Samenvatting van het volledige boek, voorbeelden etc worden niet besporken maar wel met paginanummer naar verwezen in het boek (11e editie).
Deze samenvatting heb ik zelf gemaakt en heb een resultaat van 16/20 behaald (geen hoorcolleges gevolgd, wel alle werkcolleges).
Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1: WAT IS ECONOMIE? OBJECT DOEL EN METHODE VAN DE ECONOMISCHE WETENSCHAP ........ 5
INLEIDING ............................................................................................................................................................ 5
HET FUNDAMENTEEL ECONOMISCH PROBLEEM ............................................................................................................ 5
HET PRODUCTIEPROCES .......................................................................................................................................... 8
DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDENCURVE VAN EEN LAND ................................................................................................... 9
HET VERRUIMEN VAN DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDEN VAN EEN LAND............................................................................. 10
CENTRALE PLANNING VERSUS HET MARKTMECHANISME .............................................................................................. 10
METHODOLOGISCHE ASPECTEN VAN ECONOMISCHE ANALYSE ....................................................................................... 12
KRITISCHE KANTTEKENINGEN ................................................................................................................................. 13
HOOFDSTUK 2: HET MARKTMECHANISME ...................................................................................................... 13
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 13
DE MARKTVRAAG ................................................................................................................................................ 13
HET MARKTAANBOD ............................................................................................................................................ 14
HET MARKTEVENWICHT ........................................................................................................................................ 15
DE PRIJSELASTICITEIT VAN VRAAG EN AANBOD........................................................................................................... 16
ANDERE ELASTICITEITEN VAN VRAAG EN AANBOD....................................................................................................... 19
DE MARKT EN OVERHEIDSINTERVENTIES ................................................................................................................... 19
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 20
HOOFDSTUK 3: CONSUMENTENGEDRAG EN DE AFLEIDING VAN DE VRAAG ................................................... 21
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 21
NUT MARGINAAL NUT EN CONSUMPTIEBESLISSINGEN ................................................................................................. 21
PREFERENTIES, INDIFFERENTIECURVEN EN NUTSFUNCTIES ............................................................................................ 22
DE BUDGETBEPERKING.......................................................................................................................................... 24
DE OPTIMALE KEUZE VAN DE CONSUMENT ................................................................................................................ 25
VERANDERING VAN HET CONSUMENTENEVENWICHT ................................................................................................... 25
CONSUMENTENGEDRAG IN ACTIE: TOEPASSINGEN P131-136 ....................................................................................... 27
AFLEIDING VAN DE MARKTVRAAG UIT DE INDIVIDUELE VRAAGCURVEN ........................................................................... 28
UITBREIDING EN KRITISCHE KANTTEKENING ............................................................................................................... 28
HOOFDSTUK 4: PRODUCTIE EN KOSTEN VAN BEDRIJVEN OP KORTE EN OP LANGE TERMIJN ......................... 29
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 29
BEDRIJVEN EN DE ORGANISATIE VAN DE PRODUCTIE.................................................................................................... 29
PRODUCTIE EN KOSTEN: ENKELE INLEIDENDE BEGRIPPEN .............................................................................................. 30
HET GEDRAG VAN DE PRODUCTEN OP LANGE TERMIJN: DE OPTIMALE KEUZE VAN DE INPUTS IN DE PRODUCTIE ....................... 32
1
Shanti Langers
,PRODUCTIE EN KOSTEN OP KORTE TERMIJN ............................................................................................................... 36
SAMENHANG TUSSEN DE KORTE- EN DE LANGE TERMIJNKOSTEN .................................................................................... 39
BESLUIT: KRITISCHE ASSUMPTIES BIJ DE STUDIE VAN HET GEDRAG VAN DE PRODUCENT ...................................................... 39
HOOFDSTUK 5: PRIJSVORMING ONDER VERSCHILLENDE MARKTSTRUCTUREN .............................................. 40
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 40
CRITERIA VOOR HET ONDERSCHEIDEN VAN VERSCHILLENDE MARKTVORMEN .................................................................... 40
WINSTMAXIMALISEREND GEDRAG .......................................................................................................................... 41
ZUIVERE MEDEDINGING ........................................................................................................................................ 41
