Summary
Literatuursamenvatting - Inleiding orthopedagogiek (SOW-PWB1290)
- Course
- Institution
Duidelijke en complete samenvatting van het vak Inleiding Orthopedagogiek. Succes met leren!
[Show more]
2 reviews
By: marthulzink • 6 months ago
By: annamayvdfeen • 8 months ago
Seller
Follow
lievejansen
Reviews received
Content preview
InhoudsopgaveCollege 1 – Orthopedagogische theorieën en modellen, geschiedenis en orthopedagogische werkwijze.........2
RB&D - Hoofdstuk 3: Het 'handelen' van cliënt en hulpverlener als uitgangspunt voor de klinische praktijk en
het wetenschappelijk onderzoek, blz 65-89.........................................................................................................2
College 2 – orthopedagogische werkwijze, Evidence Based Practice – scientist practitioner model, effectieve
interventies................................................................................................................................................. 10
Giel Hutschemaekers De psycholoog als scienst practitioner, een terreinverkenning, blz 1-29.........................10
College 3 - Leerstoornissen, speciaal onderwijs - clusteronderwijs................................................................18
GV&M - Hoofdstuk 2: Kinderen en jongeren met een leerstoornis....................................................................18
College 4 - Kinderen en jongeren met delinquent gedrag..............................................................................23
GV&M - Hoofdstuk 9: Delinquente jeugdigen....................................................................................................23
College 5 - Kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking; Werkveld: pleegzorg.............................31
G&M - Hoofdstuk 3: Kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking..................................................31
P&S - Hoofdstuk 13: Pleegzorg orthopedagogische probleemvelden en voorzieningen...................................41
College 6 – Kinderen met autisme................................................................................................................ 47
GV&M - Hoofdstuk 4: Kinderen en jongeren met een autismespectrumstoornis..............................................47
GV&M – Hoofdstuk 6: Kinderen en jongeren met visuele beperkingen en doofblindheid.................................67
College 8 en 9 – Kindermishandeling en verwaarlozing.................................................................................77
P&S - Hoofdstuk 2: Meervoudige probleemgezinnen........................................................................................77
GV&M – Hoofdstuk 10: Minderjarige slachtoffers van mishandeling en verwaarlozing...................................81
College 10 – Vluchtelingkinderen en culturele diversiteit..............................................................................90
GV&M – Hoofdstuk 11: Vluchtelingenkinderen en -jongeren............................................................................90
W&R - Hoofdstuk 18: Minderheden in de jeugdzorg.........................................................................................98
Artikel - Ikram & Stronks: Preserving and Improving the Mental Health of Refugees and Asylum Seekers....101
Dijkstra, M & Rommes, E. (2022). Dealing with disability: challenges in Dutch health care of parents with a
non-Western migration background and a child with a developmental disability. Disability and Rehabilitation,
44, 23, 7178-189..............................................................................................................................................111
College 11 - Jeugddelinquentie en forensische pedagogiek: verklaringsmodellen en interventiemogelijkheden;
penitentiaire jeugdinstellingen en PJ-maatregel.......................................................................................... 115
IJ&R - Hoofdstuk 17: Residentiële hulpverlening..............................................................................................115
College 12 – Kinderen en jongeren met een fysieke beperking....................................................................119
GV&M - Hoofdstuk 7: Kinderen en jongeren met een fysieke beperking.........................................................119
,College 1 – Orthopedagogische theorieën en modellen,
geschiedenis en orthopedagogische werkwijze
RB&D - Hoofdstuk 3: Het 'handelen' van cliënt en hulpverlener als
uitgangspunt voor de klinische praktijk en het wetenschappelijk onderzoek,
blz 65-89
3.1 Keuze voor het 'handelen' van cliënt en hulpverlener als uitgangspunt
Verschillende omstandigheden in de opvoeding van kinderen en adolescenten kunnen bij
hun opvoeders tot onzekerheid leiden. Een opvallende ontwikkelingsstoornis kan allerlei
onvoorziene beperkingen met zich meebrengen. Externe gebeurtenissen in de levensloop
kunnen de normale omgang verstoren of wellicht maken de opvoeders zich zorgen over het
onverklaarbaar moeilijk hanteerbare gedrag. Het is voor de opvoeder lastig om te bepalen
hoe hier mee omgegaan dient te worden.
Opvoeders proberen de ontwikkeling in een meer gewenste richting te sturen. Momenten
van zorg en onzekerheid vormen daarbij een aanleiding om zich vragen te stellen over de
verdere aanpak van dit kind met zijn unieke aanleg, ervaringen en omstandigheden. Als
antwoord is maatwerk nodig, waarbij de opvoeder zelf ook een uniek persoon is met een
eigen levensloop.
