Summary
Christendemocraten samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van het hoofdstuk 'christendemocraten' van het vak Belgische Binnenlandse Politiek
[Show more]
Seller
Follow
anoniempjexd
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 4 – De christendemocraten4.1 Van katholieke partij naar CVP
Drie ontwikkelingsfasen in de geschiedenis van de katholieke partij:
1. De eerste partijvorming gebeurt in een elitair en liberaal-katholiek klimaat,
met een blijvend conservatisme tot gevolg
2. De emancipatie van verschillende bevolkingsgroepen, in confrontatie met
het socialisme, leidt tot het ontstaan van de christendemocraten
3. Evolutie naar een volkspartij (in een periode van kritiek op democratie)
1884: Katholieke Partij
• Geen stichtingsakte, noch stichtingsjaar
• Verbond van Katholieke Verenigingen en Kringen
• De kerk kan als haar infrastructuur beschouwd worden
o Het kerkelijk fundament en de grote steun van de geestelijkheid waren
in zekere zin verantwoordelijk voor de vertraagde uitbouw van een
uitgesproken partijorganisatie
• Geen nationale partijorganisatie
• Tot WOI overheerste het plaatselijk initiatief → niettemin werden er ook al
nationale organisaties opgericht om de sociale actie te ondersteunen
o 1890 → Boerenbond
o 1891 → Belgische Volksbond
o 1912 → ACV = Algemene Christelijke Vakbond
o 1919 → Landsbond van de Middenstand
o 1921 → ACW = Algemene Christelijke Werknemersverbond (=koepel,
GEEN vakbond)
De beginnende christendemocratie was geen arbeidersbeweging, maar in haar schoot
zou zich wel een arbeidersbeweging ontwikkelen
1921: Katholieke Unie
• Bedrieglijke naam → de stichting van de Katholieke Unie betekende zeker niet
de creatie van een eenheidspartij → de Katholieke Unie was een centraal
comité voor de verbrokkelde katholieke krachten (Boerenbond, ACW,…)
o Enkel op nationaal niveau → er was geen band met de lokale politieke
verenigingen
• De Unie strandde op de fundamentele tegenstelling tussen christendemocraten
en conservatieven
In twee opeenvolgende hervormingen onderging de Katholieke Partij een grondige
transformatie:
1. Eerste hervorming (1936-1937) → de Katholieke Unie werd vervangen door
het Blok der Katholieken
o Zware verkiezingsnederlaag (1936) & agitatie van het blok Rex-VNV
(bood voor vele katholieken een alternatief voor de in hun ogen
‘versleten’ katholieke partij)
o De verantwoordelijken konden hun ogen niet meer sluiten voor de drie
splijtzwammen in de partij
▪ Discussie rond het unitaire karakter van de partij (waarbij unitair
stond voor ‘boven de standsorganisaties verheven’)
1
, ▪Aan Vlaamse zijde liet zich de hang naar een meer autonoom
partijleven voelen
▪ Vragen over het confessionele karakter van de partij
o Twee vleugels
▪ Katholieke Vlaamse Volkspartij (verwees naar het Vlaamse volk)
▪ Parti Catholique Social
o Voor het eerst was er sprake van een echte partijorganisatie en de rol
van de standen werd teruggedrongen
2. Tweede hervorming (1944-1945) → ontstaan van de CVP (Christelijke
Volkspartij) → de naam benadrukt het christelijke en het unitaire karakter
o De CVP stelde zich op als volkspartij die alle standen achter een
programma van algemeen belang wilde scharen → opende haar deuren
voor allen die de christelijke waarden van de westerse beschaving
steunden
o August De Schryver: algemeen voorzitter van de nieuwe partij
o Kerstprogramma
▪ Personalisme (met de ontplooiing van de persoon in zijn gezin en
in zijn beroepsactiviteiten) stond centraal
▪ Maatschappelijk pluralisme
▪ Tegen politiek federalisme (ondanks de opbouw van de partij in
twee vleugels → CVP/PSC)
o Verschillen met oude partij
▪ Individueel lidmaatschap in plaats van de
standenvertegenwoordiging
▪ Volkspartij → openheid voor de hele bevolking →
klassenstrijdgedachte werd radicaal afgewezen
▪ Niet-confessionele karakter → de partij zou dus ook openstaan
voor andersdenkenden (was in de praktijk echter niet zo)
o Stevige partijorganisatie, autonoom ten aanzien van zuilorganisaties
Toch was de nieuwe eenheidsstructuur een minder fundamentele breuk met de
vooroorlogse katholieke partij dan op grond van het programma zou kunnen worden
verondersteld.
4.2 De Koningskwestie
De Koningskwestie was van doorslaggevend belang voor de politieke oriëntering van
de CVP/PSC.
De Koningskwestie vond haar oorsprong in de houding van Leopold III in 1940 en
tijdens de Duitse bezetting. De koning wilde als opperbevelhebber van het leger in
België blijven in plaats van zijn regering te volgen naar Frankrijk om van daaruit de
strijd aan de zijde van de geallieerden verder te zetten. Dit leidde tot een dramatische
breuk met de aanwezige ministers die vonden dat Leopold III in geen geval in handen
van de Duitsers mocht vallen.
Na de capitulatie van het Belgische leger (28 mei 1940) werd Leopold III door zijn
tegenstanders een ‘ongrondwettelijk optreden’ verweten → volgens de Belgische
Grondwet kan de koning zelf geen politieke verantwoordelijkheid dragen en moet zijn
optreden steeds door de regering (of minstens door één minister) gedekt zijn, wat niet
het geval was met zijn beslissing tot capituleren. Na de oorlog werd aangevoerd dat
de koning in het bezette België politieke daden gesteld zou hebben, waardoor er
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoniempjexd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now