MONOPOLIE ....................................................................................................................................................... 43
HET VERLOOP VAN DE TO, GO EN MO VOOR EEN MONOPOLIST ................................................................................... 43
OLIGOPOLIE........................................................................................................................................................ 44
MONOPOLISTISCHE CONCURRENTIE......................................................................................................................... 46
BESLUIT: VOORSPELLEN VAN MARKTUITKOMSTEN IN DE PRAKTIJK ................................................................................. 47
HOOFDSTUK 6: MARKTIMPERFECTIES EN DE ROL VAN DE OVERHEID ............................................................. 48
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 48
WELVAARTSIMPLICATIES VAN DE WERKING VAN DE VRIJE MARKT .................................................................................. 48
OORZAKEN VAN MARKTFALING EN DE ROL VAN DE OVERHEID ....................................................................................... 49
MARKT EN OVERHEID: COMPLEMENTAIRE ROLLEN...................................................................................................... 57
HOOFDSTUK 7: PRODUCTIE, INKOMENS EN BESTEDINGEN ............................................................................. 57
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 57
PRODUCTIE, TOEGEVOEGDE WAARDE EN FACTORVERGOEDINGEN .................................................................................. 57
VOORRADEN ...................................................................................................................................................... 58
SOORTEN FACTORVERGOEDINGEN........................................................................................................................... 58
BRUTO VERSUS NETTO PRODUCT ............................................................................................................................ 59
FUNDAMENTELE GELIJKHEID TUSSEN PRODUCT, INKOMEN EN BESTEDINGEN .................................................................... 59
MACRO-ECONOMISCHE IDENTITEITEN VOOR EEN GESLOTEN ECONOMIE ZONDER OVERHEID ................................................ 60
EENVOUDIGE ECONOMISCHE KRINGLOOP ................................................................................................................. 60
BRUTO BINNENLANDS PRODUCT, NATIONAAL INKOMEN, NATIONALE BESTEDINGEN EN BESTEDING VAN HET BINNENLANDS
PRODUCT ........................................................................................................................................................... 60
FINANCIERINGSTEKORTEN EN -OVERSCHOTTEN .......................................................................................................... 62
DE NATIONALE REKENINGEN VAN BELGIË .................................................................................................................. 62
WAARDERINGSPROBLEMEN ................................................................................................................................... 63
UITSCHAKELING VAN DE PRIJSINVLOED ..................................................................................................................... 63
DE IMPLICIETE PRIJSINDEX VAN HET BBP ................................................................................................................... 64
GROTE EN KLEINE ECONOMIEËN .............................................................................................................................. 64
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 65
,INLEIDING .......................................................................................................................................................... 65
DEFINITIE EN MAATSTAVEN ................................................................................................................................... 66
GROEIBOEKHOUDING ........................................................................................................................................... 66
DE NEOKLASSIEKE GROEITHEORIE ............................................................................................................................ 67
DE NIEUWE GROEITHEORIE .................................................................................................................................... 69
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 70
HOOFDSTUK 9: ONGELIJKHEID EN HERVERDELING ......................................................................................... 70
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 70
HOE MEET MEN ONGELIJKHEID? ............................................................................................................................. 71
INKOMENS- EN VERMOGENSONGELIJKHEID : OPVALLENDE TRENDS ................................................................................ 71
OORZAKEN VAN ONGELIJKHEID............................................................................................................................... 71
BELEIDSMAATREGELEN DIE DE ONGELIJKHEID VERMINDEREN ........................................................................................ 72
GAAT MINDER ONGELIJKHEID SAMEN MET HOGERE WELVAART? ................................................................................... 73
CONCLUSIES ....................................................................................................................................................... 73