Een eventueel vastlopende opvoeding kan tot een crisis (verwarring in een keuzeprobleem)
leiden. Orthopedagogiek kan ook gezien worden vanuit de optiek van preventie. Er is dan
nog geen sprake van een stagnatie, impasse of crisis. Toch kan orthopedagogische kennis
bruikbare informatie opleveren voor de pedagogische preventie van opvoedingsproblemen,
onder het motto 'voorkomen is beter dan genezen'. Het begrip preventie wordt echter ook
gebruikt als aanduiding van het voorkomen van verergering van al bestaande problemen.
Als niemand in de eigen omgeving een bruikbare aanpak weet, kan de vraag bij een
hulpverlener terechtkomen. Dat is doorgaans een hulpverlener in de eerste lijn (huisarts,
orthopedagoog of psycholoog). Bij zwaardere psychische klachten zoals angsten, depressies
en verslavingsproblemen vindt doorverwijzing plaats naar de tweedelijnszorg
(gespecialiseerde hulpverleners, zoals psychotherapeuten en psychiaters). Als de
problematiek extreem complex is, is de derde lijn nodig (gespecialiseerde zorg, zoals
academische centra voor kinder- en jeugdpsychiatrie). Hier vindt veelal een combinatie van
klinische zorg en wetenschappelijk onderzoek plaats. In de tweede en derdelijnszorg is in
principe altijd sprake van multidisciplinaire teams.
Het bewust laten worden en gebruik leren maken van keuzealternatieven is een belangrijk
kenmerk van de inhoud van het werk van een orthopedagoog. Een orthopedagoog schrijft
geen kant-en-klare oplossingen voor volgens een afstandelijk expert-model, maar zoekt een
passende communicatievorm om met deze cliënt met deze hulpvraag na te gaan welke
keuzemogelijkheden er zijn. Cliënten zijn geen partij, maar partners die met hun manier van
handelen iets bedoelen.
,3.2 Het begrip 'handelen'
Handelen kan onderscheiden worden in intentioneel handelen en functioneel handelen. Bij
intentioneel handelen is een vorm van reflectie aanwezig. Bij functioneel handelen is er geen
sprake van reflectie, maar men doet het 'gewoon'.
3.2.1 Kenmerken van handelen
Normatief/antropologische visie: de visie van de hulpverleners op wat menselijk handelen is,
is van invloed op het proces van diagnostiek en behandeling.
Wat is menselijk handelen?
Het uitgangspunt dat mensen handelende individuen zijn, geeft aan dat mensen kennelijk
niet alleen als soort in hun handelen uniek zijn, maar dat dit ook geldt voor mensen
onderling. Zowel de soort als het individu zijn uniek.
In de psychoanalytische literatuur wordt de nadruk gelegd op onbewuste en aangeboren
driften die zich in het sociale contact met de omgeving hebben ontwikkeld tot
handelingspatronen. Het onbewuste bepaalt ons handelen. Via psychoanalyse is inzicht te
verkrijgen in deze onbewuste processen en kan verandering optreden.
De leertheorie richt de focus op het zichtbare gedrag en op de manier waarop dit verandert
onder invloed van omgevingscondities. Menselijk gedrag wordt aangeleerd, zoals dat ook bij
dieren gebeurt. Reflexmatige reacties en biologisch bepaalde gedragsuitingen ontwikkelen
zich via conditionering tot gedragspatronen. Binnen de leertheorie bestuderen ethologen het
gedrag van dieren (bij voorkeur) in hun natuurlijke omgeving en wijzen op de sterke
overeenkomsten in aangeboren menselijk en dierlijk gedrag.
De humanistische psychologie legt nadruk op de mens als een wezen dat betekenis geeft,
ervaart, interpreteert en vrij kan zijn. De mens is niet te reduceren tot driften of aangeleerd
gedrag, maar is een person die bewust zelf verantwoordelijkheid kan nemen, keuzes kan
maken en die zichzelf kan ontwikkelen.
De biopsychologie ziet het menselijk handelen als bepaald door onze hersenen. Ons doen en
laten is het gevolg van onze hersenen. Het is te observeren, meetbaar en bijvoorbeeld met
medicatie chemisch beïnvloedbaar.
We vatten de term handelen op als bruikbaar bij de hulpverlening in het geval van een
stagnerende opvoeding. In de (ortho)pedagogiek wordt het al enige decennia gebruikt om
aan te duiden dat het om het optreden van mensen gaat waarin 'een denkmoment' zit.
