Samenvatting over kanker (vooral darmkanker, leukemie en baarmoederhalskanker) met histologische plaatjes voor de herkenning van tumor weefsels en de verschillende stadia. Ook verschillende behandelingen worden besproken.
Q1: Neoplasma
Hoofdleerdoel
Je kunt kenmerken van neoplasma herkennen op histologisch en klinisch niveau en je kunt
aangrijpingspunten voor preventie, diagnostiek en behandeling van deze neoplasma toelichten.
Deeldoelstellingen
Je kunt de macroscopische kenmerken van benigne en maligne neoplasma beredeneren.
Je kunt beredeneren hoe het HPV-virus kanker kan veroorzaken en je kunt in grote lijnen toelichten
welke genen daarbij betrokken zijn.
Je kunt toelichten hoe vaccinatie en preventie van HPV/baarmoederhalskanker in Nederland
geregeld zijn en je kunt de voor- en nadelen daarvan uitleggen.
Je kunt in grote lijnen de rol van oncogenen en tumorsuppressorgenen in de pathogenese van
kanker toelichten.
Je kunt in grote lijnen toelichten hoe neoplasmata behandeld worden en je kunt daarbij een
onderbouwde visie geven op doelgerichte therapie methoden van neoplasma.
We zijn opgebouwd uit miljarden cellen, waarin zich celkernen bevinden. In deze celkernen
bevinden zich chromosomen(46) die ons DNA dus de genetisch code bevatten. Iedereen
begint als een klompje cellen die telkens weer gaan delen. Het delen van cellen wordt ook
wel proliferatie genoemd. Het proces waarin de verschillende structuren/organen ontstaan
en cellen ieder een eigen functie krijgen noemen we ook wel celdifferentiatie. De vingers
worden gevormd doordat de cellen tussen de vingers afsterven wat ook wel apoptose of
geprogrammeerde celdood wordt genoemd. Dit proces treedt niet alleen op bij de
embryogenese maar gebeurt het hele leven. Voorbeelden zijn hiervan het vernieuwen van
de huid en van de binnenkant van de darm. Bij een gezond persoon is het proces van
proliferatie en apoptose in balans. We maken evenveel cellen aan als het aantal cellen dat
dood gaat door apoptose. Dit wordt ook wel homeostase genoemd.
Kanker
Bij iedereen wordt het DNA voortdurend beschadigd door mutaties. Deze mutaties ontstaan door
externefactoren zoals straling, vrije zuurstof radicalen etc. Deze schade wordt gelukkig ook weer
hersteld door ons DNA repair system. Dit systeem is essentieel voor het leven op aarde. Voor alle
type schades zijn er verschillende DNA repair mechanismen. Als het DNA repair system niet goed
werkt en de mutatie toevallig in een gen zit die betrokken is bij celproliferatie, differentiatie of
apoptose ontstaat cellulaire schade en uiteindelijk een beschadiging van he weefsel of wel laesie.
Dit kan uiteindelijk uitgroeien tot een tumor (kanker/neoplasma). Die tumor kan invasief worden
wat betekent dat hij in andere weefsels kan gaan groeien of in de bloedbaan terecht kan komen
waardoor metastase (uitzaaiingen) ontstaan. Kanker is gedefineerd als een proces dat als gevolg
van genetische veranderingen, gestoorde groeiregulatie heeft en dat via invasieve groei en
metastase kan leiden tot het overlijden van de patiënt. Een tumor kan benigne zijn en maligne.
Een benigne tumor is ook wel een goedaardige tumor, waarbij de tumor niet tussen en in allerlei
weefsels gaat zitten. Het is een tumor die als het ware een grote klomp is en uiteindelijk wel
andere weefsels in verdrukking kan brengen. Een maligne tumor is een kwaadaardige tumor. Deze
tumor groeit ook door in en tussen andere weefsels, er treedt dus metastase op. Je kan DNA
schade detecteren met behulp van chromosoom analyse. Bij kanker is er sprake van verhoogde
proliferatie, verminderde rijping (differentiatie) en vertraagde apoptose. Het fout in het proces van
ontstaan en doodgaan van de cellen kan leiden tot dysplasie. Dysplasie is abnormale
ontwikkeling, uiterlijk en organisatie van de cellen. Hierdoor zijn die cellen anders van vorm,
grootte en organisatie in de weefsels. Het worden ook wel onrustige cellen genoemd en kan een
voorstadium van kanker zijn. De cellen worden bij dysplasie helemaal tegen elkaar aangedrukt. Bij
hooggradige dysplasie is er meer sprake van onrustige cellen dan bij laaggradige. Bij hooggradige
dysplasie brengen de cellen elkaar helemaal in verdrukking en dit gebeurt bij laaggradige nog niet.
