De samenvatting voor het tentamen taal in de onderbouw. Huizenga, H. (2015). Spelling. (5e herziene druk). Groningen: Noordhoff Uitgevers.. H 1, 2, en 4.
Taal in de onderbouw: Spelling
Hoofdstuk 1: Ons spellingsysteem
1.1: Ons schiftsysteem en leren spellen
Pictografisch schriftsysteem = De alleroudste manier om woorden weer te geven. Woorden worden weergegeven
met tekeningen en afbeeldingen. Tegenwoordig bv door verkeersborden. Handig voor concrete dingen.
Logografisch schriftsysteem = Meer voor abstracte zaken. Elk plaatje staat voor een bepaald woord. De woorden en
voor/achtervoegsels krijgen bepaalde symbolen, bijvoorbeeld het chinees.
Alfabetisch schriftsysteem = De Nederlandse taal op papier als letters. Taal wordt weergeven door de afzonderlijke
spraakklanken van een woord te noteren. De spraakklanken corresponderen met de letters. Ipv spraakklank en letter
worden de volgende begrippen gebruikt:
- Foneem = Een spraakklank. Deze klank geeft het verschil aan tussen de klankgroepen. Bij de woorden 'daar'
en 'waar' zijn de /d/ en /w/ verantwoordelijk voor de betekenis. De /d/ en /w/ zijn verschillende fonemen.
- Grafeem = De tekens waarmee wij fonemen weergeven. Kan een letter zijn, maar ook een
lettercombinatie.
Problemen alfabetisch schrift:
- Het is lastig om fonemen te herkennen, dit is abstract (bir en dur ipv beer en deur).
- Het alfabet heeft niet genoeg tekens om elk foneem weer te geven. Het NL kent zo'n 34 fonemen.
- De koppeling tussen fonemen en grafemen is niet eenduidig. Ene keer aa en andere keer a.
1.2: Hoofdregels van de Nederlandse spelling
Belangrijkste principes van de spelling:
Fonologisch principe
Ieder foneem wordt door een apart grafeem wordt weergegeven. Basisprincipe van het Nederlands. Ook we
beginsel van de standaarduitspraak genoemd. Woorden via dit principe zijn klankzuiver.
Morfologisch principe
Uitgaan van de vorm van woorden en niet van de klank. Woorden zijn opgebouwd uit kleinere elementen,
morfemen genoemd (onwijs uit /on/ en /wijs/). Ook wel beginsel van de vormovereenkomst genoemd. Het
morfologisch principe is op te delen in twee regels:
- Regel van de gelijkvormigheid = We schrijven een woord of voor/achtervoegsel steeds op dezelfde manier.
Web-webben. Paard-paarden.
- Regel van de overeenkomst = De opbouw van een woord is duidelijk in de spelling. Als woorden op dezelfde
manier zijn gevormd, worden ze ook op dezelfde manier geschreven. Groot-te, Hoog-te. Hij vindt.
* Leren van deze regels vormt soms een probleem, omdat leerlingen geleerd hebben op hun gehoor af te gaan.
Syllabisch principe
Heeft betrekking op de spelling van een syllaben in een woord.
Syllaben = Een klankgroep, een gedeelte van een woord. Heeft niet altijd een betekenis (verschil met morfeem).
Een lettergreep is een visuele verdeling van een woord, een syballe is het verdelen in klankstukken. Het
syllabisch principe kent twee regels:
- Verenkelingsregel = Als een klankstuk eindigt op een lange klank, schrijven we maar één letter (ramen).
- Verdubbelingsregel = Als een klankstuk eindigt op een korte klank, wordt de medeklinker verdubbeld (koffer).
Etymologisch principe
De vroegere taalvorm is bepalend voor de schrijfwijze van een woord of spraakklank.
1.3: Spellingvereenvoudiging
De spelling van de Nederlandse taal is behoorlijk complex. Naast de eenvoudige hoofdregel, zijn er een hoop regels
met uitzonderingen. Voortdurend wordt er geprobeerd de Nederlandse spellingeenvoudiger te maken. Bij elke
verandering zijn er voor- en tegenargumenten die te maken hebben met:
- de leerbaarheid van de spelling;
- de bruikbaarheid van de spelling;
- de sociale aanvaardbaarheid van de spelling. Je kan toch niet ineens raar/anders gaan schrijven.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lindaa_schouten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.