Blokwijzer: Inleiding tot de rechtswetenschappen - deel 2
Samenvatting van het vak ‘Inleiding tot Rechtswetenschappen’ (boek 2). Met deze samenvatting behaalde ik 14/20 zowel op mijn proefexamen als op het examen zelf.
Taken van de rechtspraak:
● Oplossen rechtsconflicten - toepassing recht op concrete geschillen
● Aanvulling en interpretatie - ‘rechtsvorming’
Algemene principes:
● Eenheid rechtspraak - piramidale opbouw (de facto ‘precedentwerking’ - coherentie
bewaakt door Hof van Cassatie)
● Dubbele aanleg (Cassatie is geen derde aanleg)
● Specialisatie rechtbanken (ondernemings -, familie -, straf -, …)
● Territoriale organisatie (kanton - arrondissement - provincies - ressort - nationaal)
1. Lagere rechtbanken: zaak aanhangig maken (1ste aanleg)
2. Hogere rechtbanken/hoven: hoger beroep (2de aanleg)
3. Hof van Cassatie: legaliteitscontrole
4. Europees Hof voor de Rechten van de Mens - Europees Hof van Justitie van
Europese Unie: specifieke controle
Burgerlijke en administratieve rechtscolleges:
● Gewone hoven en rechtbanken = RM
—> vonnis versus arrest - rechter versus raadsheer
● Administratieve rechtscolleges = UM
—> raad voor vergunningsbetwistingen - vreemdelingenbetwistingen
Burgerlijke rechtscolleges:
1) Vredegerecht
Algemene bevoegdheid - ART. 590 Ger W
● Zaken onder 5000 euro - en niet bevoegdheid ondernemingsrb
● Enige aanleg onder 2000 euro
Onafhankelijk van bedrag (voorbehouden materies - ART. 591):
● Geschillen over onroerende goederen: pacht, huur, erfdienstbaarheid
● Geschillen inzake onbekwaamheid
2) Rechtbanken van eerste aanleg (ART 568 Ger W)
● 4 secties: burgerlijke rb - correctionele rb - jeugdrb - familierb
● Volheid van rechtsmacht (boven 5000 euro) - mag steeds oordelen tenzij partij
bijzondere bevoegdheid andere rb opwerpt (behoudens wanneer die exclusief is)
● Bijzondere bevoegdheid: onteigening, afscheiding/afstamming (familie - jeugdrb),
huwelijksvermogensrecht/erfopvolging (familie - jeugdrb)
● Beroep van vredegerecht (ART. 577 Ger W) - voor zover hoger dan 2000 euro
● Beroep van Hof van beroep - voor zover hoger dan 2500 euro
● Sommige rechters bijzondere bevoegdheden - voorzitters zetelend in kort geding,
beslagrechters, …
, ● Bevoegdheidsparameter = ART. 573 Ger W
● Bevoegdheid afhankelijk van hoedanigheid partij = geschillen ondernemers (iedere
natuurlijke persoon of rechtspersoon die zelfstandige beroepsactiviteit uitoefent -
bepaalde uitzondeingen) - ART. I, 1 bolletje 1 WER
● Eiser die geen onderneming is kan onderneming dagvaarden voor rechtbank eerste
aanleg, vrederechter of ondernemingsrechtbank!
● Bijzondere bevoegdheden (los van hoedanigheid): geschillen
vennootschappen/verenigingen, faillissementsprocedures en gerechtelijke
reorganisatie, intellectuele eigendomsrechten
● Samenstelling: 3 rechters (2 lekenrechters in ondernemingszaken) en voorzitter
(bijzondere bevoegdheden)
4) Arbeidsrechtbanken - ART. 578 Ger W
● Geschillen werknemers en werkgevers
● Geschillen met betrekking sociale zekerheid (beroepsziekten, arbeidsongevallen, …)
● Samenstelling: met lekenrechters (ART. 81 Ger W)
5) Arrondissementsrechtbanken:
● Samenstelling: ART 74 Ger W
● Voorzitters van arbeidsrechtbanken, rechtbank eerste aanleg,
ondernemingsrechtbank en voorzitter vrederechters en politierechters
● Geen zelfstandige rechtbank
● Bevoegdheidsconflicten
6) Hoven van beroep:
● 5 hoven van beroep - 1 per rechtsgebied
● Samenstelling (ART 101 Ger W) - voorzitter en 2 raadsheren
● Bevoegdheid (ART 602 Ger W) - hoger beroep tegen vonnissen rechtbank eerste
aanleg en ondernemingsrechtbank (voor zover waarde hoger dan 2500 euro)
● Bevestigen/hervormen vonnis
● Behandeling zaak opnieuw in feite EN in rechte
7) Arbeidshoven:
● 5 arbeidshoven - 1 per rechtsgebied
● Samenstelling: voorzitters en 2 of 4 raadsheren in sociale zaken (ART 103 Ger W)
● Bevoegdheid: hoger beroep tegen vonnissen arbeidsrechtbank (ART 607 Ger W)
8) Hof van Cassatie:
● Samenstelling (ART 128 Ger W): eerste voorzitter, voorzitter en 30 raadsheren - 3
kamers met telkens 2 afdelingen (per taal) - parket - generaal met adviesfunctie
● Bevoegdheid (ART 608 Ger W en 147 Gw): beoordeelt wettigheid bestreden
beslissing - in rechte, niet in feite - bindend voor bodemrechter (ART. 1110 Ger W)
Administratieve rechtbanken:
● Hoven en rechtbanken = RM
● Administratieve rechtscolleges = UM
● Onlogisch in licht driemachtenleer
, ● Ratio: angst voor gouvernement de juges en dreiging overheidsmiddelen
● Groot aantal rechtscolleges binnen UM: RvS, Raad voor vreemdelingenbetwistingen,
Raad voor vergunningsbetwistingen
Probleem - wat indien overheid betrokken in geschil?
