Summary
Samenvatting IRW (boek 1)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het vak Inleiding tot Rechtswetenschap (IRW) van Boek 1. Hiermee behaalde ik 14/20 bij zowel het proefexamen als het examen zelf.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Anoniempje6
Content preview
AFDELING 1: WAT IS RECHT?1 - Objectief en subjectief recht:
● Objectief recht: geheel gedragsregels afgedwongen door overheid met als doel de
belangen van mensenmassa in onderling verkeer te beschermen
● Subjectief recht: rechtsfenomeen individualiseren en bekijken vanuit individu -
aanspraak die persoon aan rechtsnorm ontleend - ‘recht op…’
Uit objectief recht vloeit voor de bestemmeling verplichting voort = rechtsplichten
(verbintenissen om iets te doen of niet te doen).
BV - Rechtsregels die eigendom omschrijven = objectief recht - wanneer iemands huis wordt
afgebroken = eigendomsrecht =subjectief recht.
Graden in verbindend karakter van een rechtsregel:
● Inspanningsverbintenis (middelenverbintenis) - verplicht alle zorg van een redelijk
persoon te volstrekken (‘inspannen’ om resultaat te bereiken)
● Resultaatsverbintenis - verplicht bereiken resultaat, tenzij bewijs overmacht
● Garantieverbintenis - verplicht bereiken resultaat, zelfs bij overmacht
Onderscheid:
● Wanneer verbintenis gericht is op realisatie van aleatoir resultaat (hangt van groot
stuk af van toeval zoals genezing/vrijspraak) - inspanningsverbintenis
● Wanneer resultaat (normaal gezien) te bereiken valt door beschikbare middelen -
resultaatsverbintenis
● Betrokkenheid van schuldeiser - actieve rol/aanzienlijke handelsvrijheid van
schuldeiser wijst op inspanningsverbintenis
Culpa levis in abstrato - vergelijken redelijk persoon, in dezelfde omstandigheden.
= de zorgvuldigheidsnorm (bonus pater familias - goede huisvader)
Culpa levis in concreto - vergelijken zorgvuldigheid persoon aan eigen zaken.
ART. 1382 - Foutief veroorzaken schade in buitencontractuele context.
● Subjectief recht op zorgvuldig handelen van medemens en bij schade
schadeloosstelling in natura/schadevergoeding
● Voor opzettelijke fout maar ook voor schade door onzorgvuldigheid
Voorwaarden toepassing ART 1382:
1. Een fout
2. Schade
3. Oorzakelijk/causaal verband fout - schade
§ 1 - Wat is fout? De fout (la faute) heeft objectief/subjectief component:
● Objectief element: verwijst naar de daad, objectieve onrechtmatigheid is een
overtreding van een rechtsnorm die een resultaatsverbintenis oplegt
—> Welbepaald gedrag of algemene zorgvuldigheidsplicht
,—> Vergeleken met culpa levis in abstrato
● Subjectief element: men handelt pas foutief als met bewust handelt
—> Schuldbekwaam en toerekeningsvatbaar (= geen vreemde oorzaak, immature
mensen, geesteszieken - voor die laatste is wel foutloze aansprakelijkheid mogelijk)
§2 - Wat is schade? (Le préjudice):
● Zowel materiële als immateriële schade veroorzaakt door de fout
● Omvang aansprakelijkheid = omvang schade
BV - Moord arbeidsongeschikte, gehandicapte man - vanuit aansprakelijkheidsperspectief
niet zo erg als werkende man (economische schade)
BV - Zoon vermoord vader, minder aansprakelijk - minder schade te vergoeding, brengt
deze ‘economisch’ aan zichzelf toe.
—> Strafrecht heeft subjectief verzwarende omstandigheden obv moraal.
(Integrale) schadeloosstelling: geheel herstelmaatregelen die benadeelde in
hypothetische toestand plaatsen waarin hij zou verkeerd hebben, moet de onrechtmatige
daad nooit hebben plaatsgevonden.
—> Niet noodzakelijk verlies subjectief recht - verplicht aan te tonen schending van
belangen met een in geld waardeerbaar verlies.
§3 - Wat is het oorzakelijk verband tussen fout en schade?
● Wie de schade heeft veroorzaakt, moet deze vergoeden
● Belgisch recht - equivalentieleer = elke fout zonder dewelke schade zich niet zou
hebben voorgedaan zoals in concreto voordeed, is oorzaak van schade (alle
oorzaken gelijkwaardig, ongeacht gevoeligheid/bestemdheid slachtoffer)
BV - Pantoffel - eierschedelarrest.
BV - Man naar hoer en krijgt verkeersongeval, in ziekenhuis krijgt aids spuit, vrouw komt
hierachter en hartaanval - hoer aansprakelijk gesteld worden voor dood vrouw.
2 - Klassieke definitie objectief recht:
§ 1 - Imperatief karakter: rechtsregels gebieden of verbieden:
● Deductief karakter juridische denkmethode (algemeen naar concreet) -
tegenovergesteld bij gewoonterecht
● Uitzonderlijk inductieve methode - bij andere situaties dan concrete toepassing - om
geschil in te schatten of te voorspellen
● Rechtsregels: indicatieve regels (uitdrukken wat is) en imperatieve regels
● Permissieve regels houden ook indirect verbod in - regels die recht toekennen aan
persoon, houden verbod in andere personen dat recht niet te respecteren
● Constitutieve regels organiseren de staat
● Attributie regels kennen bevoegdheden toe, voor overheid gedragsregels
Overheid kan maar optreden krachtens bevoegdheid die Grondwet verleent:
, ● Gebonden bevoegdheid: wet bepaalt inhoud/vorm beslissing - geen
beleidsvrijheid/keuzevrijheid = subjectief recht voor burger.
