Summary
Geschiedenis samenvatting 5e jaar
- Course
- Institution
Uitgebreide samenvatting geschiedenis 5e jaar uit economie-moderne talen
[Show more]
Seller
Follow
shannondinatale1
Content preview
GESCHIEDENIS JUNI 2022Karl Marx: De Messias van het proletariaat
De gevolgen van een geïndustrialiseerd EU
19e eeuw was een periode van enorme maatschappelijke veranderingen.
Op Economisch vlak kende EU 2 industriële revoluties.
Industrialisering leidde tot een algemene verhoging van de levensstandaard en ontstaan van de consumptiemaatschappij.
Voortaan richtte de economie zich tot de productie van massaconsumptiegoederen.
Industrialisering was niet voor iedereen voordelig. Door de reorganisatie van arbeid en gebruik van machines werd het gebruik
van loonarbeid (IN TE VULLLEN NOG !!) de dominante arbeidsvorm.
De gewone mens werd afhankelijk van een loon om te overleven terwijl lonen door de fabriekseigenaars bepaald
werden, ze verlaagden lonen om meer winst te genereren (= doel kapitalisme).
Gevolgen voor werk-en leefsomstandigheden dramatisch: kinderarbeid, hongerlonen, hoog kindersterfte, lange
werktijden, … dit is de IN TE VULLEN van de bevolking.
Sociale denkers wouden de situatie van de paupers verbeteren, ze werkten verschillende theorieën uit over een ideale en
rechtvaardige staat. Karl Marx omschreef het als utopisch. Volgens hem was verandering enkel mogelijk als je de mechanismen
van het kapitalisme grondig begreep.
Het Marxisme
Karl Marx was geboren in Trier, zijn ouders waren oorspronkelijk joden en bekeerden zich tot een liberale vorm van het
protestantisme. Hij werd steeds geconfronteerd met Pruisische censuur, verhuisde daarom naar Parijs.
Op vraag van de Pruisische overheid werd hij verbannen uit Parijs en trokken naar Brussel.
In Brussel redigeerde hij samen met Friedrich Engels het Armoede van filosofie.
Na een kort verblijf in Duitsland emigreerde Marx naar London waar zijn hoofdwerk: Het Kapitaal verscheen.
Marx beweerde in staat te zijn een wetenschappelijke analyse te maken van wat er in de wereld gaande was en van historische
gebeurtenissen, deze analyse staat bekend als het Historisch materialisme.
Marx geloofde dat de economie de wereld bepaalt, wanneer je iets zal willen veranderen, moet je dus eerst de economie
veranderen.
Vaststellingen van Marx
Loonarbeid en aliënatie
Arbeid was 1 vn de meest centrale begrippen bij Marx. Het is door de arbeid dat de mens zich onderscheid van dieren. Door
arbeid produceert hij zijn bestaansmiddelen en door deze te produceren verwerkelijkt hij zichzelf en zijn wereld.
Als gevolg van industrialisatie en het gebruik van loonarbeid worden de arbeider en eindproduct van zijn arbeid van elkaar
gescheiden. Wanneer de band tussen arbeider en eindproduct verloren gaat, treedt aliënatie (vervreemding).
De mens wordt voor zichzelf en medemens een vreemde.
Klassenstrijd als motor van de geschiedenis
Volgens Marx waren er 2 klassen gebaseerd op bezit: de Bourgeoisie (bovenbouw) en de Proletariërs (onderbouw).
De verhouding van de klassen ten aanzien van het bezit van de productiemiddelen noeme hij een productieverhouding, hij
beschreef het als: de Bourgeoisie had bezit van productiemiddelen en de Proletariërs hadden niets. Ze werkten in dienst van de
Bourgeoisie. De Bourgeoisie betaalde de proletariërs minder dan hun arbeid opbracht.
De klassen waren in conflict met elkaar en bestonden sinds mensenheugenis.