Handelen is meer dan het laten zien van gedrag. Er is daarbij sprake van:
1. Optreden vanuit een bepaalde zekerheid.
2. Op een overwogen wijze doen en laten en zichzelf daarvan rekenschap geven.
3. Optreden in de verwachting van een bepaalde afloop.
Kortom, de term handelen impliceert dat er sprake is van intenties, plannen, verwachtingen
en overtuigingen die leiden tot verschillende manieren om te sturen. De mens handelt en
maakt keuzes in een situatie die bestaat uit een samenspel van biologische, sociale en
culturele factoren, niet als buitenstaander en objectieve waarnemer van die situatie, maar
, als een onlosmakelijk deel ervan. Mensen zijn selectief in hun waarneming en geven er een
eigen betekenis en waardering aan. Mensen handelen in een door onszelf geïnterpreteerde
context, waarin we onszelf en onze daden een plaats toedenken.
De Ruyter noemt handelen een optreden vanuit een bepaalde zekerheid. Die zekerheid is
niet, zoals bij dieren, vastgelegd in instinctieve patronen. Mensen moeten vaak zelf kiezen en
een plan maken. Onzekerheid is eigen aan menselijk handelen.
Een keuze kan een vergissing blijken en verkeerd uitpakken door factoren die niet allemaal
vooraf te overzien zijn. Op het doen, maar ook op het nalaten, kunnen anderen je
aanspreken, eventueel door je ter verantwoording te roepen. Mensen kunnen niet anders
dan handelen - ook niks doen is handelen - en moeten dus keuzes maken. Franse filosoof en
schrijver Sartre: De mens is vrij en kan zich in de wereld begeven, maar is ook
verantwoordelijk voor zichzelf en voor de wereld. De mens is ertoe veroordeeld om vrij te
zijn.
Tenbruck stelt dat handelen vaak plaatsvindt in complexe situaties vol verrassingen. Op
momenten waarop een doordachte beslissing nodig is, is dit goed merkbaar, maar het is
minder duidelijk bij veel alledaagse routines waarvan de gewenste afloop gegarandeerd lijkt
en het desondanks toch opeens anders loopt. Handelen is dus niet altijd zo bewust
beslissingsgericht, bijvoorbeeld omdat de tijd daartoe ontbreekt of omdat het gewoon niet
belangrijk genoeg wordt geacht om er veel aandacht aan te besteden. Handelen hoeft niet
altijd overdacht en doelbewust te zijn, maar is soms expressief, emotioneel of speels. Er kan
ook sprake zijn van verwarring en onzekerheid.
Dit laatste betekent dat de doelen die mensen nastreven hen niet altijd helder voor ogen
staan en dat keuzes nodig zijn bij het stellen van prioriteiten. Voor een buitenstaander is die
prioriteit soms 'logisch', maar een individu kan om allerlei redenen in verwarring raken en
niet tot een keuze komen. Daarnaast kunnen de doelen en de weg om ze te bereiken moreel
discutabel zijn. De energie van de persoon, de emotionele beleving van de eigen toestand,
impulsen, stemming, betekenisgeving en waarderingen beïnvloeden het (kunnen) maken van
keuzes. De mens staat voor de opgave om tussen zulke ongrijpbare factoren een zeker
evenwicht te vinden, keuzes te maken en het eigen handelen te verantwoorden.
3.2.2 Handelen in de context van een 'verhaal'
Nijk geeft een beschouwing over het begrip handelen: "Sinds de achttiende eeuw doet het
verhaal de ronde dat de mens een handelend wezen is, uitstekend in staat zonder
bevoogding zijn zaken te behartigen en zijn leven te leiden." Volgens hem heeft deze in de
Verlichting geformuleerde opvatting een stempel gedrukt op het Westerse denken in de
afgelopen eeuwen. Onze ideeën over mondigheid, autonomie, emancipatie en vrijheid
vinden er hun wortels in en hebben geleid tot een optimisme over de maakbaarheid van de
samenleving. De zelfontplooiing van ieder mens zou leiden tot mondigheid in de deelname
aan het overleg over het collectieve welzijn. De rationaliteit van alle mensen zou een
waarborg zijn voor het vinden van een optimaal evenwicht in het behartigen van
uiteenlopende belangen. Nijk is van mening dat het collectieve verhaal een mythe is, een
levensbeschouwelijk verhaal die mensen helpt zin te geven aan hun leven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lievejansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now