Samenvatting Inleiding in de Psychologie voor Paramedici
Module Psychologie en Voeding
Leerdoelen
• Beschrijven wat de belangrijkste begrippen en het transtheoretisch model zijn uit de sociale
psychologie;
• Uitleggen wat de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling van de mens zijn;
• Het toepassen van de belangrijkste leertheorieën op een casus;
• Beschrijven van de belangrijkste begrippen met betrekking tot de werking van het geheugen;
• Beschrijven van de belangrijkste begrippen met betrekking tot psychische (eet)stoornissen en
de cognitieve gedragstherapie;
• Het uitleggen van de werking van de hersenen en het zenuwstelstel;
• Beschrijven van de belangrijkste begrippen en theorieën uit de persoonlijkheidspsychologie;
• Het geven van voorbeelden van de belangrijkste begrippen uit de arbeids- en
organisatiepsychologie.
, Samenvatting Inleiding in de Psychologie voor Paramedici
Hoofdstuk 2 – Sociale psychologie in de gezondheidszorg
Sociale psychologie
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de manier waarop ons gedrag en onze beleving
wordt beïnvloed door anderen.
Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat het niet zozeer situaties en mensen zelf zijn die onze
beleving en gedrag beïnvloeden, maar de perceptie die we van die situaties en mensen hebben.
Eenzaamheid
Sociale eenzaamheid: vloeit voort uit een gebrek aan vrienden en kennissen.
Emotionele eenzaamheid: als mensen een gebrek aan liefde ervaren in hun leven.
Eenzaamheid is een risicofactor voor een depressie.
Sociale steun
Het hebben van goede relaties of alleen al het idee dat er iemand voor je is, vermindert stress en
daarmee ook de negatieve gevolgen die stress kan hebben op het immuunsysteem.
Soorten steun:
praktische steun iemand helpen met een bepaalde taak.
emotionele steun een luisterend oor bieden of een arm om de schouder.
feitelijke informatie informatie geven hoe iemand iets moet doen of bijv. medicijnen moet
innemen.
waardering en complimenten geven of aangeven dat iemand iets op de juiste manier
feedback doet.
Veel steun vindt ‘onzichtbaar’ plaats. Mensen hebben vaak niet door wat anderen allemaal doen om
ze te helpen.
Sociale vergelijking
Wanneer mensen onzeker zijn gaan zij zich vaak vergelijken met anderen om aan informatie te
komen die hun gevoelens van onzekerheid vermindert.
Gevolgen:
Jezelf vergelijken met iemand die er slechter aan toe is…
Positief: het gevoel dat je boft
Negatief: roept juist gevoelens van angst op.
Jezelf vergelijken met iemand die er beter aan toe is…
Positief: overeenkomsten zien geeft hoop en inspiratie (‘als hij het kan, kan ik het ook’)
Negatief: verschillen zien kan je juist ontmoedigen (‘zo ver ben ik nog lang niet’)
Cliënten die goed geïnformeerd zijn, hebben minder de neiging om zich met anderen te vergelijken.
Belangrijk hierbij is dat de informatie ‘gepersonaliseerd’ is.
2
, Samenvatting Inleiding in de Psychologie voor Paramedici
Health literacy
De mate waarin iemand de informatie over ziekte en gezondheid begrijpt. (Informatie dringt niet
goed door, het belang niet inzien van gedragsverandering of niet weten hoe gedragsverandering aan
te pakken.) Hierdoor is de kans klein dat een cliënt zijn gedrag aan gaat passen.
Wat te doen: Informatie herhaaldelijk en duidelijk uitleggen, desnoods in eenvoudige taal
opschrijven.
Redenen waarom mensen, tegen beter weten, ongezond gedrag blijven vertonen
1. Verschillen in health literacy (het belang er niet van inzien of niet weten hoe ze het moeten
veranderen)
2. Sociale invloeden, zoals normen en groepsdruk
3. Opvatting over de eigen effectiviteit
Fasen van het transtheoretisch model voor verandering (Prochaska en DiClemente, 1985)
Verandering kost tijd en moeite en kan gepaard gaan met terugval in het ongezonde gedrag.
1. De pre-contemplatiefase In deze fase zijn mensen zich er niet bewust van dat hun gedrag
ongezond en problematisch is.
2. De contemplatiefase Mensen denken na over hun gedrag en de mogelijke negatieve
gevolgen daarvan voor hun gezondheid.
3. De voorbereidingsfase Mensen bereiden zich mentaal voor op een gedragsverandering: ze
formuleren doelen en plannen.
4. De actiefase Mensen proberen actief hun gedrag te veranderen. Deze fase gaat
vaak gepaard met terugval.
5. Fase van ‘vasthouden’ In deze fase weten mensen hun gezonde levensstijl vast te houden.
Het nieuwe gedrag wordt steeds makkelijker op te brengen, net
zolang tot het een gewoonte wordt.
Hulpmiddelen om stapsgewijs te veranderen
Stap Betekenis Vooral belangrijk in
1. Mensen informeren Het geven van informatie. pre-contemplatie en
contemplatiefase
2. Mensen bewustmaken van Ongezond gedrag heeft ook invloed pre-contemplatie en
hun sociale op de omgeving. contemplatiefase
verantwoordelijkheid
3. Mensen bewust maken van Mensen willen hun zelfbeeld pre-contemplatie en
hun (ideale) zelfbeeld beschermen en zich positief voelen. contemplatiefase
4. Mensen de keus geven Mensen zijn meer gemotiveerd contemplatiefase en
wanneer ze kunnen kiezen uit voorbereidingsfase
verschillende manieren om iets te
doen.
5. Mensen helpen de juiste Specifieke doelen stellen die voorbereidingsfase
doelen te stellen meetbaar zijn.
6. Mensen belonen De kans dat mensen gezond gedrag actiefase en bij
vertonen wordt groter als je ze terugval
beloont voor wat ze goed doen.
7. Mensen helpen steun zoeken Gedragsveranderingen verlopen een
stuk gemakkelijker als mensen zich
gesteund of gestimuleerd voelen
door anderen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller raissavm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.