Recht
LEERDOELEN uit de ECTS fiche
Aan het einde van dit opleidingsonderdeel is de student in staat om:
- Fundamentele begrippen, juridische mechanismen en basisregels van het recht te
begrijpen en te kunnen toelichten;
- De hoven en rechtbanken te kunnen onderscheiden en hun bevoegdheden te
begrijpen;
- De verschillende bronnen van het recht te identificeren en de regelgeving die zich
situeert op de verschillende niveaus te begrijpen en uit te leggen;
- Het straf - en strafprocesrecht te begrijpen en te kunnen toelichten (volledige
rechtsgang vanaf strafbaar feit tot strafuitvoering);
- De rol van alle actoren binnen het jeugdrecht kunnen toelichten en kunnen
toepassen op een case
- De procedures bij een vos of een mof kunnen uitleggen
- De werking van de justitiehuizen te begrijpen en te kunnen toelichten;
- De basisprincipes van het aansprakelijkheidsrecht kennen en kunnen toepassen
- Enkele basisbegrippen van de wet inzake de uitoefening van de
gezondheidsberoepen en de wet op de patiëntenrechten kennen en kunnen
toepassen
- Enkele basisbeginselen van het familierecht begrijpen en kunnen toelichten
- Enkele basisbegrippen van het sociaal recht en het arbeidsrecht begrijpen en kunnen
toelichten
Niet heel de cursustekst te kennen! Doorheen de tekst paragrafen in klein (info niet
belangrijk voor pc, niet op examen bevraagd)
Hoe te studeren?
Tip 1 à gebruik de tools
Cursustekst (hierin staan leerdoelen)
Lessen & slides
Oefeningen
Opnames
TIP 2 à Spreiden in de tijd
Module 1: rechtsstructuren
0. Wat is recht? (3 kenmerken)
‘Recht’ =
Gedragsregels en normen om leven in de samenleving te ordenen, hoe we ons als
burger organiseren, bepaalt de staatsstructuur waarin we leven, hoe burgers zich
t.o.v. elkaar en overheid moeten gedragen. Inherent aan menselijk gedrag,
afspraken. Recht is een evolutief en maakbaar. evolutief, gaat mee met de
samenleving
Opgelegd door de samenleving (= overheid) recht is maakbaar; via beïnvloeding vh
juiste orgaan krijgt het recht de gewenste vorm.
Afdwingbaar (via een rechtbank) men doet hier beroep op de overheid en duidt
instellingen aan om de naleving van de rechtsregels af te dwingen. Vb; politie/parket
1
,Bimie Peeters 2020-2021
1. Indeling van het recht (p. 12) (de verschillende invalshoeken)
1.1. Territorialiteit
- Nationaal recht: het recht dat in je eigen land van toepassing is. vb; belgisch recht.
- Grensoverschrijdend recht: recht dat niet beperkt blijft tot 1 land/staat (onderscheid
tussen 2 soorten)
Internationaal regelt de verhouding tussen staten onderling en wordt vastgelegd in
verdragen. (verdragen of akkoorden afsluiten tussen landen: bilateraal of ruimer) elk
land behoudt zijn bevoegdheid om in of uit dat verdrag te stappen.
à Bilaterale verdragen = verdragen die staten onderling met elkaar afsluiten;
à Internationale akkoorden = verdragen waarbij de deelnemende landen zich engageren om
ze uit te voeren.
Supranationaal: Europese unie: eigen
overheid die de bevoegdheid krijgt om
rechten te maken voor alle 27
lidstaten. Omdat landen zelf een
stukje van hun bevoegdheid om
regelgeving te maken, af hebben
gegeven aan een ander autonoom
orgaan dus europees parlement, staat
over de hoofden heen van de landen
om te beslissen. Internationale
organisatie kan zelf recht maken.
1.2. Indeling op basis van de inhoud/materie
Publiek recht = de regelgeving waarbij de overheid rechtstreeks betrokken is bij de
uitvoering.
Heeft betrekking op;
- Staatsstructuur (= grondwettelijk recht)
- Werking overheidsorganen (= administratief recht)
- Bevoegdheidsverdeling tussen overheden
- Relatie met andere staten.
OOK regelt het de relatie tussen burger en de overheid én tussen burgers onderling. Heeft
betrekking op:
- Rechten en vrijheden van burgers (= grondwettelijk recht)
- Omschrijven en sanctioneren van strafbare feiten (= strafrecht, strafprocesrecht en
strafvorderingsrecht)
- Bescherming van minderjarigen (= jeugdrecht)
- Overheidsfinanciering via belastingen (= fiscaal recht)
- Burgers garantie geven op bestaansmiddelen (= socialezekerheidsrecht)
Privaat recht = alle regels die burgers onderling met elkaar afspreken en regelgeving
die rechten toekent aan de burger.
2
,Bimie Peeters 2020-2021
Heeft betrekking op:
- Afsluiten van contracten (= burgerlijk recht)
- Beheer van goederen (= burgerlijkrecht)
- Afstamming en erfrecht (burgerlijk recht)
- Huwelijk en echtscheiding (= burgerlijk recht)
- Schade berokkenen en vergoeden (= burgerlijk recht)
- Inkomen uit arbeid (= arbeidsrecht)
- Oprichting en de werking van vennootschappen/ondernemingen (=
vennootschapsrecht)
- Afdwingen van rechten (= privaatrechtelijk procesrecht)
Mengvormen van publiekrecht en privaatrecht:
- Bescherming van de consument, de economische markt, van mededinging (=
ondernemings- zn economisch recht)
- Gezondheidsrecht
- Regeling van collectief overleg op de werkvloet (= collectief arbeidsrecht)
- Bescherming van de ruimtelijke ordening en het milieu.
