Dit is mijn samenvatting van ontwikkelingspsychologie. Het is van het schooljaar . Ik haalde met deze samenvatting een 15/20. Ik heb het volledig zelf geschreven. Ik ben naar bijna elke les geweest.
Ontwikkelingspsychologie
Deel 1: emotionele ontwikkeling
Beschrijving van de structuur van de emotionele ontwikkeling
Emotionele ontwikkeling is sterk verbonden aan de sociale ontwikkeling. (=socio-emotionele ontwikkeling)
Emotionele ontwikkeling bestaat uit:
Evolutie van de eigen emoties
Inzicht in de emoties van een ander
Zijn nodig om tot een gezonde ontwikkeling te komen die een mens toestaat om goed te functioneren in een
omgeving.
Sociale omgeving en biologische bepalingen hebben een sterke invloed op deze 2 factoren.
Evolutie van de eigen emoties, 2 elementen:
Zelfbewustzijn
Zelfregulatie
Zelfbewustzijn
De zuigeling
In het begin is het gevoel voornamelijk opwinding, dit ontstaat door sensomotorische ervaringen die meestal
door lust of onlust gekleurd zijn.
Na 2 maanden worden de gevoelens duurzamer en mogen we al spreken van stemmingen die kunnen variëren
tussen opgeruimdheid en neerslachtigheid.
Na 3 maanden zijn de zintuigen beter ontwikkeld waardoor de baby op ontdekking van de buitenwereld gaat
(door bv te kijken). Het affectief leven wordt hierdoor lustvol gekleurd. We onderscheiden 3 drijfveren:
Genotsdrang: lust wordt herhaald, onlust wordt vermeden
Sensatiedrang: kijken en voelen
Activiteitsdrang: speldrang, nabootsingdrang
6 maanden: bewusten van andere mensen → gedifferentieerde gevoelens ervaren
1 jaar: goed bepaalde gevoelens uitdrukken
De peuter gaat deelnemen aan het sociaal leven. Het zelfbewustzijn komt rond deze periode ter ontwikkeling,
daardoor gaan ze bv koppig doen, affectie tonen.
Gevoelens (van de peuter) zijn directe uitingen op wat er zich in zijn omgeving voordoet
De kleuter
Ontwikkeling van ik-beleven:
Onderscheid “ik” en “niet-ik”.
Alle gevoelens worden geconcentreerd op het eigen ik en het egocentrisme wordt een bijzonder
kenmerk van deze periode.
Kind ziet zichzelf als middelpunt. Zoals hij voelt en denkt, voelen en denken anderen ook.
1
,Uitbreiding van sociale contacten en gevoelens:
Nieuwe situatie met veel nieuwe kinderen kan in het begin bedreigend overkomen, geleidelijk aan zal
hij er vertrouwd mee geraken.
Het woord van de kleuterleidster wordt daarbij als heilig genomen.
De juf is (buiten het gezin) de eerste volwassene die een belangrijke rol gaat spelen, in het leven.
o De kleuterleidster heeft een grote verantwoordelijkheid.
De kleuter heeft behoefte aan leeftijdsgenoten.
o Kleuter gaat een vriendje creëren in hun fantasie als er geen leeftijdgenoot in de buurt is om
mee te spelen.
Samenspelen is functioneel bepaald -> beginnend empathisch vermogen.
Sterk elkaars gedrag beïnvloeden
Prestatiedrang en initiatie name:
3-4 jaar = prestatiegericht gedrag
Gestimuleerd om het beter te doen door prestaties te vergelijken met andere.
Opgavenbewustzijn!!! Belangrijk om een onderscheid te maken tussen wat ze willen bereiken, en wat
ze zullen bereiken.
o Kan zichzelf nog niet goed inschatten de kleuter heeft hierbij hulp nodig.
o Overschattingen zorgen voor mislukking en teleurstelling - de kleuter gaat twijfelen aan
zichzelf. Leidt vaak tot overcompensatie
Het lagereschoolkind
Leren hun eigen prestaties te beoordelen waardoor er een nieuwe reeks van gevoelens ontstaat.
Hun zelfwaardegevoel is sterk verbonden met hun prestaties, en wat de buitenwereld daarvan denkt.
Ze worden zeer gevoelig voor zowel positieve als negatieve opmerkingen over zichzelf.
Vergelijking met andere leidt tot gevoelens over andere.
We kunnen bij het lagereschoolkind spreken over een uitbreiding van sociale gevoelens en het ontstaan van
morele gevoelens.
Gevoelens komen meer samen voor, ook al zijn ze tegenstrijdig.
Stemmingen wisselen gemakkelijker maar worden ook duurzamer.
Gevoelens van het lagereschoolkind bereikt weinig diepgang.
Het is duidelijk dat naast het aangeboren temperament, de sociale wereld een belangrijke functie heeft in het
ontstaan van emoties.
Zelfregulatie
= de strategieën die we gebruiken om onze emoties aan te passen tot een comfortabele intensiteit zodat we
onze doelen kunnen bereiken.
De prefrontale hersenschors is belangrijk bij je emoties te controleren.
Bij een baby is die nauwelijks ontwikkelt, hierdoor kunnen baby’s ook niet hun gevoelens controleren.
Kleuters ontdekken dat ze iets anders kunnen gaan doen en dat ze zo tot andere gevoelens kunnen
komen.
Ontwikkeling taal is een belangrijke factor.
Het lagereschoolkind kan een onderscheid maken tussen probleemgerichte coping en emotiegerichte coping.
De situatie die onaangenaam is maar die ook veranderbaar is, ze zullen kiezen om de situatie aan te pakken. Als
ze de situatie niet kunnen veranderen laten ze zichzelf toe om de emoties te ervaren.