Marx beweerde dat het conflict tussen hen niet doorheen de geschiedenis werd uitgevochten, maar de geschiedenis is deze
strijd. Alle maatschappelijke en culturele gebeurtenissen, feitelijke heersende wijze van denken, religie en filosofie waren het
resultaat van een
Prehistorie: succesvolle jagersverzamelaars en degenen die er slecht in waren weggewerkt
Klassieke oudheid: gewone volk en slaven
Middeleeuwen: grootgrondbezitters tegen gewone volk (adel en clerus VS 3e stand)
19e eeuw: proletariërs tegen Bourgeoisie
Klassenstrijd
Crèche van het kapitalisme
,Marx geloofde dat de klassen altijd hebben bestaan maar door de industrialisatie de kloof tussen beide groepen groter werd;
Bourgeoisie werd zeer rijk en groep werd kleiner, Proletariërs zeer arm en groep werd groter.
Dit omdat bepaalde groepen van de Bourgeoisie onvoldoende geld hadden om machines te kopen, vervolgens gingen ze failliet.
Volgens Marx zou de grote groep armen niet meer in staat te zijn zaken te kunnen kopen, ook niet wat ze zelf maakten in
fabrieken. Marx voorspelde dat het kapitalisme om die reden zou crashen.
Overproductie terwijl niemand nog iets kon kopen waardoor alles ten onder ging.
De klasseloze maatschappij
Marx riep de Proletariërs op in opstand te komen. Wanneer ze de macht grepen begon de fase van de dictatuur van het
proletariaat.
Afschaffing privébezit: dus niet gewoon geld van rijken afnemen en aan zichzelf geven anders zouden de rollen
omdraaien en klassenstrijd zou blijven en daarmee gepaarde ongelijkheid.
Zonder privébezit zouden er geen klassen meer zijn = communisme
Communisme: alles zou voor de gemeenschap (de staat) zijn waarbij iedereen ervoor werkte.
In London oprichting van de International Working Men’s Association = De 1 e Internationale
Motto van de communistische arbeidersbeweging: proletariërs aller landen verenigt u.
Ze toonde ook het belang dat Marx hechtte aan internationale samenwerking en dus idee van een internationale revolutie.
Religie is opium voor het volk
Voor Marx was religie ene groot kwaad, volgens hem was het een middel om mensen te ‘verdoven’.
Religie voorkwam dat de frustratie van de onderdrukten zich richtte tegen de onderdrukkers.
Het volk kwam niet in opstand tegen uitbuiting van de bourgeoisie maar troostte zich met een hoop voor een betere
hiernamaals. Religie was een typisch verschijnsel dat paste bij de kapitalistische onderbouw.
Marx zag in de menselijke samenleving een bovenbouw en onderbouw. Het was de onderbouw van de productieverhoudingen
die de bovenbouw van alle geestelijke activiteiten bepaalde. Daarom zagen godsdiensten er in elke cultuur anders uit volgens
Marx. Denkbeelden waren steeds een spiegelbeeld van de bestaande maatschappelijke (productie)verhoudingen.
Invloed van het marxisme
Na de dood van Marx ontwikkelde het marxisme zich in 2 richtingen
Revolutionaire richting is uitgelopen op het communisme van Lenin, ze namen Marx zijn advies tot revolutie en dictatuur van het
proletariaat ten harte.
Daarnaast zijn er gematigde vormen die enkel met democratische methodes te werk gaan.
Communisme (revolutionaire vorm)
Marx wilde zijn ideeën in praktijk. Zijn wetenschappelijke analyse was onvoldoende. Marx dacht aan GB en België; zij hadden alle
fasen doorlopen zoals hij beschreef. Dat het doorlopen van de fasen cruciaal was, had niet iedereen begrepen.
Sociaaldemocratie (gematigde vorm)
De arbeidersmassa organiseerde zich aan het eind van de 19 e en begin 20e eeuw in sociale bewegingen (oa vakbonden). Ook
politieke partijen werden opgericht (BWP). Via deelname aan verkiezingen wilden de sociaaldemocraten de klassenstrijd op een
democratische wijze voeren.
Christendemocratie (gematigde vorm)
Van katholieke zijde kwam een officiële reactie met de encycliek Rerum Novarum (van nieuwe dingen). De gedachte was dat
aangezien de maatschappij veranderde, ook de visie op arbeid moesy veranderen. Naast conservatieve katholieken (god heeft
het zo gewild) kreeg je ook de Christelijke Volkspartijen (In BE stichtten de gebroeders Daens de Christene Volkspartij) die de
omstandigheden van de arbeiders proberen te verbteren.
