Neuroanatomie en pathologie
① Topografie
Assen en vlakken
• Anatomische positie vanuit standaardhouding
➢ Staande houding
➢ Gezicht en voeten voorwaarts gericht
➢ Armen naast het lichaam
➢ Handpalmen naar voor
• Waarom ?
➢ Universeel aanvaarde referentiehouding/overeenkomst
➢ Voor beschrijving van de positie
➢ Van alle structuren aan het menselijk lichaam
Assen
= Een rechte lijn waarrond een object kan draaien.
• Drie lichaamsassen
1. Verticale of longitudinale as (lengte-as)
2. Sagittale as
3. Horizontale of transversale as
Vlakken
• Drie lichaamsvlakken
➢ Frontaal of coronaal vlak
➢ Sagittaal vlak
➢ Horizontaal of transversaal vlak
1. Frontaal/coronaal vlak
• Na verticale doorsnede
• Scheidt voor- van achterzijde van het lichaam
• Geeft aanleiding tot begrippen
➢ Anterior/anterieur (voor) – posterior/posterieur (achter)
➢ Ventraal (buikzijde)/frontaal – dorsaal (rugzijde)
2. Sagittaal vlak
• Na verticale doorsnede
• Scheidt rechter- van linkerlichaamshelft
• Geeft aanleiding tot begrippen
➢ Links (sinister) – Rechts (dexter)
➢ Mediaal (bij de middellijn) – Lateraal (weg van de middellijn)
3. Horizontaal of transversaal vlak
• Na horizontale doorsnede
• Scheidt boven- van onderzijde van het lichaam
• Geeft aanleiding tot begrippen
➢ Superior/superieur (boven) >< inferior/inferieur (onder)
➢ Craniaal (m.b.t. de schedel) >< caudaal (m.b.t. de staart)
,• Andere begrippen
➢ Proximaal (dichtbij) – distaal (veraf)
− Beschrijven van ledematen t.o.v. hun aanhechtingspunt
➢ Rostraal (naar de neus) – caudaal (naar de staart)
② Indelingsprincipes zenuwstelsel
Ontogenetisch perspectief
• Deelt zenuwstelsel in o.b.v. ontwikkeling
• Drie grote delen
➢ Het prosencephalon (voorhersenen)
− ontwikkelt zich tijdens de ontogenese tot het telencephalon en het
diencephalon
➢ Het mesencephalon (middenhersenen)
− ontwikkelt zich tot het rostrale deel van de hersenstam (het mesencephalon).
➢ Het rhombencephalon (achterhersenen)
− ontwikkelt zich tot het metencephalon (pons en cerebellum) en het
myelencephalon
Anatomisch perspectief
• Deelt het zenuwstelsel in o.b.v. structuur
,• Perifeer zenuwstelstel
➢ Zenuwen buiten botstructuur
− Motorische prikkels naar de spieren = efferent
− Zintuigelijke prikkels die informeren naar de hersenen = afferent
Functioneel perspectief
• Deelt het zenuwstelsel in o.b.v. functie
Autonoom zenuwstelsel
• Voldoen aan noden lichaam via homeostase
− Aanpassen aan inwendige en uitwendige veranderingen
• Parasympatisch zenuwstelsel
➢ Toestand van herstel en rust
• (Ortho)sympatisch zenuwstelsel
➢ Toestand van activiteit en stress
Somatisch zenuwstelsel
• Aangepaste motorische reacties i.f.v. zintuigelijke input
• Efferente motorische zenuwbanen
➢ Weg van het centraal zenuwstelsel
• Afferente sensorische zenuwbanen
➢ Naar het centraal zenuwstelsel toe
② Centraal zenuwstelsel
Telencephalon – cerebrum – grote hersenen
• Grijze stof
➢ In de schors (= cortex)
➢ In enkele dieper gelegen kernen
➢ Bevat celkernen (van neuronen)
• Witte stof
➢ In de diepte
➢ Bevat vezelbanen
➢ Wit omwille van myelineschede (= vet)
Hemisferen
→ twee grote helften
• Zeer geplooid oppervlak → oppervlaktetoename
➢ Verhoogde randen
− Winding – gyrus
➢ Diepe sleuven
− Fissura
➢ Ondiepe groeven
− Sulcus
• In relatief kleine ruimte
• Fissura longitudinalis scheidt beide hemisferen
, Hersenschors – cortex cerebri
→ Buitenste laag + grijze stof
• Meest complexe + belangrijkste deel
• Eindpunt afferente banen
• Beginpunt efferente banen
Sulci – groeven – zie figuur 1
• Primaire sulci → bij iedereen ± op dezelfde plaats
➢ Sulcus centralis
➢ Sulcus lateralis = sleuf van Sylvius
➢ Sulcus parieto-occipitalis
➢ Sulcus hippocampi
➢ Sulcus calcarinus
Lobben – lobi – zie figuur 2
• O.b.v. groeven kunnen hersengebieden onderscheiden worden
➢ Lobus frontalis
➢ Lobus parietalis
➢ Lobus temporalis
➢ Lobus occipitalis
➢ Insula = Eiland van Reil
Windingen – gyri – zie figuur 3
• Aan elke lob → n windingen o.b.v. de groeve
• Neuronen zijn georganiseerd
Somatotopische organisatie
Lobus frontalis
• Primair motorische cortex → Gyrus precentralis
➢ Zorgt voor geïsoleerde willekeurige bewegingen
➢ Cellen hebben pyramide vorm → pyramidale baan
➢ Organisatie zoals in homunculus van Penfield
• Premotorische cortex → rostraal van gyrus precentralis
➢ Samengestelde bewegingen
➢ Programmering + planning complexe bewegingen
➢ Blikcentrum
− Stuurt willekeurige oogbewegingen
− Belangrijk aanleren + bijsturen van bewegingen
➢ Taalcentrum (in voet gyrus frontalis)
− Gebied van Broca
− Enkel in taaldominante hemisfeer (overwegend links)
Lobus parietalis
• Primair somatosensorische cortex → gyrus postcentralis
• Secundaire somatosensorische cortex
➢ Informatie over positie ledematen in de ruimte
➢ Koppelt informatie aan visuele informatie
➢ Ontvangt alle zintuigelijke informatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller raynalievens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.