Summary
Volksunie en erfgenamen samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van het hoofdstuk 'Volksunie en erfgenamen' van het vak Belgische Binnenlandse Politiek
[Show more]
Seller
Follow
anoniempjexd
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 3 – De volksunie en haarerfgenamen
3.1 De aanloop tot de oprichting van de volksunie
Na wereldoorlog II kreeg de Vlaamse beweging en het politiek Vlaams-nationalisme
een zware klap toegediend. Een deel van hun geraakt echter betrokken in hevige
collaboratie. Het is dan ook niet te verwonderen dat na de bevrijding het Vlaams-
nationalisme met het fascisme en zelfs met de misdaden van het naziregime werd
geassocieerd en dat hiervan gebruik werd gemaakt om de Vlaamse beweging definitief
uit te schakelen.
• Leidde tot heel wat verbittering bij Vlaamsgezinden. Zeker toen heel wat
vooroorlogse verworvenheden teruggeschroefd werden. Er ontstond een
atmosfeer waarin iedereen die Vlaamse-nationale sympathieën liet blijken,
verdacht was.
Toch was het Vlaams-nationalisme niet dood, werd heropgeflakkerd door:
• Dynamitering van de Ijzertoren (Diksmuiden) 1946, de toren werd opgeblazen.
(was een Vlaams symbool)
• Talentelling 1947, er wordt aan elke inwoner gevraagd wat hun omgangstaal is.
Zo kregen de randgemeenten een bepaald taalstatuut. Bij deze talentelling werd
er grof gefraudeerd in het nadeel van de Nederlandstaligen.
• Anti-Vlaams karakter van repressie
• Aantal Vlaamse verworvenheden worden teruggeschroefd
De oprichting van een nieuwe Vlaamse nationale partij bleef wel nog even uit. Vooral
de CVP was hier sterk tegen. Met het verdwijnen van het VNV van het politieke toneel
was er immers een grote concurrent verdwenen en ze streefden naar een ‘recuperatie’
van de oud-VNV-kiezers.
• Onder de Vlaams nationalisten waren er ook verdeelde meningen over een
eventuele oprichting van een nieuwe partij. Een deel riep op tot aansluiting bij
de CVP, een ander deel nam zelf initiatief en stapten met een eigen lijst naar
de verkiezingen.
Ondanks de meningsverschillen werd uiteindelijk in 1949 de Volksunie opgericht deze
partij ging datzelfde jaar nog ten onder doordat hun eerste congres door verzetslieden
was ondergelopen. Uiteindelijk werd naar aanleiding van de verkiezingen een Vlaamse
concentratie opgericht.
• Programmabeginselen hadden geen ideologische inhoud
• Was hoofdzakelijk een anti-repressiepartij
• Haalden geen enkele zetel
• Verdween uiteindelijk van het toneel door interne moeilijkheden
1
,3.2 De evolutie van de volksunie 1954 – 1961: van
het ontstaan tot de eerste politieke doorbraak
Met het oog op de parlementsverkiezingen van 1954 werd door de Vlaams-
nationalisten een initiatief genomen dat leidde tot de oprichting van de Christelijke
Vlaamse Volksunie. Ze konden pas op het nippertje deelnemen aan de verkiezingen
en haalden een gelijkaardig resultaat als de Vlaamse concentratie in 1949. Na deze
‘mislukking’ werd besloten een volwaardige partij op te richten.
1954: oprichting Volksunie, ze genoten van een gunstige voedingsbodem:
• Nederlaag van de CVP door de koningskwestie
• Aarzelende houding van de regering met betrekking tot repressie
• Gebrekkige toepassing van de taalwetten
• Publicatie van de resultaten van de talentelling van 1947 in 1954
Hun belangrijkste eisen zijn federalisme, amnestie en industrialisering. Er werd ook
aandacht besteed aan de socio-economische problematiek. Ze wouden focussen op
werk in eigen streek om de pendelarbeid tegen te gaan en op de Vlaamse
industrialisering.
De Volksunie bleef echter onopgemerkt tot 1958, het politiek klimaat was op dat
moment niet echt gunstig.
• Het werd volledig beheerst door de schoolstrijd → de Vlaams-Waalse
verhoudingen verdwenen uit de politieke actualiteit.
