Summary
Samenvatting straf- en strafprocesrecht voor bachelors
- Course
- Institution
- Book
zeer uitgebreide samenvatting
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
cl2
Content preview
STRAFRECHT EN STRAFPOCESRECHT VOOR BACHELORSDEEL I. ALGEMENE ORIËNTATIE
HOOFDSTUK I. WAT IS STRAFRECHT?
AFDELING II. Het begrip strafrecht
Positief strafrecht in ruime zin = geheel rechtsregels die:
- Bepalen welke voorwaarden welke sancties opleveren
- Omschrijven waaruit gedragingen en sancties bestaan
- Welke instantie recht om sancties op te leggen mag uitvoeren
Bevat materieel en formeel strafrecht:
o Materieel: geheel rechtsregels die bepalen onder welke voorwaarden
handelingen/onthoudingen als misdrijven kunnen worden beschouwd
+ welke strafrechtelijke sancties
Belangrijkste bron: Strafwetboek 1867
welk gedrag is strafbaar en welke straffen en hoeveel kan je ervoor krijgen
Omschrijving van bv wat is een verkrachting
o Formeel: geheel rechtsregels mbt
Vaststelling misdrijven, opsporing, vervolging en berechting van personen die
verdacht worden van misdrijf
+ organisatie, bevoegdheid en werking van publiekrechtelijke instellingen en
organen die ermee belast zijn
= penitentiair recht
Belangrijkste bron = wetboek van Strafvordering
= Procedure vaststelling, vervolging en beoordeling
Samenhang (materieel&formeel):
Materieel: kader van strafrechtspleging sanctionering moet gebeuren in formeel wettelijk
strafprocesrechtelijk kader
Beiden beschermde functie: vermijden van ongerechtvaardigd strafrechtelijk overheidsingrijpen
o Ook waarborgen dat OH beantwoord aan basisnormen
HOOFDSTUK II. CODIFICATIE
AFDELING I. Het Belgisch strafwetboek
Ontstaan B. : Napoleontische strafwetboeken waren van kracht nieuwe strafwetboek: bedoeling
afstand nemen van autoritaire N. Strafwetboek + onvolkomenheden uit weg te werken
+ nieuwe wetten en wijzigingen
Herzieningen 2016-2017:
- Potpourri II: korte termijn resultaat minder fasen in procedures (sneller en goedkoper)
o Wijzigingen complementaire wetten:
Alle misdaden waarvoor normaal assisen nodig was nu voor correctionele
kunnen komen
Wijzigingen strafschalen
o Leidde tot resem aanpassingen van boek I arrest 21/12/2017: vernietigde GWH aantal
ongrondwettelijke bepalingen van Potpourriwet II
Zodat qua correcionalisering terug naar af is
- Potpourri III: hervormde internering geesteszieken
- IV: wijzigde rechtspositie van gedetineerden en toezicht gevangenissen
- V: incoherenties wegwerken veroorzaakt door wetswijzigingen
1
, AFDELING II. Het Belgisch Wetboek van Strafvordering
Werking strafrechtelijk apparaat zorgt voor noodzakelijke inbreuken op individuele rechten
rechtsonderhorigen
Wezenlijk = inbreuken niet op willekeurige wijze kunnen gebeuren en zij worden omringd met
nodige waarborgen
Elk systeem van stafvordering = compromis maatschappelijk belang x belang individu
Bescherming komt tot uiting in regeling bewijslevering en waarborgen waarover beklaagde beschikt
Compromis kan verschillend accent hebben:
