Class notes
College aantekeningen Jeugdrecht RUG
- Course
- Institution
- Book
Hoorcollege-aantekeningen Jeudgrecht september/oktober 2023
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
mapostma
Content preview
Jeugdrecht HoorcollegesMaster Nederlands Recht
Myrthe Postma
HC1 - 6 september
Minderjarigheid
Historische ontwikkelingen
Jeugdrecht begint eind 19e/begin 20ste eeuw. Aandacht van rechtspositie kinderen was toen
nog: kind vanuit een beschadigde gezinssituatie doet bepaalde (strafbare) dingen, hoe haal je
het kind uit zo’n situatie?
Juvenile Courts in Amerika eind 19e eeuw: jeugdrechtbanken, als overheid moet je ingrijpen als
ouders hun kind verwaarlozen. Overheid moet waken over afhankelijke, hulpbehoevende en
onaangepaste jeugd. Om de samenleving te beschermen tegen criminaliteit die kinderen later
zouden gaan plegen.
→Invloed Juvenile courts erg groot. Kinderbeschermingsmaatregel 1922 en speciale
kinderrechter.
Veranderingen samenleving, spanningsveld tussen overheid die steeds meer grip krijgt op
individuele levens. Veranderd denken over gezag/hiërarchie, tegencultuur tegen de
kapitalistische samenleving. Opkomst EHRM/EVRM met begrenzing van de toenemende
invloed van de overheid.
Tekst van EVRM is niet gericht op kinderen. De opstellers hebben het geschreven in 1950 en
toen werd er nog niet aan kinderen als rechtssubjecten gedacht. Interpretatie van art. 6 en 8
EVRM op basis van het IVRK. Jeugdrecht wordt hierdoor breder. Directe werking in Nederland.
Moeilijke dynamiek voor professionals in de jeugdhulpverlening, regels staan overal en dat is
voor niet-juristen erg lastig. Ze weten niet wat allemaal kan en mag. Is Nederlandse regelgeving
wel in lijn met EU-regelgeving en jurisprudentie? Veel oude jeugdrechters zijn heel praktisch en
minder juridisch. Tegenwoordig wordt het weer juridischer wat betreft motiveren etc.
Invloed EVRM/EHRM is groot. Verdragen hebben directe werking, iedereen kan zich erop
beroepen. In Nederland staan we heel erg open voor Europees recht, daarom zo’n grote
invloed.
Deze eeuw: veel maatschappelijke ontwikkelingen. Lesbisch ouderschap, meerouderschap,
kinderbeschermingsmaatregelen, draagmoederschap, deelgezag, GGZ, naamrecht,
transgenderwet.
IVRK is een mondiaal verdrag, regelt veel meer dan het Europese EVRM.
IVRK: burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten voor kinderen
- Art. 3 IVRK!!! Eerste overweging, maar niet doorslaggevend
EVRM: vooral art. 1 jo. art. 1 EP, 2, 6 en 8 EVRM.
,Beide verdragen directe werking.
IVRK werkt door in de rechtspraak van het EHRM omdat het Hof bij uitleg EVRM uitgaat van de
bepalingen van IVRK. Rechtspraak EHRM dus belangrijker dan de tekst van het verdrag. IVRK
gaat vóór nationale wetgeving en bevat éénieder verbindende bepalingen.
Verhouding tot nationale wetgeving: art. 93, 94 en 120 Gw.
Minderjarigheid
Wie is minderjarig? Art. 1:233 BW →18 jaar, tenzij je als moeder meerderjarig bent
verklaard (art. 1:253ha BW)
Art. 1:2 BW: kind wordt als reeds geboren aangemerkt als dat zijn belang dient
- Erfrecht
- Kinderbeschermingsmaatregelen zoals OTS en uithuisplaatsing.
- Art. 1:2 BW ziet NIET op abortus! →Zie Wet afbreking zwangerschap
Casus
Ouders met 4 kinderen met extreem geloof. Ze martelden voor het geloof hun kinderen. Gezag
over de kinderen werd beëindigd. De ouders hebben er toen alles gedaan om weer kinderen te
krijgen, en ze weigerden medische zorg omtrent de zwangerschap. Ziekenhuis zei dat ze niet
zouden ingrijpen omdat moeder zorg weigert. Christelijke jeugdbeschermer wilde
kinderbeschermingsmaatregelen. Nemen van de maatregelen betekent lijfsdwang jegens de
moeder, dit is in strijd met art. 8 lid 2 EVRM. Mag alleen als je de belangen van de moeder en
het kind tegen elkaar kunt afwegen, biedt art. 1:2 BW hier een basis voor? Is een ongeboren
kind “een ander” idzv art. 8 lid 2 EVRM?
→Nee, uit art. 1:2 BW kan niet worden afgeleid dat het ongeboren kind “een ander”
is idzv art. 8 lid 2 EVRM. Het is een zuiver vermogensrechtelijke bepaling. Art. 2 EVRM
beschermt bovendien niet het leven van een foetus. In lagere rechtspraak zijn wel eens niet-
vermogensrechtelijke belangen aangenomen zoals een voorspoedige geboorte, medisch en
opvoedkundig belang.
Vo vs. Frankrijk: het recht op leven ex artikel 2 EVRM strekt niet zover dat dit kan leiden tot het
verplicht opnemen van strafrechtelijke vervolging van onvrijwillige abortus. De potentie die het
ongeboren leven in zich draagt om zich te ontwikkelen tot mens verdient in de optiek van het Hof
evenwel bescherming onder de menselijke waardigheid, zonder dat dat “ongeboren leven”
aanspraken kan maken op artikel 2.