• De Volksunie steunde op slachtoffers van de repressie, bij een heleboel was de
VNV ideologie nog aanwezig. De partij zou bij een groot deel van de bevolking
nog een lange tijd doorgaan als ‘de partij van de zwarten’.
• De CVP zag de Volksunie als een bedreiging voor de katholieke eenheid en
haar eigen positie. De Volksunie werd verweten een partij van scheurmakers te
zijn.
Frans Van de Elst was voorzitter sinds 1957 → start van het ‘Van Der Elst tijdperk’. Na
de verkiezingen van 1958 was Van Der Elst de enige verkozene.
Na 1958 waren er een aantal tekenen van opleving merkbaar.
• Van Der Elst deed aan intensieve parlementaire activiteit, hierdoor kon hij het
isolement van zijn eenmansfractie doorbreken.
• De Volksunie slaagde erin hun partij organisatorisch verder uit te bouwen.
• Door het eind van de schoolstrijd kwamen de Vlaams-Waalse tegenstellingen
opnieuw op het voorplan.
Problemen voor kleinere partijen
cf. single issue partijen
• Partijfinanciering
• Partijprogramma
• Partijstructuur
• Kiesdrempel
2
, 3.3 Van zweeppartij naar oppositiepartij 1961 –
1970
Parlementsverkiezingen 1961 → de politieke context was nu voor de Volksunie veel
gunstiger dan in 1958.
• De Volksunie was de grote overwinnaar
• CVP leed zwaar verlies, de Volksunie fungeerde duidelijk als pressiepartij
tegenover de CVP. Voortaan waren de Vlaamse CVP-parlementsleden,
wegens electorale redenen, verplicht om meer radicaal-Vlaamse standpunten
in te nemen.
• Ze braken vooral door in steden <-> VNV, zij hadden vooral een landelijk
karakter.
• Regering Lefèvre-Spaak werd gevormd, zij kregen direct te kampen met 2 grote
problematieken
o Sociaaleconomische problematiek
o Communautaire problematiek (verscherpte communautaire
tegenstellingen), legden taalgrens vast
Door haar nog steeds bescheiden aanwezigheid in het Parlement kon de partij echter
voorlopig geen rechtstreekse invloed op de besluitvorming uitoefenen. Daarentegen
was haar functie als zweeppartij een belangrijk machtsmiddel in handen van de
flamingantische parlementsleden.
Partijcongres Mechelen 1963 → aanvankelijk was de Volksunie een weliswaar niet-
confessionele maar toch uitgesproken christelijke en rechtse anticommunistische
partij. Vanaf dit congres werd het duidelijk dat ze hun koers zouden wijzigen naar
levensbeschouwelijk pluralisme en een centrum-linkse opstelling op
sociaaleconomisch vlak.
• Zorgde voor veel interne spanningen.
o Duidelijke opdeling tussen een rechter en linkervleugel
o Breuk met de Vlaamse Militanten Orde = VMO. Deze organisatie was
opgericht om de bijeenkomsten van de Flaminganten tegen het geweld
van groepen verzetslui te beschermen. De organisatie was als
nevenorganisatie bij de partij ingeschakeld. Soms begon ze
eigenmachtig en gewelddadig op te treden, ze werd verwijderd als
nevenorganisatie.
o Openlijk conflict rond Daniël Deconinck, wou een links georiënteerd
federalisme. Gedroeg zich heel onafhankelijk en eigengereid, kwam
meerdere keren in conflict met de rest van het partijbestuur. Verliet
uiteindelijk de Volksunie en sloot zich aan bij de Vlaams democraten.
Parlementsverkiezingen 1965 → op communautair vlak was er heel wat wetgevend
werk verricht. Hierop werd heftige kritiek gegeven door de Volksunie. De verkiezingen
van 1965 werden hierdoor in grote mate door de Vlaams-Waalse problematiek
bepaald.
• De Volksunie kon uitpakken met haar federalistisch programma als definitieve
oplossing.
• Daarnaast ondernam de Volksunie op grote schaal een verruimingsoperatie
waarbij de lijsten voor nieuwe kandidaten werden opengesteld.
• Verder was de Volksunie nu stevig organisatorisch uitgebouwd.
• Verkiezingen waren een enorm succes, verdubbelde bijna haar stemmenaantal.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoniempjexd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now