Class notes
Hoorcollege 11 en 12 DHM Adorno en Arendt
- Course
- Institution
Aantekeningen hoorcollege 11 en 12 verdieping in de sociale theorie; de handelende mens Adorno en Arendt
[Show more]
Seller
Follow
UvAISW
Content preview
Hc 11- wo 11 oktober 2023De relatie tussen Ideologie en instituties
Theodor adorno – een van de grondleggers van een school die is ontstaan
rondom mensen die voor de tweede Wereldoorlog een onderwijsinstelling
oprichtten, waar een bepaalde vorm van denken was; de Frankfurter schule. Deze
is erg belangrijk aangezien het een bepaalde benadering heeft tot
samenlevingsanalyse bekend gemaakt, die een Kritische theorie (geen
alledaagse kritische theorie) wordt genoemd. Het instituut (instituut für
sozialforschung) werd opgericht door meneer Weil -> wilde geld steken in een
Europees instituut voor emancipatoir denken dat gestond is om marxistische
leed.
- Er was een groep mensen die lezingen aan elkaar deden, die wilden iets
heel anders dan normaal ze vertrekken vanuit 3 basiskritieken:
1. op partijmarxisme (het idee dat Marx zegt over bovenbouw e onderbouw,
maar Marx ziet ook dat ideeën een rechtvaardiging kunnen zijn waarom we
dingen zo moeten houden, zijn punt was niet dat we het als wet moeten
maken – veel marxisten hebben dit wel gedaan ze hebben zijn theorie
gebruikt als regels waaraan ze zich zouden moeten houden) ->dit vonden
Frankfurters te star, had Marx het echt zo streng bedoeld? Partijmarxisten
houden er zo aan vast dat het aan een politieke partij gaat hangen.
Frankfurter schule zeggen: normaal s het idee dat ideeën van boven worden
verklaard door de onderbouw, Frankfurter schule zeggen dat er meerdere
ideeën zijn maar dat er bepaalde ideeën dominant zijn en dat is de
bovenbouw, de onderbouw is niet alleen economisch, we moeten nadenken
over opvoeding, sociale relaties buiten productie om, die manier van sociale
omstandigheden in economische netwerken en andere netwerken. De
dominante ideeën hangen samen met sociale omstandigheden waardoor de
verklaringsrichting niet meer 1 kant op gaat. Uit het starre schema van de
marxisten, zeggen ze dat je daar moet beginnen maar dat dat niet het enige
is dat Marx zegt, zeggen de Frankfurters.
2. Op traditionele theorie ( traditionele theorie= dominante wetenschappelijke
onderzoek en theorievorming, de meeste dominante vormen van wetenschap
doen zijn traditioneel) als we naar de meeste wetenschappen kijken en naar
wat onderzoekers vinden, zien we dat veel wetenschappen zeggen waarde
neutraal te zijn, dat het onderzoek dat ze doen geen waardepatronen
onderkent( waardeoordeel)je kan onderzoek doen naar raciale ongelijkheid
naar een wijk in Amsterdam met veel lage economische inkomens, en erbij
zeggen maar ik bedoel er niks mee, ik heb er geen waardeoordeel over het is
gewoon wat het is. Heel veel wetenschap maakt die claim, waarmee de
werkelijkheid bijna analoog wordt aan hoe we nadenken over de natuur; de
natuur is een eigen kracht en die bestaat en die is daar, dit zeggen we dan
ook over de sociale wetenschap: de ongelijkheid is daar het is zo. De kritische
theorie wil er wel wat aan doen, veel wetenschappen lijkentouw veilig te
voelen in de wetenschap: ik heb onderzoek gedaan en een oek geschreven en
dan is het klaar – frankfurters vinden dat deze vorm van kennisvormen de
status quo in stand houdt, we kunnen activistisch-klinkende onderwerpen
onderzoeken zonder er iets verder mee te doen, op een passieve wijze laat je
de status-quo in stand. Frankfurters gevende aan dat de wetenschap een
positie heeft aangenomen waarbij hoogopgeleiden vrijstelt van verdere
bemoeienis van de samenleving. Zo is de wetenschap medeplichtig aan
, macht in de samenleving. We dragen bij aan het in stand houden van de
dominante ideeën.
