Dit is mijn samenvatting van het vak recht. Ik heb dit vak gehad in mijn eerste jaar dat ik orthopedagogie studeerde. ik was vanaf de eerste keer geslaagd en had een 18/20! Jij kan dat dus zeker ook met deze samenvatting. Ik ben bij elke les geweest.
De noodzaak van regels
- Wie stelt ze op en met welk doel
- Wat als de regels niet worden nageleefd?
- Gelden regels overal en op dezelfde manier?
- Zijn alle regels rechtvaardig?
Doel van regels:
- Nood aan rechtsbescherming
- Nood aan orde
- Nood aan rechtszekerheid
Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
Eerst was er alleen een gewoonterecht. Dit was niet geschreven. Dit gewoonterecht werd van generatie tot
generatie overgedragen aan elkaar. Ze zijn ontstaan door traditie.
Nabije oosten: 3500 v. C.
➔ Schrift werd uitgevonden → begin geschreven regels
➔ Regels konden over grote afstand vlug bekend gemaakt worden
Mesopotamisch rijk: 2100-1700 v.C.
➔ Wetten, geschreven op kleitabletten
➔ Bv: zuil met het wetboek van koning Hammoerabi
Het recht kwam van goddelijke oorsprong: “Gods wil, is wet.” Farao’s, etc, moesten de wetten met het land
delen, op deze manier hadden ze macht.
In de middeleeuwen was er een archaïsch stelsel. Het ging om wraak en weerwraak. “oog om oog, tand om
tand”
➔ Bv iemand breekt jouw neus, dan mag jij de andere zijn neus ook breken
Wereld oorlog II: 1940-1945
➔ Catastrofe op verschillende vlakken waaronder economisch en politiek vlak
➔ Besloten dat dit absoluut nooit meer kan gebeuren. Daarom ontstonden er op internationaal niveau
mensenrechten
Recht is dynamisch en complex
Het recht controleerde de samenleving → juridisering
De juridisering is te abstract, maar evengoed emanciperend.
Voordeel: rechtsbescherming en mogelijkheid tot emancipatie van cliënten in de zorg
Nadeel: abstractie van concrete omstandigheden. Over alles bestaan regels
, Recht VS godsdienst
Regels in de godsdienst zijn van goddelijke Recht is door de overheid opgelegd
oorsprong
Godsdienst omvat voorschriften over de verhouding
tussen god en mens
In het Belgisch recht spreken we van een scheiding tussen kerk en staat.
Geen enkele religie mag een invloed hebben op het recht. We erkennen wel sommige erediensten,
hierdoor is er dus geen volledige scheiding tussen kerk en staat.
De verhouding tussen recht en moraal
Rechtsnormen:
- Gelden algemeen (voor iedereen)
- Zijn geschreven en aangekondigd
- Kunnen worden afgedwongen en / of gesanctioneerd
Ethisch pluralisme: verschillende mensen hebben andere moralen maar daar zijn wetten rond
➔ Bv: abortus
De bron van moraal is de mens zelf. Van morale normen is er geen sanctie. Een rechtsregel kan een burger
verplichten tot iets wat dat hij immoreel vindt.
Rechtsregels: bepalen hoe het moet en de wetenschap zoekt uit hoe het is.
Bv: euthanasie, wetenschap zoekt uit hoe, rechtsregels bepalen wanneer
Morele regels: wat sommige moreel oke vinden kan strafbaar zijn, omgekeerd ook.
Bv: abortus na 12 weken is illegaal, andere kunnen dit bv na 14 weken nog oke vinden om te doen.
Een definitie van het recht
Er is geen universele definitie.
Recht is een geheel van bindende regels, opgesteld door de samenleving, waardoor belangen van enkelingen
die in gemeenschap leven, geordend worden, doormiddel van sociale dwang.
Een geheel van bindende regels
Ze formuleren:
• Verbod: iets dat in de wet staat dat je absoluut niet mag doen
o bv moord
• Gebod: verplichten iets te doen
o Bv: mensen in nood helpen
• Handeling:
o Bv: contract bij het ontstaan van een verbintenis
• Belofte:
o Bv: recht op een behoorlijke huisvestiging
o Hier zijn voorwaarden aan verbonden
Wet is geen suggestie.
, Opgesteld door de samenleving
We hebben een systeem van vrije verkieizngen waardoor regels opgesteld worden door vertegenwoordigers
van de samenleving.