, Het modern imperialisme
Imperialisme en kolonisatie
Imperialisatie is een proces waarbij landen hun macht in andere delen v.d wereld uit willen breiden door verovering en/ of
beheersing.
Kolonisatie is een deel v.d eigen bevolking vestigen in een gebied dat nog niet door het eigen volk bewoond werd.
Kolonisatiegolven
Kolonisatie is niet eenvormig, ze verschillen in tijd en ruimte van elkaar. Doelstellingen of ingezette middelen kunnen
veranderen.
Volgens velen is de kolonisatie vanuit Europa in de nieuwe en nieuwste tijd de belangrijkste en grootste in tijd en ruimte.
De 1e Europese kolonisatiegolf uit de nieuwe tijd vond plaats gedurende de periode van de 15 e tot 18e eeuw en splitste zich
vooral toe op het Aziatische en Amerikaanse continent. Het doel was voornamelijk het bevolkingsiverschot ‘dumpen’ en handel
drijven.
1e kolonisatiegolf: Portugal, Spanje, Nederland en Engeland
2e kolonisatiegolf (modern imperialisme): Afrika en Azië. Het doel was om voortaan controle te verwerven over rijkdommen en
de economische exploitatie ervan. GB en VS namen de fakkel over als leidende koloniserende mogendheden. Scramble for Africa
De oorzaken van het moderne imperialisme
Economische motieven
Geïndustrialiseerde naties (op dat moment vooral Europese) waren op zoek naar:
Zoektocht naar afzetmarkten en goedkope grondstoffen
Vrachtvaarders hebben nood aan wereldwijde steunpunten
Culturele motieven
Ze moeten de mensen met donkere huidskleur helpen en naar de hemel sturen. Taak v.d blanke om andere volkeren cultuur bij
te brengen. La mission civilatrice.
Uncle Sam: last om te moeten zorgen voor Afrikanen en Aziaten.
De Europeanen gingen christianiseren en de ‘juiste’ cultuur bijbrengen aan de barbaren.
Politieke motieven
Nationalisten willen de eigen natie vergroten en de nationale cultuur verspreiden, daarom gaan landen in de 19 e eeuw beginnen
koloniseren: ontstaan moderne natiestaten helpen imperialisme verklaren.
Sociale motieven
Kolonies leveren de kolonisator ook enkele maatschappelijke voordelen op:
Criminelen kwijtspelen
Bevolkingsoverschot wegsturen
De Europese mogendheden verdelen de wereld
In EU: GB en Frankrijk
Niet alleen de grootmachten gingen op zoek naar kolonies, ook kleinere naties wilden overzeese gebieden veroveren. Iedereen
wou een deel van de ‘Afrikaanse taart’. Een Europese grootmacht die relatief weinig kolonies had, was Duitsland. Daarom dreef
dit land geleidelijk zijn inspanningen op om kolonies en de daarbij horende voordelen, te verwerven; Dit zorgde dan weer voor
conflicten met Frankrijk en GB.
Buiten EU: Japan, Rusland en VS
Japan weerstond de invloed van de ‘blanke’ imperialistische naties en begon zelf te koloniseren. Het bevolkingsrijke eiland was
arm aan natuurlijke rijkdommen en zocht grond(stoffen) om haar snelle industrialisering te ondersteunen.
Verovering Port-Arthur: Japan kwam in conflict met het eveneens imperialistische Rusland.
Russisch-Japanse oorlog werd overtuigend door Japan gewonnen, sindsdien erkend als grootmacht.
Rusland wou sinds 18e eeuw een wereldmacht worden. Om een oorlogs- en handelsvloot uit te bouwen, moest het beschikken
over ijsvrije havens in warme wateren. Toen de Russen in de 19 e eeuw steeds dieper in Azië doordrongen, stuitten ze op de
Britten en Japanners, met deze laatste kwam het tot een oorlog.
De VS zagen hun gebieden enorm toenemen. Vanaf de Oostkust van Noord-Amerika veroverde zij ‘The Wild West’ van het
Amerikaanse continent en kochten Alaska over van de Russen. Mexico, Spanje en de autochtone amerindianen betaalden de
prijs voor de Amerikaanse gebiedsuitbreiding. Filipijnen werden na een gewonnen oorlog tegen Spanje een Amerikaanse
kolonie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shannondinatale1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now