- Accusatoire procedure: klemtoon op waarborgen individu
o Zuiver: maatschappij neemt geen initiatief
o Beschuldiging gebeurt door slachtoffer misdrijf
o Rechter heeft scheidsrechterrol + komt niet actief
o Kenmerken: openbaarheid, tegenspraak en mondelinge karakter
- Inquisitoire procedure: maatschappij via vertegenwoordiger van gezag de vervolging en
berechting behartigen
o Vervolgde in ondergeschikte positie
o Rechter werkt actief mee
o Schriftelijk, geheim en niet-tegensprekelijk
België = gemengd systeem kenmerken van beide
Ontstaan: resultante van
- Ordonnance Criminelle
- Franse Revolutie
Doel: nieuwe Code de Procédure Pénale
1990: onderzoekscommissie ‘Bendecommissie I’ commissie strafprocesrecht opgericht om herziening
van WSV voor te bereiden
Wet 12/3/1998 + aangevuld door amendementen met voorstellen gehaald uit besluiten
onderzoekscommissie zaak Dutroux-Nihoul
o Omhelsde 7 krachtlijnen
HOOFDSTUK III. SITUERING VAN STRAFRECHT TUSSEN ANDERE RECHTSDISIPLINES
AFDELING I. De autonomie van het strafrecht
Strafrecht = niet volledig autonoom maar evenmin hulprecht
= relatieve autonomie op
o Functioneel vlak
o Conceptueel vlak
1. De functionele autonomie van het strafrecht
Eigen normen en belangen, eigen handhaving
SR draagt zelf bij tot rechtsvorming doordat eigen grenzen trekt tussen recht en onrecht in materies die
niet worden geregeld door andere rechtstakken
Schept eigen, exclusief strafrechtelijke gedragsnormen
SR = meer dan sanctierecht: heeft ook een autonome rechtsvormende functie (1)
Autonome rechtshandhaving; SR gaat verder dan enkele handhaving van afzonderlijke en specifieke
rechtsnormen spreekt de rechtsonderhorige aan als deelnemer aan rechtsverkeer
Bij sanctionering belangrijk:
o Geschonden norm
2
, o Feit van schending als inbreuk op de rechtsordening
Functionele autonomie = nauw verbonden met specificiteit van strafrechtelijke afhandeling van
inbreuken op rechtsordening
o Komt tot uiting in strafrechtspleging en bij strafrechtelijke toemeting van sancties
FA zal weerslag hebben op interpretatie en toepassing van strafwetten
2. De conceptuele autonomie van het strafrecht
Strafrechters moeten bij interpretatie van strafwetten en bij toepassing strafbepalingen aan begrippen,
definities en instellingen die afkomstig zijn uit andere rechtstakken niet noodzakelijk dezelfde betekenis
geven
Bepalingen van burgerlijk recht andere inhoud geven
o Art 559, 1° Sw. Opzettelijke beschadiging of vernieling van andermans roerende
eigendommen strafbaar ook roerende goederen die krachtens burgerrechtelijke fictie
beschouwd wordt als onroerende goederen door incorporatie/bestemming
Eigen invulling begrippen we zijn niet gebonden door de definitie die aan dingen wordt gegeven in
andere rechtstakken want SR heeft een eigen logica
Voorbeeld: schuldig verzuim = niet verlenen van hulp aan mensen in nood groot verschil
tussen ethisch niet correct en strafbaar
Vraag: schuldig verzuim vinden we dat onethisch of moeten we straffen?
