Hfst. 4 Leren en omgeving
4.1 Hoe verklaart klassieke conditionering leren?
4.2 Hoe leren we nieuw gedrag door operante conditionering?
4.3 Hoe verklaart de cognitieve psychologie leren?
Leren= een proces waardoor ervaringen een blijvende verandering veroorzaken in het gedrag of in
de mentale processen.
Eenvoudigste vorm van leren: Habituatie Mere exposure-effect
LEREN:
- Stimulus-responsleren v.s. cognitief leren
- Leren v.s. instinct (bijendans)
- Eenvoudige en complexe vormen (cognitieve leren) van leren
- Habitiatie: niet reageren op stimulus (kwal prikken met stok)
- Mere exposure-effect: aangeleerde voorkeur voor eerder aangeboden stimuli (steeds
herhalende reclame, kinderen meerdere keren groente geven)
- Stimulus-responsleren:
(klassieke conditionering & operante conditionering)
4.1 Hoe verklaart klassieke conditionering leren?
Kernconcept 4.1: klassieke conditionering is een elementaire vorm van leren waarbij een stimulus
die een aangeboren reflex oproept, wordt geassocieerd met een voorheen neutrale stimulus, die
daarop het vermogens verwerft om dezelfde respons op te roepen.
Het is een vorm van leren die zowel bij dieren als bij mensen plaatsvindt. Dankzij dit proces leren
organismen welke signalen gevaar aangeven, de aanwezigheid van voedsel, de mogelijkheid van
seksuele interactie of andere zaken die de kans op overleving vergroten.
KLASSIEK CONDITIONEREN(voeding heeft hiermee te maken) =
Een elementaire vorm van leren waarbij stimulus die aangeboren reflex oproept verbonden wordt
met neutrale stimulus, -die dan zelfde respons op kan roepen-.
- Klassiek experiment Pavlov
- Hond in laboratorium
- S (geluid): geen speeksel
- S (voedsel): wel speeksel
- S (voedsel) en S (geluid) gelijk aanbieden
CONTINUÏTEIT (gelijk aanbieden:
- Onder de conditie van continuïteit tussen S (voedsel = reflexoproepende stimulus) EN
S (geluid = neutrale stimulus)
- Na aantal combinaties van geluid en voedsel
- S (geluid) —> speeksel
TERMEN (1) KLASSIEK CONDITIONEREN:
- S (voedsel) = ongeconditioneerde* stimulus UCS
- R (speeksel) = ongeconditioneerde respons UCS
——————U = ongeconditioneerd want niet door leren
- S (geluid) = geconditioneerde stimulus CS
- R (speeksel NA geluid) = geconditioneerde* respons CR
——————C = geconditioneerd want gedrag door leren
,* ongeconditioneerde = niet aangeleerd
* geconditioneerde = aangeleerd
Slide 7 leren zie ook boek
TERMEN (2):
Eerst:
S (voedsel) = UCS
Unconditioned Stimulus
R (speeksel) = UCR
Unconditioned Respons
DAARNA:
S (geluid) —> CS (Conditioned Stimulus)
R (speeksel na geluid) —> CR (Conditioned Respons)
IN SCHEMA (KLASSIEK CONDITIONEREN):
- UCS —> UCR
Voedsel Speeksel
- Dan geeft (neutrale) stimulus (geluid) —> geen reactie
Na continuïteit van UCS en (neutrale) S!
Voedsel geluid
S wordt CS!!! (neutrale Stimulus wordt geConditioneerde Stimulus)
CS (geluid) —> CR (speeksel)
CS???:
- UCR en CR zelfde uitingsvorm (speeksel)
Geen nieuw gedrag
- wel door andere S (geluid) uitgelokt
STIMULUS SUBSTITUTIE (ipv voedsel geven ze iets anders)
VB MET KOPPEL:
‘die nader’ —> geeft je een blij gevoel
+ achtergrond muziek (meer keren)
Muziek wordt CS
Muziek —> blij gevoel
EXTINCTIE EN SPONTAAN HERSTEL:
Extinctie = de geconditioneerde respons wordt uitgedoofd (onderdrukt) (bv.relatie gaat uit en je
hoort dat nummer)
Soms: spontaan herstel (jaar later hoor je het nummer en denkt, was wel mooi)
Ook soms sprake van:
- Stimulusgeneralisatie (nummer vind je heel mooi en wordt meteen fan van alle nummers)
- Stimuluscriminatie (houdt van cola maar alleen van pepsi, dan wil jej alleen pepsi cola)
Toepasbaar bij: fobieën/angst contraconditionering (probeer bv met voet te bewegen als je die
angst krijgt, want men kan geen twee dingen tegelijk)
, GECONDITIONEERDE VOEDSELAVERSIES:
Bij dieren en mensenL selectieve verbinding CS + UCS voeding/overleven
Na het eten van een bepaald gerecht word je (heel) erg ziek
Gevolg: je wilt dat gerecht nooit meer eten
GENERALISATIE:
Bv. Nooit meer chinees eten enz.
CUE EXPOSURE:
De automatische stimulatie onderbreken. methode om associatie tussen Stimulus en Respons te
door- en verbreken
Wordt o.a. toegepast bij stoppen met:
- Roken
- Alcohol
- Drugs
- Eetbuiten
Bv. Mevrouw Jansen eet altijd chocolade in de keuken als ze in een sombere bui is.
Wat moet ze doen:
- de situatie normaal laten gebeuren
- Drank maximaliseren echter zonder chocolade te eten
- Drank scoren op formulier hoe veel zin heb ik er nu in
- Ze mag de chocolade zien
- Ze mag eraan voelen/breken
- Ze mag eraan ruiken
Om de drank maximaal te maken, maar ze mag het niet eten
En dan scoren aangeven op formulier. ‘helemaal geen drank om te eten’ en onweerstaanbare
drank om te eten’.
KLASSIEK CONDITIONEREN:
- Toepassingen van klassieke conditionering:
Tijdelijk (je ben ermee geconfronteerd en van geleerd maar naar tijdje heb je het weer).
of zeer langdurig effect (mariniers op zeeschip, die alarm horen hadden dat na 10 jaar nog steeds)
- Contraconditionering
Versnelde extinctie
Onverenigbaar
PROBLEEM BIJ KLASSIEK CONDITIONEREN:
- Ook biologische predispositie (logisch gedrag) (moet te maken hebben met de echte interesse
van iemand, bv. Hond met voedsel)
- Respons niet altijd onmiddellijk na stimulus
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mikatheunisz. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.51. You're not tied to anything after your purchase.