Wetgevende macht: parlement, aan de macht door verkiezingen
➔ Maakt nieuwe regels via de wetgeving
Uitvoerende macht: maakt toepassingen aan de rechtsregels indien mogelijk
Rechterlijke macht: hoe het verbreken van rechtsregels kan worden gesanctioneerd.
➔ Staat past de rechtsregels toe in de rechtbanken
Het doel van het recht is de samenleving ordenen en in stand houden
Samenleven vraagt om orde & organisatie.
Natuurtoestand = recht heeft geen grip meer op de samenleving
➔ Bv: door oorlog, corona, …
Er is een maatschappelijk verdrag of een sociaal contract.
• Ze maken collectieve beslissingen om ons aan de regels te ontwerpen. We moeten ons als
samenelving aan de regels houden
• De overheid is gelegimiteerd om regels te vormen en te sanctioneren.
• Er is een algemeen belang dat er voor zorgt dat we beschermd zijn indien onze rechten worden
geschonden.
• We hebben rechten en plichten die ons rechtszekerheid en rechtsbescherming bieden
Afdwingbaarheid van het recht
Eerst was er een oude tallio-wet die zei “oog om oog, tand om tand”. Het leiden tot een cyclus van wraak en
weerwraak.
Daarna waren er Feodale oversten om te sanctioneren. Ze gingen bv mensen folteren of de doodsstraf
opleggen.
Nu zijn we een geciviliseerde maatschappij waarbij we dus een rechtelijke macht hebben die mensen gaat
sanctioneren en die ook eventuele maatregelen kan opleggen.
Indeling van het recht
In de 19e eeuw ontstond het privaat- en publiek recht. Zo gingen we van een nachtwakerstraat naar een
verzorgingstraat, met sociale zekrheid, onderwijs,…
Privaatrecht: regelt verhoudingen tussen burgers onderling
➔ Bv: huwelijk
➔ Het is een nationaal recht
➔ Het omvat:
o Burgerlijk recht
o Handelsrecht
o Verbintenissenrecht
o Arbeidsrecht
o Sociale zekerheidsrecht
o Internationaal privaatrecht
, Publiekrecht:
➔ Regelt:
o Verhoudingen tussen burger en overheid
o Interne organisatie van overheid
o Verhouding tussen onderscheiden overheden
o Verhoudingen tussen de staten op internationaal vlak
➔ het omvat:
o Het grondwettelijke recht
▪ Bestudeert:
• Inrichting, organisatie en werking van de staatsmachten
• Verhouding tussen de onderscheiden entiteiten binnen de staat
• Fundamentele rechten en vrijheden van burgers
o Het staatrecht
o Het strafrecht
▪ Omschrijft welke handelingen verboden zijn en bepaalt straffen bij overtredeing
▪ Strafwetboek
(Strafprocesrecht: omschrijft regels waartoe organen en actoren houden die bevoegd zijn voor het strafproces)
Nationaal recht:
➔ Geheel van rechtsregels dat verhoudingen tussen burger regelt binnen de grenzen van de
welbepaalde staat
➔ Het bestaat uit het publiek en privaat recht
Internationaal recht:
➔ Regelt verhoudingen tussen naties onderling
➔ Kent ook een
o Internationaal publiekrecht
▪ Regelt de wijze waaarop staten onderling betrekking hebben met elkaar en hoe zij
hun afspraken vastleggen
▪ Mensenrechten
o Internationaal privaatrecht
▪ Zal uitmaken welk recht van welk land toepasselijk is of welke rechtbank van welk
land bevoegd is
▪ Hoe dat andere landen die rechtelijke uitspraak eventueel zullen erkennen en
uitvoeren
▪ Bv: een belg bevalt in spanje, welke nationaliteit heeft de baby dan?
Soevereiniteit = recht van land om binnen haar eigen landgrenzen macht uit te voeren
➔ Eigenlijk gewoon macht dat het land heeft
Supranationale samenwerking = als lidstaten vrijwillig een deel van hun sovereiniteit af geven aan de
organisatie
➔ Een vb van zo’n organisatie is de europese unie
➔ Zo’n organisatie beschikt over middelen om zo’n samenwerking af te dwingen
Intergouvernementele samenwerking = lidstaten die gebonden zijn aan verdragen van de organisatie
➔ Elk deelnemend land moet zich aan bepaalde regels houden
➔ Bv: de VN
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller florewillems. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