HOOFDSTUK 10: MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT IN DE KORTE EN LANGE TERMIJN ................................. 74
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 74
DE AGGREGATIEVE VRAAG ..................................................................................................................................... 74
HET AGGREGATIEVE AANBOD IN DE KORTE TERMIJN.................................................................................................... 75
HET AGGREGATIEVE AANBOD IN DE LANGE TERMIJN.................................................................................................... 76
VAN KORTE NAAR LANGE TERMIJN .......................................................................................................................... 76
MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT: VRAAG- EN AANBODSCHOKKEN .............................................................................. 77
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 78
HOOFDSTUK 11: CONSUMPTIE, INVESTERINGEN EN DE AGGREGATIEVE VRAAG ............................................ 79
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 79
DE CONSUMPTIEFUNCTIE EN DE DAARUIT AFGELEIDE SPAARFUNCTIE .............................................................................. 79
DE INVESTERINGSFUNCTIE ..................................................................................................................................... 81
MACRO-ECONOMISCHE EVENWICHT ........................................................................................................................ 82
DE INVESTERINGSMULTIPLICATOR ........................................................................................................................... 83
INSTABILITEIT IN DE AGGREGATIEVE VRAAG: HET ACCELERATOR- MULTIPLICATORMODEL .................................................... 83
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 84
HOOFDSTUK 12: DE BUDGETTAIRE POLITIEK ................................................................................................... 84
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 84
MACRO-ECONOMISCHE BETEKENIS VAN DE OVERHEID ................................................................................................. 84
EVENWICHTSVOORWAARDEN................................................................................................................................. 84
HET EVENWICHTSINKOMEN BIJ AUTONOME BELASTINGEN............................................................................................ 85
DISCRETIONAIR BUDGETTAIR BELEID ........................................................................................................................ 85
3
Shanti Langers
,AUTOMATISCHE STABILISATOREN ........................................................................................................................... 86
BUDGETTAIRE POLITIEK EN OVERHEIDSTEKORT........................................................................................................... 86
EFFECTIVITEIT VAN DE BUDGETTAIRE POLITIEK ........................................................................................................... 87
DE OVERHEIDSSCHULD .......................................................................................................................................... 87
HET CYCLISCH GECORRIGEERDE OVERHEIDSSALDO ...................................................................................................... 88
BESLUIT ............................................................................................................................................................. 88
HOOFDSTUK 13: DE MONETAIRE POLITIEK...................................................................................................... 88
INLEIDING .......................................................................................................................................................... 88
DE GELDHOEVEELHEID .......................................................................................................................................... 89
HET GELDAANBOD ............................................................................................................................................... 89
HET AANBOD VAN GIRAAL GELD.............................................................................................................................. 90
GELDAANBODMODEL ........................................................................................................................................... 91
DE VRAAG NAAR GELD .......................................................................................................................................... 91
GELDMARKTEVENWICHT ....................................................................................................................................... 92
DE MONETAIRE POLITIEK ....................................................................................................................................... 92
GEZAMENLIJK EVENWICHT OP DE GELD- EN GOEDERENMARKT HET IS-LM-MODEL ............................................................ 93
DE AGGREGATIEVE VRAAGCURVE OPNIEUW BEKEKEN .................................................................................................. 95
HOOFDSTUK 14: WERKLOOSHEID, INFLATIE EN DE PHILIPS-CURVE ................................................................ 96
HOOFDSTUK 15: DE INTERNATIONALE ECONOMIE ....................................................................................... 104
4
Shanti Langers
, Hoofdstuk 1: Wat is economie?
