Summary
samenvatting keuzevak duurzaamheid 3BA
- Course
- Institution
samenvatting keuzevak duurzaamheid 3BA
[Show more]
Seller
Follow
delphinederoy
Content preview
Delphine De Roy Examen 24 Juni 2023DUURZAAMHEID
Inhoud
1. Inleidende les
2. De economische pijler van duurzaamheid
3. De ecologische pijler van duurzaamheid
4. De sociale pijler van duurzaamheid
5. De politieke pijler van duurzaamheid: waarom governance van duurzaamheid zo moeilijk is
6. De lokale dimensie van duurzaamheid: hoe ruimtelijk beleid kan bijdragen aan het verduurzamen van onze steden
7. De globale dimensie van duurzaamheid: de Noord-Zuid dimensie
8. Duurzaam ontwerpen, gekoppeld aan consumentengedrag
9. Technologische oplossingen en innovatie als ‘key enabler’ voor het bereiken van de SDGs
1. Inleidende les
DE OORZAKEN VAN ONDUURZAAMHEID
Eq = P x T x I x C met P = population ; T = technology; I = income; C = culture
POPULATION
Van het jaartal 10 000 vChr tot jaar 0 zijn er weinig wijzigen in de bevolkingsaantal gekomen. De curve blijft zeer constant en vanaf 2000 vChr
komt er een lichte stijging waarbij de bevolking van 100 miljoen naar 267 miljoen gaat. Vanaf 1800 kent de populatie een enorme groei en
de curve gaat recht naarboven.
Wat we zien aan de grafiek vanaf 1800 is dat er eerst 100 jaar nodig is om de bevolking te verhogen met 1 miljard en dat dit fenomeen steeds 1974: 4 miljard 1987: 5 miljard
sneller en sneller gebeurd. 1960: 3 miljard
1930: 2 miljard
1820: 1 miljard
1999: 6 miljard
LOG!
De prognose voor 2100 kan verschillen maar als we naar de medium variant kijken dan merken we een zekere afremming op. De stijging
blijft dus nog steeds maar er is wel een vertraging en deze versterkt in de komende eeuw.
Op deze grafiek zien we scenario’s die voorop gesteld worden.
RODE CURVE = de groei blijft gewoon verder gaan zoals nu gezien wordt. De populatie blijft pieken. Dit is een onwaarschijnlijk scenario en
zal niet gebeuren.
GROENE CURVE = Dit scenario is al meer mogelijk, er is een stijging maar niet zo hoog als de rode curve.
LICHTBLAUWE CURVE = De verenigde naties stelt dat het de medium fertility scenario zal zijn dit betekent gemiddeld 2 kinderen /vrouw), we
zullen dan met 10,8 miljard mensen zijn in 2100.
BLAUWE CURVE= Low fertility (gem. 1,5 kind/vrouw), piek 8,3 miljard in 2050 en 6,8 miljard in 2100
1
,Delphine De Roy Examen 24 Juni 2023
Geografische populatie stijging
- Een aantal opvallende stijgers zijn China en India, de aziatische landen en ook een opvallende stijging in Nigeria, Afrika.
Populatie grootte
- Landen zijn niet met hun geografische grootte afgebeeld maar met de grootte van hun populatie.
Populatie densiteit
- Je kan het ook nog iets anders uitdrukken met de oppervlakte van het land mee in rekening nemen en de populatie densiteit in beeld
brengen. Dan zien we dat de rode en donkerode landen de grootste populatie dichtheden hebben. Opvallend is het rode stipje in Europa
en dat is Nederland.
Voorbeeld densiteit van een stad, Chengzen in China 1980 vs 2002. Het beeld geeft de impact op de omgeving weer.
Medium fertility scenario
- Tot de rode lijn hebben we data en informatie en deze curves zijn door middel van deze data gevormd. Alles achter de rode lijn is een prognose
van hoe elk continent moet veranderen om in de MFS te blijven. We zagen dat de westerse landen al een enorme daling hadden en zelfs
onder de replacement ( vervanging ) zitten. Belangrijk om te weten dat deze veranderingen steeds op vrijwillige basis moeten gebeuren en
dat de overheid geen beperkingen mag opleggen. Deze daling komt in hoofdzaak door betere scholing, gelijke rechten voor vrouwen, betere
job op de arbeidsmarkt, huwelijk is later, meer toegang tot gezinsplanning ( anticonceptie ) en betere gezondheidszorg.
Tools op het web
- Met deze tools kan je beter bevatten hoe hard de populatie nu gestegen is.
INCOME
BBP Wereld
- waarde van alle goederen en diensten
- De economische groei ziet er eigenlijk hetzelfde uit als de populatiegroei
vanaf het jaar 0 tot nu.
- Een heel lange tijd in de geschiedenis was er geen economische groei vanaf
de industriele revolutie ( 1800 ) kent de grafiek een enorme groei en dus
enorme welvaard dat dus gepaard gaat met de bevolking.
