Samenvatting Farmacologie Hoofdstuk 3 - Bijwerkingen, interacties en farmacokinetiek
9 views 0 purchase
Course
Medische kennis
Institution
Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Book
Farmacologie / 2e editie, toegangscode MyLab NL
In deze samenvatting staat alle belangrijke informatie uit hoofdstuk 3 uit het boek farmacologie. Deze informatie is zeker nog tot ruim in 2026 actueel. Na het doornemen van deze samenvatting heb je alle belangrijke informatie doorgenomen.
Inleiding
Farmacokinetiek gaat over wat het lichaam met en geneesmiddel doet.
Hoe het lichaam geneesmiddelen opneemt, ze verdeelt over de weefsels van het
lichaam, metaboliseert (vooral door de lever) en ten slotte uitscheidt.
-Factoren als ziekten en leeftijd kunnen grote invloed hebben op het metabolisme
van geneesmiddelen
Legt uit waarom sommige geneesmiddelen rechtstreeks in de bloedbaan moeten
worden toegediend, terwijl andere via de mond in tabletvorm of vloeibare vorm
kunnen worden ingenomen
Legt uit waarom sommige geneesmiddelen 1x per dag en andere vaker moeten
worden toegediend.
Farmacodynamiek gaat over wat het geneesmiddel met het lichaam doet.
Bijwerkingen: Symptomen in het lichaam die onbedoeld en ongewenst zijn, doordat er
interacties ontstaan tussen de geneesmiddelen en verschillende natuurlijke chemische
stoffen.
Interactie: Wanneer geneesmiddelen elkaars werking beïnvloeden.
Het ene geneesmiddel kan de werking van een ander geneesmiddel versterken,
waardoor het toxisch wordt.
Het ene geneesmiddel kan de werking van een ander geneesmiddel verminderen, dat
het geen therapeutisch effect meer geeft.
Beide situaties kunnen ernstige en zelfs dode gevolgen hebben
Interacties kunnen ook optreden met:
-Voedingsmiddelen (grapefruit, koolsoorten)
-Natuurgeneesmiddelen (sint-janskruid)
1. De reis van een geneesmiddel door het lichaam
Metaboliseren: Veranderen door een biochemische reactie.
De metabolisering van geneesmiddelen vindt vooral in de lever plaats
De biochemische reactie verandert het geneesmiddel in metabolieten
Het lichaam maakt geen verschil tussen goede lichaamsvreemde stoffen (geneesmiddelen)
en slechte lichaamsvreemde stoffen (ziektekiemen). Het weet niet dat geneesmiddelen een
ziekte kunnen behandelen of voorkomen en beschouwt alle geneesmiddelen als
lichaamsvreemde stoffen die het lichaam niet binnen mogen komen.
Bij het ontwikkelen van een nieuw geneesmiddel moet rekening worden gehouden met de
volgende reacties:
– Moet worden kunnen opgenomen door het lichaam en zijn werk kunnen doen,
voordat de lever het geneesmiddel weer afbreekt.
– Moet een bepaalde tijd in het bloed blijven, maar ook weer niet langer dan nodig.
,H H3 BIJWERKINGEN, INTERACTIES EN FARMACOKINETIEK
Wat het lichaam doet met geneesmiddelen kunnen we in 4 fases indelen:
Absorptie of resorptie: Het lichaam neemt het geneesmiddel op.
Distributie: Het lichaam verdeelt het geneesmiddel over de weefsels van het lichaam.
Metabolisme: Het lichaam zet het geneesmiddel om.
Eliminatie of excretie: Het lichaam scheidt het geneesmiddel uit.
Absorptie
Geneesmiddelen kunnen alleen goed werken als ze op de plaats van de ziekte komen. We
kunnen de toedieningswegen grofweg in 3 categorieën indelen:
1. Lokale toediening: Het geneesmiddel wordt rechtstreeks aangebracht op de plaats
van het probleem.
-Voorbeeld: Oogdruppels in het oog, zalven en crèmes op de huid
2. Enterale toediening: Het geneesmiddel wordt oraal ingenomen en vanuit het maag-
darmkanaal opgenomen in de bloedbaan. Sommige geneesmiddelen moeten echter
juist in het darmkanaal blijven om darmziekten te behandelen.
3. Parenterale toediening: Het geneesmiddel wordt rechtstreeks in het lichaam
ingebracht.
-Voorbeeld: Meestal d.m.v. een subcutane, intramusculaire of intraveneuze injectie.