Dysplasie is reversibel als de prikkel wordt weg gehaald (bijv. stoppen met roken). Hierdoor
ontstaan er nieuwe cellen die geen last hebben van de prikkels waardoor de dysplasie verdwijnt.
Pagina 1 van 13
, Q1 MGZ Neoplasma
Een carcinoma in-situ is irreversibel net zoals kanker, doordat de schade daar al te erg is. Een
carcinoma in-situ is al wel een carcinoom maar is nog niet helemaal door het membraan heen.
Het is er half doorheen of tegen het membraan aan. Een mucineuze carcinoom is een vorm van
een kwaadaardige tumor die ontstaat in cellen die mucine produceren. Mucine is een van de
belangrijkste onderdelen van slijm. De carcinoom maakt dan dus slijm aan. Lymfeklier metastase
betekent dat er uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren in de lymfeklieren zijn aangetroffen. De
kans is er dat kanker geen dodelijke ziekte meer wordt maar een chronische ziekte. Een ziekte is
chronisch als die met de bestaande kennis en methoden niet volledig te genezen is maar je er wel
heel lang mee kan leven en er niet dood aan gaat. Het is helaas haast onmogelijk om het voor
elke patiënt voor elkaar te krijgen dan kanker geen dodelijke maar een chronische ziekte wordt.
Met NGS (next generation sequencing) worden relevante mutaties opgespoord in het DNA van
een patiënt. Van het gefragmenteerde DNA wordt eerst door middel van een zogenaamd “end
repair” de uiteindes blunt end gemaakt (3’ en 5’ uiteinde met T en A). Vervolgens wordt er een
adenine base gekoppeld aan het DNA om zo een A-overhang te creëren. Nu kunnen de barcodes
geligeerd worden omdat deze een T-overhang als uiteinde hebben. Na opzuiveren van het DNA
worden de geselecteerde fragmenten met behulp van PCR geamplificeerd. Het DNA is nu klaar
om te sequencen. Er kan sprake zijn van een uitstrijkje om te kijken of er afwijkende cellen worden
gevonden in het lichaam. De parameters waar naar gekeken wordt zijn, of er voldoende cellen
aanwezig zijn, of er ook afwijkende cellen aanwezig zijn en of er virussen of bacteriën aanwezig
zijn in het uitstrijkje. Kanker en ook de progressie van kanker worden door intrinsieke maar ook
extrinsieke factoren bepaald. Intrinsieke factoren: mutaties in proto-oncogenen, mutaties in
tumorsuppressorgenen. Extrensike factoren: virale infectie, groeifactors, ontsteking, celschade,
hypoxia (onvoldoende zuurstof) en angiogenesis (aanmaak van nieuwe bloedcellen). Targeted
Therapy is gebasseerd op de genetische informatie die in de tumor zit. Oncogenen hebben een
stimulerende/ activerende functie (stimuleren proliferatie en onderdrukken apoptose). De mutaties
leiden tot verandering van de gen eiwit wat leidt tot overactiviteit. Mutaties vaak op hotspots (vaak
specifiek aminozuur wat veranderd) wat meteen grote gevolgen heeft. Tumorsuppressorgenen
hebben een beschermende en remmende functie. Ze remmen de celdeling, stimuleren de
apoptose en repair mechanismen. Mutaties leiden tot verlies van gen/eiwit functie en vinden
plaats op verschillende plekken in het gen. Tumorsuppressorgenen en oncogenen staan in de
normale situatie met elkaar in evenwicht.
Pagina 2 van 13
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller de99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