Strafbaar Niet strafbaar
Wat is strafbaar? Als door de overheid is vastgelegd dat de handeling strafbaar is en wat de
bijhorende straffen zijn.En de intentie tot een misdrijf is niet strafbaar. Er moet een
veruiterlijking zijn van die bedoeling, er moet een handeling zijn.
Soorten misdrijven (onderscheid obv de straf die erop staat)
Overtredingen: kleinste straffen, minst ernstige misdrijven (handelingen waar een
politiestraf opstaat; gevangenisstraf van max 7 dagen of een boete tot max 25 euro)
vb; verkeersovertreding, nachtlawaai.
Wanbedrijven: tussencategorie van misdrijven, komt het meeste voor, correctionele
straf vanaf 8 dagen gevangenis tot 5 jaar, geldboete vanaf 26 euro of meer (maal 8).
Correctionele rechtbank is bevoegd. Vb; diefstal, geweldpleging
Misdaden: zwaarste misdrijven, wordt bestraft met een criminele straf: meer dan 5
jaar opsluiting tot levenslang. Kan opgelegd worden door de correctionele rechtbank
of hof van assisen. Vb; moord
Strafbaar Niet strafbaar Samenloop (mengvorm)
* Repressief: vermijden dat * Nakomen van verbintenis: * Sanctie: geldboete en
er opnieuw een strafbaar andere partij dwingen om gevangenisstraf, te
feit wordt gepleegd vb; verplichtingen na te komen. beurtverklaring,…
opsluiting * Schade vergoeden + eventueel
* Punitief: dader onrecht * Procedure; partijen schade- vergoeding
laten voelen door extra leed regelen de kwestie * Procedure
toe te voegen vb; boete onderling of onderling voor = voorrang strafrecht op het
* Resocialiserend: werken burgerlijke rechtbank. burgerlijk proces.
aan wederopvoeding vb; Partijen blijven meester
cursus/werkstraf over hun eigen geschil.
* Procedure
= tussenkomst van overheid
en uitspraak door
3
, Bimie Peeters 2020-2021
strafrechtbank.
- Het strafproces heeft voorrang op het burgerlijk proces;
- De strafrechter kan zich ook uitspreken over de burgerlijke vordering. Het slachtoffer
zal zich dan tijdens het strafproces burgerlijke partij stellen en via de strafrechter
schadevergoeding eisen van de dader.
1.3. Combinatie territorialiteit en inhoud, om indeling vh recht volledig te
maken, moeten we de criteria territorialiteit en inhoud combineren.
Nationaal/internationaal privaatrecht = het privaatrecht van toepassing binnen één
grondgebied; (waar overheid zich mee bemoeid in de uitvoering)
Nationaal/internationaal publiekrecht = het publiekrecht van toepassing binnen één
grondgebied;
Nationaal/internationaal strafrecht (als onderdeel van nationaal publiekrecht).
We leven in een internationale context, waardoor we ook rekening moeten houden met:
- Grensoverschrijdend privaatrecht = regelgeving die bepaalt welke (supra)nationale
wetgeving moet worden toegepast op burgers of ondernemingen die zich in een
internationale context bevinden. (IPR: internationaal privaatrecht). Belangrijk om te
weten is dat het grensoverschrijdend privaatrecht géén eigen recht is, maar
verwijzingsregels bevat die bepalen welk recht van welke lidstaat moet worden
toegepast in een specifieke situatie.
- Grensoverschrijdend publiekrecht = regelgeving die de betrekking tussen staten
onderling en tussen staten en internationale instellingen regelt en een aantal
fundamentele rechten toekent aan burgers. ‘Volkenrecht/internationaal
publiekrecht’
- Internationaal strafrecht (als onderdeel van grensoverschrijdend publiekrecht.)
1.4. Andere indeling
Regels van openbare orde (en goede zeden) = fundamentele beginselen, je kan er
niet van afwijken vb; pooierschap zal niet erkent worden omdat het tegen openbare
orde en zeden ingaat. Valt niet over te onderhandelen. Terug te vinden in publiek
recht zoals strafrecht en grondwettelijk recht.
Regels van dwingend recht = categorie lager dan openbare orde. Zaken die de
wetgever heel belangrijk vindt en waar burger niet van mag afwijken. Ter
bescherming van een doelgroep vb; minderjarigen. Regels die binnen het
rechtsverkeer moeten worden nageleefd. Vb; ongeacht welke bepalingen.
Regels van aanvullend recht = vrije afspraken over te maken, alle andere zaken. Vb;
afspraken van pooier met meisjes onderling, niet via wet af te dwingen. Regel niet
van openbare orde.
2. Bronnen van het recht (p.16) (instanties die aan de bron liggen
van ons recht)
2.1. (recht opgelegd door) de overheid
(opnieuw combinatie territorialiteit en materie)
Democratie (4 elementen/fundamenten)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Studentcrim1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.