Lokale toediening
Hydrocortison, een corticosteroïd dat o.a. wordt
gebruikt bij eczeem, is een voorbeeld van een
geneesmiddel dat rechtstreeks op de huid wordt
aangebracht.
Diclofenac-gel kan oppervlakkige pijn verlichten.
Geïnhaleerde bronchodilatatoren als salbutamol
en ipratropiumbromide worden ook gerangschikt
onder lokaal toe te dienen geneesmiddelen.
Enterale toediening
Tot de enterale toediening horen in principe ook de rectale toediening en toediening via een
sonde. Rectale toediening van een geneesmiddel in de vorm van een suppositorium (=zetpil)
kan een goede oplossing zijn als orale toediening niet mogelijk is, bijv. bij mensen die
herstellen van een operatie.
Orale geneesmiddelen moeten wel bestand zijn tegen maagzuur en spijsverteringsenzymen.
1. Een geneesmiddel heeft de maag heelhuids gepasseerd
2. Komt in de dunne darm terecht, waar de absorptie hoofdzakelijk plaatsvindt.
3. Via het poortaderstelsel komt het geneesmiddel daarna bij de lever.
4. De lever speelt een belangrijke rol bij het geneesmiddelen metabolisme.
, H H3 BIJWERKINGEN, INTERACTIES EN FARMACOKINETIEK
Parenterale toediening
Hieronder valt elk geneesmiddel dat niet oraal of rectaal wordt toegediend. De term wordt
meestal gebruikt bij injecties en infusen, maar heeft ook betrekking op andere
toedieningsvormen.
Injectie: Een snelle en effectieve manier om een geneesmiddel toe te dienen
-Kan bijvoorbeeld subcutaan
Soms is het juist de bedoeling dat een geneesmiddel langere tijd op de plaats van de
injectie blijft, zoals het lokaal anestheticum lidocaïne dat de tandarts gebruikt.
Andere geneesmiddelen zoals insuline, diffunderen van de plaats van injectie naar de
bloedbaan waarna verdeling over het hele lichaam plaatsvindt.
-Insuline is oraal niet werkzaam, omdat insuline een eiwit is en eiwitten worden in
het maag-darmkanaal afgebroken door enzymen. De kans is dan ook klein dat
insuline via deze weg de bloedbaan bereikt.
Rechtstreekse toediening van een geneesmiddel in een ader heeft bijna onmiddellijk effect.
Het geneesmiddel ondervindt namelijk geen vertraging in het darmkanaal voordat het wordt
opgenomen in het bloed.
Deze toedieningsweg wordt gekozen als goed is gecontroleerd hoeveel van het
geneesmiddel in de algemene circulatie mag komen
-Voorbeeld: Morfine is een krachtige pijnstiller die soms intraveneus wordt
toegediend d.m.v. een pompje dat de patiënt zelf kan bedienen, dit wordt
patiëntgecontroleerde analgesie (PCA) genoemd.
Sommige geneesmiddelen worden intramusculair gespoten (de spier is goed doorbloed). Via
diffusie komen de geneesmiddelen dan in het bloed.
Geneesmiddelen met een systemische werking
Sommige geneesmiddelen zijn niet goed in een categorie in te delen. Dit zijn
geneesmiddelen met een systemische werking die niet oraal, rectaal, d.m.v. een injectie of
infuus kunnen worden toegediend.
Uiteenlopende membranen kunnen worden gebruikt voor de opname van geneesmiddelen.
Sublinguaal: Voor geneesmiddelen die de reis via de maag naar de bloedbaan niet
overleven kan deze toediening een oplossing zijn.
-Voorbeeld: Nitroglycerine, dit is een middel tegen angina pectoris
Transdermaal: Via deze toediening worden geneesmiddelen vaak niet goed
opgenomen.
-Lipofiele geneesmiddelen, zoals ontstekingsremmende corticosteroïden en het
hormoon oestrogeen kunnen wel goed via deze weg worden opgenomen.
Inhalatie: Geïnhaleerde anesthesiemiddelen, zoals sevofluraan en lachgas, komen
snel via de longen in de bloedbaan en van daaruit in de hersenen.
Het is heel belangrijk dat geneesmiddelen via de juiste weg worden toegediend, omdat de
doses tussen verschillende toedieningswegen vaak verschillen. De dosis voor intraveneuze
toediening is vaak veel lager dan de orale dosis, vanwege het metabolisme in de lever.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annasenna. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.26. You're not tied to anything after your purchase.