Object doel en methode van de economische
wetenschap
Inleiding
• Zicht op economie niet voor iedereen hetzelfde
→ opleiding om financieel advies te geven aan bedrijven/gezinnen
→ bestuderen van ‘saai’ cijfermateriaal
• Doel economische wetenschap
o Inzichten geven in hoe een maatschappij werkt
→ Individueel niveau: welke hobby’s, hoeveel studeren, wat studeren, waar geld aan uitgeven, hoe
verplaatsen…
→ inzicht in economische principes kunnen leiden tot betere keuzes
o Geeft inzicht in problemen op de wereld
→ mogelijke voordelen bij samenwerking, bepalen levensstandaard, vergrijzing, duurzaam groeien
van de economie, vakbond acties, belang van stabiele prijzen en inflatie, …
o Kennis bieden om een onderbouwd oordeel te hebben over het beleid van verschillende
overheden (econ kennis is van politiek belang)
Het fundamenteel economisch probleem
• Economische analyse is nuttig vanwege de spanning tussen de individuele/collectieve behoeften van een
samenleving en de schaarse beschikbare middelen
• Niet genoeg middelen en tijd om alle behoeften/doelstellingen de behalen → keuzeproblematiek
• Economische analyse gaat na hoe mensen, bedrijven, overheden, … keuzes maken en wat daarvan de
gevolgen zijn (individueel en maatschappelijk)
Menselijke en maatschappelijke behoeften
• Een behoefte = het aanvoelen van een tekort en er naar verlangen dit te kort aan te vullen
→ niet enkel basis (eten, kledij, …)
→ niet enkel materieel (ook diensten; zorg, cultuur, onderwijs)
• Behoefte kan van collectieve of individuele aard zijn
→ elk individu is deel van een gemeenschap met collectieve behoeften
• Rangorde en sterkte van behoeften is afhankelijk van:
o Persoon (voorkeur)
o Tijd (leeftijd)
o Omstandigheden (coronapandemie)
• Economie spreekt zich niet uit over de waarden van de behoeften → morele waarde van een product is
niet van belang (wapens, alcohol, sigaretten, …) → objectieve studies eerst
5
Shanti Langers
, Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen
• Schaarse middelen = economische goederen
o Materiële goederen
Kunnen behoefte gedeeltelijk/volledig opvangen op directe/indirecte wijze
o Immateriële diensten
• Doordat ze een meerwaarde zijn, hebben economische goederen een nut
• We spreken enkel van econ goederen als ze schaars zijn en ze een nut hebben
→ in moderne maatschappij herkennen we een econ goed aan het prijskaartje
• Niet-schaarse middelen = vrije goederen
→ bv de lucht
• Schaarste van vrije goederen is een relatief begrip afhankelijk van de tijd en de omstandigheden
→ bv voor duiker is lucht in zijn tank wel schaars
→ bv zuivere lucht is voor velen schaars
• Als het aankomt op lucht spreekt men over ‘de nieuwe schaarsten’
• Keuzeprobleem door verschillende opties om schaarse middelen te bekomen
• Mensen willen veel maar kunnen elke euro maar 1 keer uitgeven (geldt ook voor tijd)
→ bv geld dat je gebruikt voor een nieuwe auto, kan je niet gebruiken voor een nieuwe tv
• Iedereen wordt met schaarste geconfronteerd doordat:
o Middelen die maar 1 keer kunnen worden ingezet
o Tijd voor iedereen beperkt is
• Je moet middelen en tijd optimaal te zien verdelen over goederen en activiteiten
• Probleem van schaarste komt ook voor in het bedrijfsleven en de industrie
• De overheid komt ook in aanraking met schaarste problemen
Het maken van keuzes en opportuniteitskosten
• De werkelijke kosten van een gemaakte keuze = de waarde van het beste alternatief dat men opgeeft door
de keuze te maken = de opportuniteitskost
→ bv je kiest om een extra jaar te studeren: de opportuniteitskost is het loon dat je gedurende dat jaar had
kunnen verdienen als je een job zou hebben
6
Shanti Langers
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shantilangers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.23. You're not tied to anything after your purchase.