TECHNOLOGY AND INNOVATION
De golven van Kondratiev
- Het jaar 1800 was weer een belangrijk moment in de grafiek, vanaf de industriele revolutie tot nu. De grafiek is het beeld van de economische groei maar het verhaal hier
is dat die economische groei niet constant was. Die ging in golven want als er een significante uitvinding plaatsvond dan steeg de economische groei enorm.
- Tot nu hebben er 5 golven plaatsgevonden, de eerste golf gaat gepaard met de uitvinding van de stoommachine. We zitten nu aan het einde van de 5de golf.
- Sommige van deze uitvindingen gingen ook gepaard met het milieu en hadden er negatieve effecten op. Kijk maar naar de IR met de zwarte rookwolken dat daar typerend
voor is door het verbranden van kolen, fossiele brandstof.
- De vraag is of de 6de golf nu eindelijk de golf gaat zijn van hernieuwbare energie en een verandering voor het milieu.
2
,Delphine De Roy Examen 24 Juni 2023
CULTURE
Materialistische cultuur
- We zitten in een kapitalistische cultuur waar de industralisatie een belangrijk rol heeft gespeelt. Het leidende idee is dat dingen gekocht moeten worden.
- ‘Treadmill of production’: perpetual increases in production and its environmental fallout are required to maintain capitalist growth and political stability.
o Dingen worden geproduceerd en worden daarna verkocht en dit proces moet steeds sneller en sneller gaan waardoor er ook nood is aan hoge
consumptiepatronen van deze goederen.
o Het belang van steeds meer te produceren ligt niet alleen in economische winst maar volgens sommige literatuurstudies auteurs ligt het belang ook bij het
bewaren van politieke stabiliteit.
o Onze welvaart, onze sociale zekerheid, ons onderwijssysteem is ook gebaseerd op de beschikbaarheid van middelen, middelen die ter beschikking komen
door onze groeiende ecenomie en zo hangt alles een beetje aan elkaar.
“Een kapitalistsich systeem heeft de ambitie om welvaart op te leveren voor de samenleving. Als mensen in een welvarende samenleving leven waar er kansen zijn om vooruit te geraken
in het leven dan zijn mensen daarmee bezig en minder bezig met het klagen over en in vraag stellen van het politiek systemen die in de samenleving aanwezig zijn.”
- ‘Treadmill of consumption’: Er worden heel wat mechanisme geinstalleerd om de consumptie te verhogen zoals reclame, merknamen ( status ), …
To keep the treadmill moving, a complementary ‘treadmill of consumption’ is necessary, which is generated and nurtured through:
o advancements in advertising
o improvements in the means of consumption
o spread of consumption across social classes
o expansion of the sign value of products
o rationalizing consumption (e.g. ‘McDonaldizing’ society)
o etc…
Of ligt de oorzaak vroeger ?
- sommige auteurs zeggen dat de oorzaak van onze kapitalistische mindset er gekomen is na de eerste wereldoorlog en tijdens de ‘golden 60s’, andere auteurs beweren dat
basis van onze dominante positie ten opzichte van de natuur en misschien ligt deze verscholen in de culturele achtergrond die we hebben.
- Sommigen beweren: de Joods-Christelijke cultuur is de oorzaak. We willen de natuur onderwerpen; we zouden meer zelfdiscipline en soberheid aan de dag moeten
brengen
- We mogen in deze godsdienst gebruik maken van de natuur om voor eigen voordeel dingen te gaan realiseren. De auteurs die in die zin spreken over de wortels van onze
onduurzame materiele cultuur die worden ook voor ene stukje tegengesproken door andere die zeggen dat als je religieuze teksten gaat lezen en gaat kijken wat er
belangrijk is dan wordt de term rentmeesterschap naarvooren gebracht. Dit houdt in dat we indiviudeel en collectief moeten werken aan een wereld dat beter is als we
deze doorgeven aan de volgende generatie. We zijn maar tijdelijke huurders en we moeten er voor zorgen dat hetgeen dat op aarde is dat we dat in een goede staat
overdragen en de volgende.
GEVOLG
The Great acceleration
- Steffen et al. 2015 the antropocene review
o Schema met allemaal ongeveer dezelfde curves maar telkens met een ander
onderwerp.
o Telkens een lange stabiele curve en gevolgd met een zeer sterke stijging.
o Steffen maakt twee soorten reeksen van grafieken; socio-economische trends
en stand van de aarde trends.
o Conclusie: De stijging van alle negatieve effecten op de aarde zoals
ontbossing, overbevissing enz… loopt gelijk met de socio-economische
mindset.
Het tijdperk van het Antropoceen
- We zijn door de socio-economische trends druk aan het zetten op ons aardsesysteem
waardoor we terechtkomen in een ander geolisch tijdperk.
