Dit is een samenvatting van het vak 'inleiding recht' voor het eerste jaar sociaal werk op de Karel de Grote Hogeschool. Alles (lessen, slides en eventueel boek) is hier in verwerkt. Ik was er door in eerste zit.
- SW’er: functioneren in SL / binnen organisatie verbeteren
o Gebruik van kennis en inzicht in de menswetenschappen, maatschappelijke structuren en
voorzieningen
o Juridische structuur = referentiekader om problemen aan te pakken
o Kennis van juridisch systeem en rechten en plichten van mensen = individuen en groepen
versterken om greep te krijgen op hun situatie en omgeving (empowerment)
§ Productiegericht (toepassing van het recht)
§ Procesgericht (cliënt versterken in probleemoplossende vaardigheden)
§ Kennis van wettelijke beginselen, mens- en grondrechten, juridische procedures en eigen
bevoegdheden
o Waarden en normen van SWer ≠ van recht
§ Bewust zijn van ethische en morele dimensies
§ Recht = mogelijkheid om ethisch professionele doeleinden te bereiken
o Mensenrechten en sociale rechtvaardigheid
§ SWer moet recht en regels afwegen tov de mensenrechten met sociale rechtvaardigheid
als doel
§ Wet stelt rechten van mensen veilig
1. Wat is recht?
1.1 definitie van het begrip recht
= geheel van regels door de SL waardoor de belangen van de enkelingen in de gemeenschap geordend worden,
door middel van sociale dwang
- geordende SL = onderling afspraken binnen dezelfde groep
1.1.1 een geheel van regels
- geschreven en ongeschreven
- op basis van nationale wetteksten en internationaal recht
1.1.2 opgesteld door de samenleving
- door mensen die binnen een bepaalde context samenleven
- hoe groter SL, hoe moeilijker
o opgesteld door vertegenwoordiger vd SL
§ verkozen: gemeenteraad, provincieraad, Federaal & Vlaams parlement en Europees
parlement
§ regels: weerspiegeling van wat leeft in de maatschappij
• gebonden aan culturen, ideologieën, regimes (democratisch / dictatuur),
religieus beïnvloed of profaan
• recht = wijzigbaar
,1.1.3 de belangen van de enkeling die in de maatschappij leeft worden geordend
- elk lid moet weten welke zijn rechten en plichten zijn en op welke manier hij deze kan uitoefenen
o conflicten: ene individu ≠ andere
e
- rechtszekerheid en objectiviteit (1 plaats ≠ rechtvaardigheid)
o dura lex sed lex = niet altijd rechtvaarig
1.1.4 afdwingbaarheid van het recht
- naleving van het recht moet kunnen afgedwongen worden
o leden van de SL spreken af hoe dit gebeurt
§ via bemiddeling of rechtbank
- recht verschilt van morele, conventionele en religieuze regels
- afdwingen op verschillende manieren:
o bevel iets uit te voeren
o bevel iets niet te doen
o bevel schadevergoeding te betalen
o bevel straffen bij misdrijven
- problemen
o als je gelijk hebt, haal je niet steeds je gelijk
o procedures zijn soms ingewikkeld, lang en duur
o maatschappelijk kwetsbare mensen wegwijs maken en ondersteunen in juridisch doolhof
1.2 enkele belangrijke begrippen van het recht
1.2.1 objectief en subjectief recht
- objectief: geheel van rechtsregels en normen (los van individuele personen)
- subjectief: als een concreet persoon of rechtspersoon een objectief recht krijgt (dikwijls van bij geboorte)
1.2.2 rechtssubject en rechtsobject
- subject: persoon / groep die subjectieve rechten en plichten heeft
o natuurlijk persoon: een levend iemand
o rechtspersoon: fictief juridisch met rechten en plichten (vb VZW)
- object: zaak waarop rechtsregels betrekking hebben of het recht dat beoogd wordt door het rechtssubject
- vb huur van een huis: huis = object, huurder = subject
1.2.3 genotsbekwaam en handelingsbekwaam
- genots: geschikt om drager te zijn van rechten en van rechten te genieten = iedereen
- handelings: geschikt om zelf via het stellen van handelingen hun rechten uit te oefenen
o iedereen behalve wie beschermd is (minderjarigen, gehandicapten,…)
o vb adopteren van kind
1.2.4 rechtshandelingen en rechtsfeiten
- feit: elk feit dat rechtsgevolgen doet ontstaan (geboorte, ziekte, accident)
- handeling: handeling bewust verricht om rechtsgevolgen te verkrijgen (huurcontract, testament, kunst)
, 1.2.5 dwingend en aanvullend recht
- dwingend: partijen kunnen er niet van afwijken, je moet het volgen (vb nationaliteit)
o altijd voor publiek recht
o privaat recht
§ staat van de persoon (afstamming)
§ fundamentele instellingen (huwelijk)
§ individuele bescherming (beschermingsstatuten)
o sprake van nietigheid
§ relatief: door wie beschermd wordt (minderjarig, gehandicapt,…)
• vb meisje koopt fiets van 250 euro die eigenlijk maar 50 waard is
§ absoluut: bij regels van openbare orde (strafrecht, huwelijk)
- aanvullend: als partijen, bij recht dat niet dwingend is, niets andere overeenkomen
o keuze om iets anders te doen (vb huur, koop-verkoop,…)
1.3 indeling van het recht
1.3.1 nationaal – internationaal recht
- nationaal: recht van toepassing binnen een welbepaalde staat
- internationaal: afspraken die landen met elkaar maken of binnen een internationale organisatie (vb VN,
Raad van Europa)
o supranationale organisaties: een centraal orgaan neemt beslissingen, zonder dat staten nog veel
beslissingsmacht overhouden (vb EU)
o intergouvernementele organisaties: belangrijkste beslissingsmacht bij deelnemende staten
§ beslissen gezamenlijk in onderling overleg
- staten kunnen ook samenwerken via verdragen
o bilaterale (2 verdragspartijen) of multilaterale (meerdere verdragspartijen)
1.3.2 privaat – publiek recht
- publiekrecht
o regelt
§ verhouding tussen burger en overheid
§ interne organisatie van de overheid (beheer openbare diensten)
§ verhouding tussen de staten (internationaal)
o behoort bij
§ grondwettelijk recht
§ administratief recht
§ strafrecht
§ fiscaal recht
§ gerechtelijk recht
o altijd dwingend
- privaatrecht
o regelt
§ statuut / staat van het individu (naam, burgerlijke staat)
§ verhouding tussen burgers, groepen en rechtspersonen onderling (huwelijk, eigendom,
aansprakelijkheid)
o bestaat uit
§ burgerlijk recht (personen, familie, verbintenis, zaken, aansprakelijkheid)
§ handelsrecht
§ individueel arbeidsrecht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Itebal. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