Rb. Noord-Nederland 05-12-2022, ECLI:NL:RBNNE:2022:4532: Artikel 1:2 BW geeft alleen al
daardoor geen wettelijke basis om de belangen van de moeder en het kind als gelijkwaardig te
beschouwen, zodanig dat die belangen tegen elkaar afgewogen mogen worden, en, wanneer in
het licht van de concrete feiten en omstandigheden van het geval, het belang van het
ongeboren kind zwaarder weegt dan de belangen van de moeder bij bescherming van haar
privéleven en lichamelijke integriteit, een inbreuk op de rechten van de moeder mogelijk te
maken. Uit een en ander volgt daarom dat kinderbeschermingsmaatregelen genomen vóór de
geboorte, pas bescherming bieden aan een kind ná zijn geboorte.
,Kinderbeschermingsmaatregelen gericht op de bescherming van het leven en de gezondheid
van een ongeboren kind kunnen daarom niet worden genomen wanneer die maatregelen een
door een moeder niet gewilde inbreuk met zich brengen op haar privéleven en haar lichamelijke
integriteit.
Rechtsgevolgen minderjarigheid
- Verstrekkende gevolgen!
- Moet altijd onder gezag staan van ouder of voogd (1:295 en 1:299)
- In beginsel niet trouwen/GP aangaan
- Geen gezag over kinderen (tenzij meerderjarig verklaard)
- Handelingsonbekwaamheid
- Afgeleide woonplaats (1:12)
- Processueel onbekwaam
Handelingsonbekwaamheid
- Art. 1:234 lid 1 BW: toestemming voor rechtshandelingen nodig van gezaghebbende in
beginsel, tenzij…
- Het normaal is in het maatschappelijk verkeer dat je als kind zelf de
rechtshandeling verricht
- Het gaat om toestemming voor een specifieke rechtshandeling met een
BEPAALD DOEL, geen algemene toestemming (lid 2)
- Verstrekkende beperking!
- Minderjarige mag wel testament maken (16), huwelijkse voorwaarden maken, AO
aangaan (16), geneeskundige behandelingsovk sluiten (16), lijkbezorging (16)
Handlichting
Procedure bij de kantonrechter die specifieke bevoegdheden geeft aan een minderjarige.
Bijvoorbeeld voor het runnen van een bedrijf. Verzoek indienen kan vanaf 16 jaar oud.
Kantonrechter moet uitvoerig motiveren. Ouders niet eens is weigeringsgrond, tenzij de
weigering van de ouders onredelijk is (uitspraak). Voogd hoeft geen toestemming te geven voor
handlichting, ouders wel. Als je handlichting hebt verkregen mag je ook procederen over die
bevoegdheden rondom de handlichting. Ook over de handlichting zelf mag de minderjarige
procederen en in beroep gaan bij een afwijzing.
HR 13 maart 1987, NJ 1988/190: De in de wet vervatte regeling van de handlichting is met
zodanige waarborgen omkleed dat, mede gelet op de huidige maatschappelijke opvattingen
omtrent de positie van minderjarigen die zestien jaar of ouder zijn, niet kan worden
aangenomen dat een door de rechter — zoals in het onderhavige geval — onredelijk geachte
weigering van de ouders, hem zou beletten van zijn in art. 235 lid 1 genoemde bevoegdheid
gebruik te maken.
Zelfstandig procederen zonder handlichting
- Art. 7:447 lid 3 BW regelt dat de minderjarige in en buitenrechte bekwaam is zelf zijn
belangen te behartigen;
, - Bij bepaalde procedures wanneer de minderjarige onder toezicht staat (1:295 e.v. BW)
- Bij het verzoek tot gesloten jeugdhulp (6.1.1. lid 2 BW);
- Het verzoek tot meerderjarigverklaring (1:253ha lid 5 BW);
- Ook het bestuursrecht kent uitzonderingen (8:21 Awb).
Informele rechtsingang
Art. 12 IVRK
In Nederland hadden we hoorrecht, geen participatierecht. Informele rechtsingang beoogt wel
participatie. In Nederland in de wet ontoereikend geregeld.
Leeftijd van 18
- Jongmeerderjarigen
- Nog alimentatie tot 21 jaar, art. 1:395a BW
- Voortgezette hulp jeugdzorg mogelijk tot 23 jaar (1.1 Jw)
- Gesloten jeugdzorg alleen tot 6 maanden na 18e verjaardag (6.1.2 lid 4 Jw)
Gezag en beperking handelingsbekwaamheid
Waarom beperken we de minderjarige?
- Vertegenwoordiging in begin altijd nodig
- Ontwikkelingspsychologie (wat kan een kind overzien?)
- Bijzondere band ouders/gezinsverband
- Belang maatschappij positieve ontwikkeling
- Belang eenvoudig rechtsverkeer
- Belang van geleidelijke ontwikkeling naar volwassenheid en stapsgewijs loslaten
Gezag
- Ouders hebben ouderlijk gezag
- Anderen oefenen voogdij uit
- Gezag dat wordt uitgeoefend samen met de ouder wordt ook aangemerkt als gezag
- Art. 1:245 lid 4 BW
- Ouderlijk gezag: art. 1:247 lid 1 BW
- Voogdij: art. 1:248 en art. 1:336 BW
- Gezamenlijke voogdij: art. 1:282 lid 6 BW
Invulling gezag
- Art. 1:427 lid 2 BW
- Open, richtinggevende norm
- Géén geestelijk/lichamelijk geweld
- Inhoud wettelijk gezag komt overeen met IVRK, maar is wel in strijd met art. 6 en
8 EVRM
Gezamenlijk gezag
- Art. 1:253i: uitgangspunt is ouders samen gezag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mapostma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now