o Strafrechtbank houdt zich daarmee bezig en niets anders
Uitzonderingen: toch schikken naar regels van burgerlijk recht
Art 16 VT: misdrijf verband houdt met uitvoering overeenkomst waarvan bestaan ontkend wordt
strafrechter moet gedragen naar regels burgerlijk recht over bestaan OK
3. Autonomie van het strafprocesrecht ten aanzien van gerechtelijk recht
Art 2 Ger.W.: regels procesrechtwetboek zijn toepasselijk op alle rechtsplegingen behalve als geregeld
door uitzonderingen
Regels Ger.W. werken aanvullend
o In afwezigheid van geschreven regels mogen regels GERW niet worden overgenomen als
onverzoenbaar zijn met “la nature de l’action exercée”
AFDELING II. Publiekrechtelijk karakter van het strafrecht
Zie art 2 Ger.W. gerechtelijk wetboek = burgerlijk wetboek + is aanvullend op SPR voor zover
verzoenbaar met fundamentele beginselen SPR
Strafrecht = publiek recht = zaak tussen individu en de staat
Burgerlijke schadevergoeding privaatrechtelijk aanhangsel publieke vordering
= van openbare orde
o Bij contract kan u daar niet van afwijken
o Randgevallen; huurmoordenaar helft achteraf nooit gekregen
HVC & GWH; gsm-code afgeven valt niet onder het zwijgrecht
Burgerlijk procesrecht gaan hier soms niet tegen op
Strafrecht = publiek recht misdrijf doet rechtstreekse verhouding ontstaan tussen persoon die misdrijf
heeft gepleegd en Staat
Zelfs als misdrijf particulier belang schaadt dan nog zal benadeelde niet vervolgende partij zijn
maar OM
o Kan wel burgerlijke partij stellen schadevergoeding: burgerlijke regels gelden
3
, HOOFDSTUK IV. INDELING VAN HET STRAFRECHT
AFDELING I. Algemeen en bijzonder strafrecht
1. Algemeen strafrecht
= algemeen gedeelte van SW van 1867 bestaat uit 2 boeken:
- Algemeen gedeelte (boek 1): omvat algemene regels van toepassing op alle misdrijven die in
strafwetten omschreven zijn
o Veel veranderingen aan aangebracht door aanvullende/wijzigende wetten
Complementaire wetten = wetten die worden geacht er logisch en integraal deel van te zijn: huldigen
nieuwe algemene beginselen
Vullen strafwet aan maar zijn niet in Wetboek opgenomen:
o Gelden alsof het boek I was maar om een of andere reden niet geïncorporeerd
Jeugdwet: federale wet die gedeferaliseerd is en nu aparte regels kunnen
hebben hebben andere regels in Vlaanderen en in Wallonië
Interneringswet
Probatiewet
Wet op verzachtende omstandigheden
2. Bijzonder strafrecht
= geheel strafwetten waarin specifieke gedragingen strafbaar worden gesteld met vermelding van
toepasselijke straffen
- Boek II + strafwetten die niet in strafwetboek zijn ingevoegd + strafrecht uitgevaardigd door
gemeenschappen en gewesten
Grote inhoudelijke diversiteit in bijzonder strafrecht wetten die zich voornamelijk richten tot bepaalde
categorieën van burgers/beperkte territoriale geldingssfeer hebben
Grote evolutie doorgemaakt: kwalitatief gezien kan bijzonder SR inzetten als instrument van bestuur en
gedragsbeïnvloeding
Kan vaak bijzondere afwijkende procedureregels meebrengen
3. Toepasselijkheid van beginselen van algemeen SR op bijzonder SR
a. Algemene regel
Bepalingen boek I zijn van toepassing op misdrijven die in boek II worden omschreven
Art 100 Sw. Regelt toepasselijkheid
Historische verklaring: dingen die niet zo ernstig zijn dus aantal van die gunsten ‘verzachtende
omstandigheden’ of ook uitbreidingen moeten niet zo maar gelden voor banale gebeurtenissen
Maar nu staan er wel serieuze straffen op: logica gaat niet meer op
Principe: voor heel boek II geldt boek I onverkort artikel 100 gaat daar niet over maar wel
over: wetten buiten wetboek
o Let op: boek II ‘straffen in het bijzonder’ zijn GEEN bijzondere strafwetten
o Principe: alles wat in boek I staat geldt ook voor bijzondere strafwetten
Uitzonderingen
Als bijzondere wet uitdrukkelijk afwijkt
Regels ivm deelneming
Regels ivm verzachtende omstandigheden bij wanbedrijven
o Ze hebben vooral belang voor procedure (in assisenprocessen)
o Voor decreten gelden in beginsel ALLE regels van boek I
Deelstaten kunnen daar slechts na ingewikkelde procedure eigen regels van
algemeen strafrecht maken
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cl2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.60. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now