DEEL 1: INLEIDING ALGEMEEN KLINISCHE PATHOLOGIE EN PSYCHOPATHOLOGIE
Hoofdstuk 1: Inleiding in de klinische psychologie
1. Definiëring
1.1 De term klinisch
Een sub-discipline
o Klinische psychologie: grootste groep (50%)
o Arbeids- en organisatiepsychologie
o School- en pedagogische psychologie
1.2 Definitie
o Afwijkend, slechts aangepast gedrag en hoe we deze kunnen verhelpen
o Kern= psychische problemen en stoornissen
o Wetenschappelijke discipline, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten
o Wat met problemen op somatisch vlak?
Visie 1: gezondheidsproblemen= klinische psychologie
Visie 2: gezondheidspsychologie= gezondheidspsychologie
KLP= de tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de
oorzaken en de behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te
bevorderen
o Met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
2. Normaal versus abnormaal
2.1 Wat is afwijkend?
3 gevalsbeschrijvingen:
1. Terrein van de psychopathologie
2. Wie komt ermee in aanraking?
3. Wanneer is iets afwijkend?
Opsomming van symptomen
Diagnostische criteria
Nevid: 6 factoren voor afwijkend gedrag
1. Uitzonderlijk
Opvallend en onconventioneel gedrag
2. Sociaal afwijkend
Het overtreden van morele normen
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2021-2022)
, 3. Foute perceptie of interpretatie
Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
Bv. stemmen horen, dingen zien die er niet zijn
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag
Bv. niet meer kunnen werken, niet meer kunnen zorgen voor kinderen
6. Gevaarlijk gedrag
Bv. automutilatie, gevaar zijn voor anderen
2.2 Definitie
Afwijkend gedrag=
o Veroorzaakt lijden
o Tast functioneren aan
o Risico op dood, pijn, verlies van vrijheid
Definitie DSM5: psychische stoornis= een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante
symptomen op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het gedrag van een
persoon, dat een uiting is van een disfuncties in psychologische, biologische of
ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch functioneren. Gaat
gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in het functioneren
o Uitsluitende omstandigheden:
Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde
gebeurtenis
Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij
Culturele aspecten van afwijkend gedrag:
o Abnormaal gedrag en psychische stoornissen kunnen in verschillende culturen anders
geuit worden
Bv. angst in Westerse versus Afrikaanse cultuur
W: piekeren over zekerheid van job etc.; A: angst om geen kinderen te
kunnen krijgen
o Mogelijks andere termen voor of andere invulling (symptomen) van psychische
stoornissen
Bv. depressie in Westerse versus Oosterse cultuur
o Symptomen zijn soms erg gelijkend, ondanks culturele verschillen
Bv. Schizofrenie
2.3 Modellen
Statistisch model:
o Normaalverdeling menselijke eigenschappen
o Abnormaliteit= extreem hoge of extreem lage scores
o Continuüm= gemiddelde en standaarddeviaties
o Problemen:
Waar trekken we de grens? Hoeveel standaarddeviaties?
Niet alles is normaal verdeeld
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2021-2022)
, Geen onderscheid tussen wel lijden en niet lijden
Medisch model:
o Oorzaken van stoornissen
Somatogeen of psychogeen
Medisch model:
somatogeen
o Onderliggende mechanismen
bestrijden
o Grens= aantoonbare ziekte of niet
o Kritiek:
Patiënt passief
Vaak geen duidelijk onderliggend mechanisme
Stigmatisering
Leermodel:
o Reactie op medisch model
o Stoornissen zonder duidelijke organische stoornissen
o Stoornissen ontstaan door verkeerd gelopen leerprocessen
o Schema:
Geen stigmatisering
Cliënt is actief
Criterium= eigen
verantwoordelijkheid moet nog aanwezig zijn
o Kritiek: niet altijd bruikbaar (bij gebrek aan eigen verantwoordelijkheid)
3. Populatie
3.1 Epidemiologisch onderzoek
3.2 Prevalentie
Cijfers:
o 33% psychisch onwelbevinden
o 18% reële kans op psychische aandoening
o 10% depressieve klachten
o 11% angstklachten
o 7% eetstoornis
o 16% psychotrope medicatie
Psycho-emotionele toestand afgelopen decennium minder goed in vergelijking met 2001-
2008
Gevolgen:
o Isolatie
o Ziekteverzuim
o Schadelijke gedragingen: bv. drinken en roken
o Medische aandoeningen
o Soms levensbedreigend door drugsverslaving, geweld en zelfmoord
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2021-2022)
, Geslacht: vrouwen vatbaarder
Gewest: Vlaams gewest beter dan Waals en Brussels gewest
Sociaaleconomische status: lager geschoolden meer mentale problemen
Leeftijd: ontstaan rond 21 jaar, 18-24 jaar meest kwetsbare groep
Risicofactoren tijdens de coronacrisis:
o 18-24j
o Vrouwen met kinderen
o Alleen wonen en eenoudergezinnen
o Financiële onzekerheid
Psychopathologie= de wetenschap of studie van het geestelijk of psychisch lijden, het geheel
van psychische stoornissen
o 2 indelingen:
Psychologie van het pathologische: syndroombehandeling= vertrekken vanuit
klinisch beeld
Pathologie van het psychische: symptoombenadering= vertrekken vanuit
psychische processen
o Verhouding tussen de psychopathologie en psychiatrie:
Wederzijdse beïnvloeding
In psychiatrie: individu staat centraal (praktijk)
In psychopathologie: het algemeen geldende staat centraal (theorie)
1.2 Normaliteit versus pathologie
We kunnen pas spreken van een psychische stoornis als het klinisch beeld vastgesteld is in
alle continenten en door de eeuwen heen
Toch veel variaties, dit komt door:
o Pathogene elementen= algemene kenmerken van een stoornis
o Pathoplastische elementen= tijd- en plaatsgebonden invloeden
1.3 Begrippen
Samenvatting van Nina Hoevenaars (2021-2022)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninahoevenaars. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.48. You're not tied to anything after your purchase.