Class notes
Hoorcolleges aantekeningen Preventie en Straffen - Universiteit Leiden 2023/2024
- Course
- Institution
Hoorcolleges met aantekeningen
[Show more]
Seller
Follow
Leidsestudent
Reviews received
Content preview
Preventie en Straffen2023-2024
Algemene opmerkingen:
- Tentamen op maandag 23 oktober van 9-12u USC
- Tentamen 100% cijfer, open vragen
- Slides op Brightspace na HC
- HC wordt opgenomen, maar niet live uitgezonden
- Vragen tijdens de onderwijsbijeenkomsten (werkgroepen, hoorcolleges, spreekuur)
- Inleveren voorbereidingsopdracht verplicht (en let op plagiaat)
- Voorkennis: derde jaar, inhoudelijke kennis en onderzoeksvaardigheden
- Onderzoeksopdracht plus deadlines hieronder
,Week 1: Rechtvaardiging en doelen van straf
Hoorcollege
Rode draad = rechtvaardiging en doelen van straf in relatie tot straffen in de praktijk
Leerdoelen (kortom, de onderwerpen van de tentamenvragen!):
➢ klassieke morele theorieën over rechtvaardiging en doelen van straf bespreken, uitleggen en
toepassen op de strafpraktijk.
➢ de fundamentele conflicten tussen en binnen de morele straftheorieën identificeren en
toelichten
➢ aan de hand van empirisch onderzoek factoren die een rol spelen bij straftoemeting
identificeren, dit verklaren en evalueren.
➢ de effectiviteit van straffen voor het bereiken van de belangrijkste strafdoelen uitleggen en
de problemen identificeren
➢ de voorwaarden benoemen en uitleggen waaraan sancties dienen te voldoen om effectief te
kunnen zijn
➢ politieke punitieve retoriek en strafrechtelijk populisme herkennen, verklaren waarom het
voorkomt
➢ door hen zelf online verzamelde data van een straftoemetingsexperiment analyseren en
interpreteren.
Stellingen:
- Misdaden worden in Nederland over het algemeen te licht bestraft. (Meerderheid van de
Nederlanders is het hier mee eens)
- Als met een straf veel toekomstige misdrijven worden voorkomen, dan mag die straf
zwaarder zijn dan wat verdiend is alleen op basis van het delict dat gepleegd werd.
- De omstandigheden in Nederlandse gevangenissen zijn te luxe.
Wat is straf?
➢ Men vindt straf vanzelfsprekend bij regelovertreding
→ Geen straf terwijl men dit wel verwacht. Het gevaar: men gaat het hef in eigen hand nemen
/ … dan rechtvaardiging.
➢ Domeinen:
Gezin
School
Werk
Strafrecht
Gemeenschappelijke elementen in meest gangbare definities
- Straf is:
➢ … leed, deprivatie; iets dat onaangenaam wordt gevonden door ontvanger
➢ … voor een overtreding van een rechtsregel (anders willekeur)
➢ … opzettelijk opgelegd en als straf bedoeld door de mensen die het opleggen
➢ … die mensen hebben het formele recht dat te doen
,Casus:
Inbreker breekt been tijdens vlucht. Rechter: je verdiend 5 maanden, maar ik geef je 3
maanden, omdat je je been gebroken hebt. Fout:
- het leed van het gebroken been is niet opzettelijk opgelegd
- het leed is niet toegevoegd door iemand die het formele recht heeft dit te doen, gewoon
ongelukkig
Dilemma: mag een reputatieverlies door media-aandacht, werkloosheid, etc. worden meegenomen in
strafvermindering?
Straf is een als zodanig bedoeld door de overheid toegebracht leed op grond van een in het
strafwetboek als delict omschreven normschending. (Kelk, 1994, p. 14)
An authority’s infliction of a penalty, something involving deprivation or distress, on an offender,
someone found to have broken a rule, for an offence, an act of the kind prohibited by the rule.
(Honderich, 1989, p. 15)
Kern: straf is problematisch omdat het bedoelde/intentionele leedtoevoeging is / deliberate and
intentional infliction of suffering (Honderich, 1989).
Vraag: waarom toevoegen van leed en niet andere reactie? How is it that crime makes suffering
appropriate? (Duff, 2011)
-> fundamentele en coherente rechtvaardiging nodig!
H.L.A. Hart (1969)
1. General justification
= Waarom straffen en niet iets anders?
2. Rules for allocation
= Wie, wat voor, en hoeveel?
(…) when the legitimacy of inflicting punishment is admitted, how many conflicting conceptions of
justice come to light in discussing the proper apportionment of punishments to offences (John Stuart
Mill, 1867, p. 53).
De belangrijkste benaderingen
➢ Retributivisme
- Vergeldingstheorie
- Absolute theorie
- Just Desert (=straf is verdiende leed)
- (Deontologische theorie = intrinsiek goed, geen verwijzing naar de toekomst)
➢ Utilitarisme
- Nutstheorie
- Relatieve theorie
- Instrumentalisme
- Consequentialisme (Teleologische theorie = straf moet iets bereiken in de toekomst)
➢ Verenigingstheorie
- Hybride theorie
, - Mixed theory
➢ Herstelrecht
- Restorative Justice
Retributivisme
➢ Straf is verdiend leed en daarmee intrinsiek goed
➢ Straf is retrospectief; geen doelen in toekomst (je kijkt naar het verleden)
General justification? / Waarom straffen en niet iets anders?
Twee varianten van Retributivisme
➢ Negatief Retributisme: straf moet niet, maar als wel dan twee regels;
1 Alleen schuldigen komen in aanmerking voor straf
2 Een schuldige kan niet zwaarder gestraft worden dan wat evenredig is aan ernst en mate
schuld!
Algemene rechtvaardiging? Nee, slechts limiterende werking! … zowel onderaan als
bovenaan.
➢ Positief Retributivisme:
Immanuel Kant (1724-1804), de grondlegger. Er moet gestraft worden!
Straf heeft intrinsieke morele waarde; categorisch imperatief (=morele noodzakelijkheid).
Mensbeeld Kant: Mensen zijn rationele wezens die instaat zijn tot moreel/zedelijk begrip.
Waarbij de overheid de verplichting heeft om op te treden.
Hoeveel straffen?
Lex Talionis: oog om oog, tand om tand (spiegelstraffen)
Accordingly, whatever undeserved evil you inflict upon another within the people, that you
inflict upon yourself. If you insult him, you insult yourself; if you steal from him, you steal
from yourself; if you kill him, you kill yourself (Kant, 1797/1991, p. 141).
Categorisch imperatief = algemene rechtvaardiging? Bepaald niet! De vraag van
leedtoevoeging wordt niet behandeld.
Kant’s blijvende invloed:
➢ Mens is een rationeel en moreel wezen dat in staat is tot moreel begrip
➢ Mens mag daarom nooit als middel worden aangewend voor toekomstig (collectief) doel
To base a justification of punishment on threat is to liken it to the act of a man who lifts his
stick to a dog instead of with the freedom and respect due to him as a man (Hegel, 1821)
Retributivistische algemene rechtvaardigingen; Waarom moet straf leedtoevoeging zijn?
➢ Intuïtionisme
- Wraak? Ongelimiteerd?
- Waar komt dat gevoel vandaan? Aangeleerd/cultureel bepaald?
➢ Verstoorde balans herstellen
- “annul the crime … to restore the right” (Hegel, 1821), praktische betekenis?
- Oneigenlijk verkregen voordeel ontnemen
… maar waarom met straf en hoe?
… waarom moet dat met leedtoevoeging?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Leidsestudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now