2
,12 jaar: periode van synaptische groei in de prefrontale hersenzone.
17 jaar: periode van synaptogenese in de temporale hersenzone.
= meer instaat complexe gevoelens om te zetten in taal.
Evolutie van het inzicht in emoties van anderen
Temperament
= de aangeboren tendens om op prikkels te reageren.
Hoe hevig die prikkels zijn en hoe hevig daarmee omgegaan wordt is het temperament, en geeft aan hoe hevig
we emoties zullen voelen of erop reageren.
Dit is noodzakelijk om signalen van andere mensen op te vangen.
Social referencing
Baby zoekt steun bij volwassenen. Oorspronkelijk is die puur fysieke nabijheid.
Eens de baby de non-verbale signalen van anderen begrijpt gaat de baby in onzekere situaties steun zoelen
door te kijken naar de ouders of verzorgingsfiguur.
Social referencing = doelbewust zoeken naar informatie over de gevoelens van anderen om onduidelijke
omstandigheden en gebeurtenissen te kunnen plaatsen.
Het is nog niet duidelijk of social referencing mogelijk is doordat 1 baby’s dezelfde emotie ervaren als ze een
gezichtuitdrukking waarnemen (wat zou verwijzen naar een vroege vorm van empathie) of 2 dat hij enkel de
nodige informatie haalt uit de gezichtuitdrukkingen.
Empathie
= een emotionele respons die correspondeert met de gevoelens van een ander persoon.
Hoffman:
Wanneer je getuige bent van een situatie die voor een ander pijnlijk, …, zal je zelf een gevoel van onbehagen
(=afschuw) ervaren. Dit is empathic distress.
Baby’s ervaren een vorm van empathic distress als iemand in de buurt negatieve gevoelens uit.
Als ze confronteert worden met een baby die huilt, zullen ze zelf ook gaan huilen.
Volgende stap in ontwikkeling: stemmingen
BV: oma smeert boterhammen om ze te kunnen opeten.
Peuter begint beginnende sporen van empathie te vertonen. Bv droevige peuter gaan troosten.
Hiervoor moet de peuter emotionele signalen van een ander kunnen opvangen.
Het gevoel dat deze signalen hun geeft, motiveert hen om actie te ondernemen en een emotionele
respons te stellen.
Spiegelneuronen
= zenuwcellen die verspreid door de hersenen liggen, maar vooral in de motorische gebieden van de
frontaalkwabben (maar ook in de emotionele schakelingen)
Rizollatti en zijn team ontdekte dit.
Één van de onderzoekers pakte een paar rozijnen als beloning voor de apen. De wetenschappers zagen tot
verbazing de motorische cellen van de apen oplichten alsof ze dezelfde beweging maakten als de onderzoeker.
De cellen spiegelde als het ware de handeling.
Als we iemand een bepaalde handeling zien doen vuren deze spiegelneuronen alsof ze zelf de handeling
verrichten.
3
, Ze zijn ook verbonden met onze emotionele schakelingen in de hersenen. Dit maakt dat ze ook de emoties van
andere mensen in onze geest ‘weerspiegelen’.
Tekort in het spiegelsysteem zou kunnen liggen aan bepaalde stoornissen (zoals autisme), maar hier is meer
onderzoek voor nodig.
Theory of mind and role taking
Theory of mind = het besef dat anderen opvattingen, verlangens en emoties kunnen hebben die verschillen van
jezelf.
Deze cognitieve vaardigheid stelt je in staat je anticiperen op het en de gevoelens van anderen.
Fanatasiespelletje (rond 2 jarige leeftijd) is een belangrijke stap in de ontwikkeling van de theory of mind.
Hierdoor leren ze dat je mensen kan beet nemen met gespeelde emoties. Gedrag is vanaf dan geen
rechtstreekse uiting van wat dat men voelt.
Role taking = het kennen van interne factoren die het gedrag bepalen
Verschillende fases:
1. Egocentrische of ongedifferentieerd perspectief
a. 0-5 jaar
b. Kinderen zijn onbewust van andere perspectieven (egoïstisch)
2. Informationeel perspectief
a. 6-8 jaar
b. Kinderen kunnen inzien dat anderen andere perspectieven hebben dan zijzelf.
i. Maar ze denken dat dit komt doordat zij andere informatie hebben
3. Zelf-reflectief perspectief
a. 8-10 jaar
b. Kinderen kunnen inzien dat anderen andere perspectieve hebben, ookal hebben ze dezelfde
informatie.
c. Ze kunnen zich verplaatsen in het perspectief van de andere en weten dat de andere dat ook
kan.
d. Ze kunnen echter nog niet beide perspectieve in acht nemen
4. Mutueel perspectief
a. 10-12 jaar
b. Het kind kan het perspectief van een ander en dat van zichzelf beschouwen.
c. Hij kan ook het perspectief van een derde partije zien en weten hoe ieder op de ander zijn
perspectief zal reageren.
5. Sociaal perspectief
a. 12-15 jaar
b. Het kind kan vanaf nu ook zijn standpunten vergelijken met dat van een sociaal systeem
waarin met functioneert (zoals een vriendengroep)
Emotion understanding
= gevoelens van de ander begrijpen
Belangrijke factor om te ontwikkelen tot een evenwichtig emotioneel iemand.
Vroege communicatie met baby: hoe de begeleider om gaat met de baby is mogelijks heel stimulerend om
emoties te leren begrijpen.
Als ze synchroon et de baby communiceren spiegeln en benoemen ze het gedrag wat de baby hekpt in het
leren onderscheiden van de gevoelens vanzichzelf en hoe hij er uit ziet. Bijvoorbeeld “amai wat een boos
gezichtje”
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller florewillems. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.79. You're not tied to anything after your purchase.