- Crutzen associeert ons huidig aardsesysteem met de opkomst van het antropoceen( Antropos
= mens ). Antropoceen is het tijdperk waar de mens de aarde zodanig domineert waardoor
ons aardsesysteem fundamenteel gaat veranderen. We zitten nog maar 70 jaar in die zeer
stijgende curve maar voor een geoloog is dit een fractie op de totale tijdlijn en dit vertaald
zich dat we eigenlijk nog maar 5 minuten in ‘deep time’ zitten.
- De conclusie is dat we in zo’n korte tijd een enorme impact al hebben gehad op het
aardsesyteem en dit zal blijven doorgaan waardoor Crutzen er vanuit gaat dat we het gehele
aardsesysteem fundamenteel gaan veranderen.
“a proposed geological epoch dating from the commencement of significant human impact on Earth’s geology and ecosystems” (°Crutzen, 2002)
3
, Delphine De Roy Examen 24 Juni 2023
De centrale boodschap: We zijn een aanslag aan het plegen op de draagkracht van de Aarde.
- Vanaf de jaren 60 worden er enorm veel protesten uitstaan.
- Het werd voor een lange tijd niet serieus genomen en boeken werden ook pas veel later gepubliceerd over dit thema.
- Boek: ‘Limits to grow’
o Club van Rome 1972
o Gezelschap van wetenschappen die werken met modellen en doorrekekningen.
Ze berekende de effecten uit die er gaan zijn als we zo gingen blijven verder
produceren en uitstoten.
o Based on computor modellation, the conclusion was: ‘Continued economic
growth on the prevailing economic patterns will collide with the Earth’s finite
resources, leading to a future overshoot and collapse.’ (= We kunnen zo niet
blijven verder want we gaan de draagkracht van onze aarde substantieel
overschrijden en grote nieuwe problemen creeëren.)
o Titel zeer nauwkeurig gekozen: de titel duidt aan dat het vooral te wijten is aan ons economisch systeem, dat het economische groei zodanig centraal stelt, dat
we met een groot probleem gaan zitten.
Þ Oplossing om milieufiasco te vermijden: Resource limitation (Ze hadden door dat de grondstoffen uitgeput gingen worden.) + restricted carrying capacity of ecosystems
2 perspectieven om naar draagkracht te kijken
1. Ecocentrisch standpunt: Kort= Wat kan die aarde aan, Lang: kijken naar de werking van ecosystemen en bestuderen vanaf wanneer/ welke trashhold gaat het misgaan
en kijken naar wat de aarde als ecosysteem aankan.
2. Draagkracht van de aarde in functie van de mens: wordt het vaakst naar gekeken, in welke maten kunnen wij de populatie van de aarde nog laten groeien zodanig dat
de mens op die aarde gevoed kan worden aan de hand van de resources die op aarde aanwezig zijn. Kijken naar welke draagkracht hebben we nodig van dat
ecosysteem om de behoefte van de mens te voorzien.
3 functions of the physical context
- Humans and society cannot help to use their phyisical environment, but it is finite. Exeeding certain borders harms the potential.
- Carrying capacity of the physical surrounding = carrying capacity = critical load = milieugebruiksruimte
- Dunlap*: physical surroundings fulfill 3 functions:
o Supply Depot: Stocking of (non)renewable natural sources = de aarde is ons magazijn, een voorraadplek.
§ Overcharging leads to exhaustion and scarcity.
o Living Space: Space for agriculture/housing/transportation and other societal activities = de aarde biedt ons de ruimte om te leven, gebruik ruimte
voor verschillende functies.
§ Overcharching leads to splintering and destroying of ecosystems
o Waste Repository: Self-cleaning capacity of the environment = de aarde is ons zuiveringsinstallatie, we vervuilen en de aarde zuivert het zelf tot een
bepaald trashhold wordt overschreden.
§ Overcharging leads to harming ecosystems and to health problems
Exceeding the limits of the carrying capacity
- Voor de industralisatie zaten we in een situatie waarin de carrying capacity van onze ecosystemen ons toelaat
om gebruik te maken van die 3 functies binnen de grenzen van onze global carrying capacity.
- Wat we vandaag zien is dat we nog altijd die drie functies gebruiken van die ecosystemen maar dat we die zo
dominant gebruiken dat het de global carrying capacity overschrijd.
- Uitdaging: terug binnen de global carrying capacity geraken door die 3 functies niet meer te misbruiken.
Link with 3 groups of environmental problems
- Exhaustion: by removing something with a certain speed or amount (extraction), this form of exploitation
endangers itself. = WITHDRAWALS
- Eroding ecosystems: Both reversible and irreversible violation, causing a decrease in quality, different from pollution or exhaustion, by changing something. =
MODIFICATION
- Pollution: by adding something or emitting pollutants, to a degree that harm is done à environmental hygene problems = ADDITIONS
Model populatiegroei
- Grafiek is een computermodel, puur theoretisch.
- Populatie blijft stijgen als de draagkracht van aarde geen limiet zou hebben maar we zien dat de populatie zal stagneren omwille van
de limieten van de draagkracht van de aarde en dat is eerder al gezien in de grafiek van de prognose voor 2100.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller delphinederoy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now