● Specifieke rechtbanken (Frankrijk)
● Geen enkele impact (UK)
● Tussenoplossing België: criterium burgerlijke en politieke rechten
Geschillen over burgerlijke rechten;
● Exclusieve bevoegdheid RM (ART. 144, eerste lid Gw)
● Burgerrechtelijke gevolgen door RvS zelf of door federaal administratief
rechtscollege
Geschillen over politieke rechten:
● Facultatieve bevoegdheid administratieve rechtbanken - op grond van formele wet
(anders gewoon RM)
● Politieke rechten: kiesrecht, openbaar ambt, legerdienst, belastingen
● Verbod uitzonderingsrechtbanken
Raad van State - sinds 1946:
● Opgericht na zeer restrictieve interpretatie begrip burgerlijke rechten door Hof van
Cassatie (ondanks Flandria - arrest)
● Bevoegdheid objectief contentieux (ART 14 §1 RvS - wet) - onderzoek schending
objectief recht door administratieve beslissing
● Beperkt subjectief contentieux: schadevergoeding wegens onwettigheid (ART 11bis
RvS - w - ART. 144, tweede lid Gw)
§2 - Beginselen burgerlijke rechtspleging:
● Lijdelijkheid van rechter (enkel beslissen op geschilpunten van partijen, zelf
afwachtende houding)
● Beschikkingsbeginsel (partijen bepalen zelf voorwerp geschil)
● Schriftelijk en mondeling karakter procedure
—> enkel antwoordplicht op schriftelijke stukken - rechten van verdediging
ZIE PPT MET STADIA VAN RECHTSPLEGING
1. Inleiding procedure
● Dagvaarding: om binnen 8 dagen voor bevoegde rechtbank te verschijnen -
voorwerp en middelen eis te vermelden - overhandiging door gerechtsdeurwaarder
● Verzoekschrift: goedkopere manier om zaak aanhangig te maken
● Vrijwillige verschijning
● Inschrijving op algemene rol (doorhaling na 3 jaar) - vereist om zaak aanhangig te
maken
2. Proces
, ● Inleidingszitting
● Onderzoek zaak (onderzoeksmaatregelen - inzage tegenpartij)
● Conclusie (ART. 744 Ger W)
● Debat - pleidooi (pleidooi op openbare zitting, partijen zetten argumenten mondeling
uiteen - debatten en zaak in beraad)
● Vonnis (ART. 148 - 149 Gw): uitspraak over ontvankelijkheid en gegrondheid,
openbaarheid, motiveringsplicht
● = eerst over ontvankelijkheid want wanneer ontvankelijk wordt er geen verdere
uitspraak gedaan
● Betekening (in principe uitvoerbaar bij voorraad - ART. 1397 Ger) - hoger beroep
enkel schorsende werking als wet/rechter zo bepaalt
● Tenuitvoerlegging (onderscheid bewarend en uitvoerend beslag - rol
gerechtsdeurwaarder en notaris)
Conclusie: ART. 744 Ger W
● Uiteenzetting pertinente feiten
● Aanspraken van de concluderende partij
● Middelen ter ondersteuning vordering of verweer, genummerd met vermelding van
hun voordracht in hoofdorde of subsidiair
● Het disposities (wat concluderende partij concreet en precies vordert)
Betekening: ART. 1397 Ger W
● Om beslissing te kunnen laten uitvoeren moet partij die proces won ze laten
betekenen aan de in ongelijk gestelde partij
● Gerechtsdeurwaarder stuurt ‘uitgifte’ vonnis naar andere partij om zeker te zijn dat
die hiervan kennis heeft
● Beschikkingsbeginsel: keuze van winnaar
● Gevolg van betekening = vonnis definitief
Bij eenvoudige geschillen is er onmiddellijke uitspraak over de zaak en wijst de rechter zijn
vonnis in volgende weken - bij complexe zaken naar algemene rol verwezen of verzonden
naar gespecialiseerde kamer.
Soorten beslag:
● Roerend beslag
● Onroerend beslag
● Beslag onder derden (beslag op bedragen, loon - die derde verschuldigd is aan
schuldenaar)
—> onderscheid bewarend en uitvoerend beslag
—> rol gerechtsdeurwaarder en notaris (verboden voor partijen zelf)
Beslag door gerechtsdeurwaarder - indien niet wordt betaald:
● Opstelling proces verbaal van beslaglegging (beschrijving in beslag genomen
goederen) - (ART. 1506 Ger W)
● Bepaling dag voor verkoop - (ART. 1517 Ger W)
● Openbare verkoop op gestelde dag - (ART. 1522 Ger W)
● Opbrengst na aftrek kosten uitvoerende partij overgemaakt tot beloop
schuldvordering (onder voorbehoud regels voorrechten)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anoniempje6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.24. You're not tied to anything after your purchase.