Horkheimer en adorno schrijven in hun boek-> we moeten weigeren om onze
kennis te laten commodificeren voor de samenleving, of anders wordt
onderzoek een van de middelen in dienst van de huidige order. Dit is de
kritiek op de traditionele theorie, ze willen onderzoek doen gericht op sociale
verandering, die de mens probeert te emanciperen van de structuren die de
mens gevangen houden. Is deze manier van wetenschap dan nog wel van
algemeen belang?
3. Op moderne structuren – de gedachte die centraal staat: dat hoe je het
wendt of keert, alle vormen van denken zijn het product van sociale
omstandigheden waarin we leven
De cultuurindustrie – analyse van de rol van massamedia/massacultuur, vormen
die mensen niet als kunst beschrijven, wordt beschreven.
Theodor adorno -> dialectiek er aufklarung (boek) die hij schreef, samen
geschrevene mer Horkheimer aar de meeste ideeën kwamen van Adorno. Het
boek is verschenen vlak na de woii (1947) en geschreven tijdens de oorlog. Het
boek dialectiek van de verlichting. De verlichters vormen de basis van het boek.
Er is een dialectiek (dubbelheid, dubbele karakter, verlichtingsmiddel heeft een
keerzijde, duistere zijde) gaande. We moeten stellen dat de beginselen van de
sociale wetenschap zijn ontstaan in het verlcihtingsgedachtengoed. De insteek
van vele verlichtingsdenkers was om op basis van rationeel denken het oude
religieus denken de ontmaskeren en te zeggen we hoeven niet naar God te
grijpen om uit te leggen waarom we er zijn en waarom dingen er zijn. De
verlichters dachten dat de kennis die eruit voorkwam dat we die konden
gebruiken om onze sociale en natuurlijke omgeving naar ons hand te zetten. Dit
is hoe ze het in het boek vertellen. Maar er is een probleem geven ze aan: de
verlichting en het verlichtingsdenken brengt hele goede dingen met zich mee,
maar het maakt ook van alles kapot.
Ze zeggen: alles in de wereld dat we niet-goed kunnen berekenen en
onderbouwen, moeten we meer van weten en moeten we erachter komen :wat is
er aan de hand? Het verlichtingsverhaal hoef je niet alleen te lezen ivm religie
maar ook allerlei alledaagse overtuigingen die we hebben in het leven (Staat niet
in ons deel van de tekst)
Ook: onderweg naar de moderne wetenschappen hebben we inherente
intrinsieke betekenissen over boord gegooid, wat werkelijk de mechanismen zijn
waar we nooit echt achter kunnen komen waarom iets is als het is, we verlangen
naar patronen etc dat geeft ons rust. Wat de wetenschap doet: de wetenschap
creëert een zinsvervoering, de zin van het leven verdwijnt als alles in het leven
een rationele reden heeft. De wetenschap leert ons ook dat we overal achter
kunnen komen.
Adorno zegt dat de wetenschap niet genoegen wil nemen met God als verklaring
van de wereld er is een waarheidsdrang. Er ontstaat dan een waarheidsverlies,
als we goden etc weghalen lopen we tegen problemen aannemelijk ieder
antwoord op hoe iets werkt creëert een nieuwe vraag: waar komt dat dan
vandaan. We hebben nog steeds geen theorie; waar komt alles vandaan zoals de
aarde überhaupt: als je niet mag zeggen God creëer je een probleem van
oorsprong. Je probeert dingen door en door te verklaren maar daardoor komen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller UvAISW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.92. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now