Samenvatting van de eindexamenstof het onderdeel Leefomgeving van het vak Aardrijkskunde Vwo. Het document bestaat uit plaatjes, 7 pagina's en 1800 woorden. Handig te gebruiken voor het leren voor toetsen en het eindexamen. Zelf gebruikt voor leren voor het eindexamen 2023, waar ik een 7 voor had m...
Een stroomgebied is het verzamelgebied van een rivier waar neerslag en grondwater via
zijrivieren in een hoofdrivier komen. De waterscheiding is de grens tussen stroomgebieden
(gebergten). Alle zijtakken etc samen --> stroomstelsel. Het lengteprofiel:
Bovenloop: hoog in de bergen, stroomsnelheid en erosie is groot --> verticale erosie.
Middenloop: vlakkere deel waar stroomsnelheid daalt en horizontale erosie is.
Benedenloop: monding rivier overloopt in bredere meandert/ sediment afzet.
Het hoogteverschil tussen plaatsen heet het verval (14 m). Het verhang is het gemiddeld
hoogteverschil per kilometer (8 cm per km). De totale afvoer van een rivier: debiet. Het ritme van
de waterafvoer gedurende een jaar: regiem. Type rivieren:
Gletsjerrivier: smeltwater
Regenrivier: regenwater --> Maas
Gemengde rivier: smeltwater + regenwater --> Rijn
Piekafvoer: als in een korte periode de waterpeil sterk stijgt.
Als dijken doorbreken moeten boeren verplaatsen naar terpen of woerden (opgeworpen aarden
heuvels gebouwd). Bron 2 toont dwarsprofiel van een onbedijkt en bedijkte rivier. Tussen de
rivier en de winterdijken ligt de uiterwaard die bij hoog water kan overstromen. Om de
uiterwaarden veel te kunnen gebruiken, bouwen we zomerdijken --> sediment komt alleen in
uiterwaard of eigen rivierbedding --> rivierbedding en -water stijgen --> verhoging dijken.
Rivieren zijn gekanaliseerd voor de scheepvaart: bochten recht en kribben en stuwen met sluizen.
Door verstening stroomt regenwater sneller naar een rivier dan in bossen --> vertragingstijd
wordt korter + door klimaatverandering het neerslagregiem onregelmatiger --> piekafvoer. Om
dit op te vangen zijn retentiegebieden aangelegd (waterbergende gebieden gecontroleerd
overstromen). Zuiderzeeproject en Deltawerken: bescherming met primaire (duinen en dijken)
en secundaire keringen.
Zachte kust: duinen, wadden en estuarium (trechtervormig monding in zee).
Harde kust: minder dynamiek, zeedijken, primaire dammen en waterkeringen
(Oosterscheldekering en Maeslantkering) --> door de mens gemaakt.
Zachte kust is opgebouwd uit zand --> hoge dynamiek, wordt veroorzaakt door:
Zeestroming: constante stroming van zuid naar noord.
Getijdenstroming: bij vloed is de stroming zuid > noord en bij eb noord > zuid.
Opbouw: in zomer bij aanliggende wind en getijdenwerking zand aangevoerd.
Afbraak: in herfst en winter bij harde wind of hoge golven --> kustafslag. Dit versterkt
bij combi met springtij en noordwesterstorm op zee. Bij doodtij is verschil minimaal.
, Door mondiale klimaatverandering krijgen wij te maken met een relatieve zeespiegelstijging, die
wordt veroorzaakt door bodemdaling en absolute zeespiegelstijging. Verdamping neemt toe en
atmosfeer is onstabieler --> zware
stormen --> kustafslag neemt toe -->
zomer tropische buien + lange, droge
perioden --> verzilting -->
zoetwatervoorziening in gevaar.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nerdvwo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.52. You're not tied to anything after your purchase.
