ben ik verdachte? (Voorbeeld Wetboek van Strafvordering,
Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, Wet op rechterlijke organisatie)
Rechtmatig: is keurig volgens alle regels handelen.
Rechtvaardig: persoonlijk oordeel over (on)rechtmatig handelen.
De rechtsorde: Het hele juridische stelsel van samenhangende rechtsregels
de Nederlandse rechtsorde is het geheel van rechtsregels, met hun onderlinge samenhang en
achterliggende waarde, dat de basis is voor onze sociale en maatschappelijke orde.
,Functie van de rechtsorde:
1. De rechtsorde is op de eerste plaats een noodzakelijke voorwaarde voor de
economische orde; als er geen eigendomsrecht zou bestaan, of rechten kunnen niet
afgedwongen worden bij de rechter, dan zou de hele economie ondenkbaar zijn.
2. De rechtsorde fatsoeneert de werking en effecten van de economische orde.
Sommige uitkomsten van vrije marktwerking is zo ongewenst, dat we het juridisch
willen bijsturen (huurrecht, stelsel van sociale zekerheid)
Waar kunnen we het geldende recht terugvinden?
De wet is onze belangrijkste rechtsbron
De jurisprudentie (uitspraken van rechters)
Het gewoonterecht
Internationaal recht
Bij rechtsbronnen is het verschil tussen geschreven en ongeschreven recht van belang
Geschreven recht: door bevoegde autoriteiten voorgeschreven recht
-> de wet is vastgesteld door de bevoegde wetgever
-> jurisprudentie bestaat uit uitspraken van bevoegde rechters
-> verdragen zijn door bevoegde staatshoofden gesloten
Ongeschreven recht: het gewoonterecht is de belangrijkste algemene rechtsbron
Gewoonterecht is door gewoonte ontstaan. Het wordt niet door daartoe aangewezen
instanties gevorm, wel maar als algemeen recht aanvaard. Verkeersopvattingen; zich als
goed huisvader gedragen; goede zeden
Overzicht van de wetten en door wie besloten
Wet (in formele zin) De regering en staten generaal
(alle ministers, koning & 1e + 2e kamer)
Algemene maatregel van bestuur Minister(s) + koning
Koninklijk besluit Minister + koning
Ministeriele regeling Minister + koning
Provinciale Verordening Provincie
Verordening en keur Waterschap
Gemeentelijke Verordening Gemeente
Procedure voor vaststelling wet (wet in formele zin)
De procedure om tot vaststelling van een wet
1. Wetsvoorstel wordt ingediend door minister(s)
2. Dit wordt in de ministerraad besproken en eventueel gewijzigd
3. Aan de Raad van State wordt advies gevraagd (hoogste adviesvorm)
4. Door de regering wordt het uiteindelijke wetsvoorstel ingediend bij de 2 e kamer
5. De 2e kamer kan het wetsvoorstel wijzigen; heeft het recht van amendement
6. Wetsvoorstel naar de 1e kamer; 1e kamer kan het voorstel alleen afwijzen of aanvaarden
7. Als het voorstel wordt aanvaard, gaat het naar de koning
8. Om wet te kunnen worden is een handtekening van de koning vereist
, 9. Daarna volgt publicatie in het staatsblad en inwerkingtreding
Bekrachtiging en contraseign
Bekrachtiging = Nadat een wetsvoorstel door de 1e kamer is aangenomen, moet de koning
het voorstel ondertekenen
Een voorstel wordt door de wet, zodra het door de Staten-Generaal is aangenomen en door
de koning is bekrachtigd. Daarna wordt er een handtekening door de betrokken minister(s)
of staatssecretaris(sen). Dat is het contraseign; het mede ondertekenen.
Grondwet: Alle wetten en koninklijke besluiten worden door de koning en door ministers
en/of staatssecretaris(sen) ondertekent.
Bekendmaking wet
De wet wordt na ondertekening bekend gemaakt door plaatsing in het Staatsblad
Door de minister van veiligheid en justitie.
Wetten hoeven niet gelijk te gelden na publicatie; soms is er nog een bepaalde tijd nodig
om de wet in werking te zetten
Wet in formele en/of materiele zin
De wet heeft in procedures de instemming gekregen van:
De regering = koning en ministers
De staten generaal = Tweede en Eerste kamer
Omdat de wet deze procedure heeft moeten doorlopen, spreken we ook wel van een wet in
formele zin. Zo onderscheiden we de wet van andere ‘wetten’. Vastleggen van een regeling
in een wet in formele zin is codificeren (codex = wet). Alleen een wet in formele zin heet
wet of wetboek. De wet is dus alleen een echte wet als wet er ook op staat.
Bij de wet in formele zin gaat het er alleen om dat de procedure die is besproken, moet zijn
doorlopen. Een formeel criterium.
-> Als dat gebeurt, betreft het een wet in formele zin.
Een wet in formele zin is een regeling die tot stand gebracht wordt door regering en Staten-
Generaal tezamen via de grondwettelijke wetgevingsprocedure. Een wet in formele zin is
een gezamenlijk besluit van de regering en Staten-Generaal volgens een grondwettelijke
procedure. Wetten in materiële zin zijn besluiten van daartoe bevoegde organen die
algemeen verbindende voorschriften bevatten en hoeven niet noodzakelijk afkomstig te zijn
van regering en Staten-Generaal gezamenlijk. Zo kunnen bijvoorbeeld algemeen
verbindende voorschriften worden uitgevaardigd door de regering (algemene maatregel van
bestuur) of door een minister (ministeriële regeling).
Voorbeelden van wetten in formele zin, die geen wet in materiele zin zijn:
Koning moest toestemming krijgen om te mogen trouwen, daar moest een wet voor
worden aangenomen (toestemmingswet). Daar moest precies instaan met wie en hoe
Als de troonopvolger te jong is, moet er een regent worden benoemd. Ook dit gebeurt
bij de wet. Dit is duidelijk een besluit voor een individueel geval
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittrolff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.67. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77858 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now