—> Burger mag verwachten dat overheid op bepaalde wijze handelt want objectief recht
verplicht overheid op bepaalde manier te handelen.
BV - Vergelijkend examen (zoals ingangsexamen), verplicht hoogst gerangschikte kandidaat
aan te nemen.
● Discretionaire bevoegdheid: wet laat keuze betreffende meest geschikte handeling
- beleidsvrijheid/keuzevrijheid = geen subjectief recht burger.
—> Burger kan geen specifieke handeling van overheid verwachten.
—> Niet helemaal vrij - marginale toetsing! (burger: marginaal toetsingsrecht) = toetsen of
beslissing binnen grenzen redelijkheid blijft (enkel bij kennelijk onredelijk)
BV - Bij wervingsexamen - overheid vrij om geschikte kandidaat te kiezen.
Ook discretionaire bevoegdheid in privaatrecht, niet enkel in publiekrecht!
§2 - Rechtsregels regelen uitsluitend menselijk en uitwendig gedrag:
● Gedachten zijn vrij
● Maar dieren hebben ook gevoeligheden en biologische noden die gerespecteerd
moeten worden
● Bepalingen met betrekking tot lichamelijke voorwerpen zijn van toepassing op dieren
- rechtsobjecten, geen rechtssubjecten.
§3 - Algemeen en onpersoonlijke karakter van de rechtsregel:
Maar algemeen karakter is relatief:
● Rechtsregel kan ook enkel gelden in welomschreven situatie
● Rechtsregel kan ook enkel op toepassing categorie personen
Vrijwaring tegen willekeur van de overheid:
● Algemeen, onpersoonlijk karakter als buffer tegen individuele willekeur van
machthebbers - tegen discriminatie (pijler rechtsstaat)
● Wanneer onderscheid gemaakt wordt, moet het redelijk verantwoord worden
● Waarborg tegen discriminatie in gelijkheidsbeginsel Grondwet
BV - Alle jongens mogen door dit jaar zonder examen = onredelijk.
§4 - (On)bepaalde werkingssfeer van een rechtsregel:
● Rechtsregel van onbepaalde duur; blijft tot opheffing
● Regel wordt van toepassing als iemand voldoet aan toepassingsvoorwaarden en in
werkingssfeer begeeft
Onbepaalde werkingssfeer onderscheid rechtsregel van individueel besluit - determineren
gedrag bepaald moment, als bevel is uitgevoerd, dooft gedrag (zoals bij aanhouding of
veroordeling).
—> Collectieve maatregel (bundel individuele besluiten) zoals gratie maatregel gevangen
door koninklijke gebeurtenis.
, §5 - Afdwingbaarheid van het recht:
● Regels worden afgedwongen, niet - nakoming is niet vrijblijvend
● Rechtsregels worden gesanctioneerd door overheid
Uit rechtsregel (objectief recht) vloeit gedragsnorm voort = rechtsplicht.
BV - Je mag andermans eigendom niet vernietigen.
Ook verplichtingen (waaraan ander persoon subjectief recht ontleend, dat hij tegen wie deze
verplichting is gericht, kan afdwingen) - dit zijn verbintenissen.
—> Elke verbintenis impliceert rechtsplicht, ene persoon is prestatie verschuldigd en de
andere heeft recht op die prestatie.
—> Een verbintenis = een rechtsbetrekking tussen 2 of meer personen.
Elke verbintenis impliceert rechtsplicht, niet elke rechtsplicht impliceert verbintenis!
1. Rechtsherstel: betalende en geen vergoedende functie (hersteld de FOUT)
● Voor rechtsplichten: stopzetting onrechtmatige toestand
● Voor verbintenissen: uitvoering in natura (uitvoering verschuldigd/alternatief)
Doel om in oorspronkelijke rechten te herstellen en de fout recht te trekken.
—> Omgekeerd ook een recht (als schuldeiser schadeherstel vraagt, kan schuldenaar
uitvoering in natura aanbieden - niet te weigeren)
2. Schadeherstel: vergoedende functie (rechtsherstel niet altijd mogelijk)
Verplicht fout, schade en oorzakelijk verband te bewijzen!
● In natura: BV - alternatief voor huwelijksreis
● In geld: schadevergoeding (voor morele, financiële impact, …)
—> Herstel natura ook door schuldeiser of derde gebeuren (op kosten schuldenaar).
Doel om het slachtoffer een alternatief te geven dat niet - nakoming compenseert.
Keuze aan schuldeiser, tenzij herstel in natura buitensporige kosten eist.
Het slachtoffergerichte aansprakelijkheidsrecht:
● Contractuele aansprakelijkheid: schadeloosstelling gericht in hypothetische toestand
alsof contract is uitgevoerd = positief contractbelang.
● Buitencontractuele aansprakelijkheid: schadeloosstelling gericht in hypothetische
toestand van ervoor te plaatsen = negatief contractbelang.
—> Zowel bij onrechtmatige daad als bij contractuele wanprestatie.
Slachtoffergericht aansprakelijkheidsrecht - negatief neveneffect = lucratieve fouten
● Wanneer schuldenaar na aftrek schadeloosstelling vermogensvoordeel houdt
● BV - Designer neppe handtassen
● Oplossing = winstafdracht
● Remedie waarbij rechter vermogensvoordeel dat inbreukmaker met fout behaalt, aan
de benadeelde toewijst.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anoniempje6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83637 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now