Summary
Samenvatting bestuursprocesrecht
- Course
- Institution
Samenvatting van alle hoorcolleges, alle werkgroepen (m.u.v. week 2 en 3) en delen van de literatuur voor het vak Bestuursprocesrecht in het studiejaar .
[Show more]
Seller
Follow
steefl
Reviews received
Content preview
r.g.becker@law.leidenuniv.nl (Roel Becker)Bestuursprocesrecht 1 – Inleiding tot het systeem van rechtsbescherming
Kenmerken van het bestuursprocesrecht
De competentie van de bestuursrechter is vrij nauw afgebakend; je mag niet zomaar naar de
bestuursrechter. Het mag dus alleen als dit bij wet bepaald is. In de Awb kan je alleen bij besluiten naar
de bestuursrechter (besluit als voorwerp van geschil). Het wordt gezien als een ‘aanvullende
voorziening’. Oftewel, dat de besluitvorming en bezwaarfase zo goed geregeld is dat het geschil daar
opgelost is en dat rechtspraak eigenlijk niet nodig is. De rechter moet een besluit controleren, waarbij
hij de rechtspositie van partijen niet vaststelt. Dit houdt in dat de rechter een rechtsmatigheidstoetsing
doet waarbij de politieke beleidsmatige kwesties niet bij worden betrokken (dit blijft bij het bestuur) en
de rechter toetst ex tunc het handelen van het bestuur. Dit houdt in dat de rechter terugkijkt naar het
moment dat het besluit werd genomen, of het besluit op dat moment zorgvuldig, goed gemotiveerd en
rechtmatig besluit was.
Doordat een besluit door een bestuur een erg eenzijdige machtsuitoefening is, omdat een
belanghebbende er niet mee hoeft in te stemmen, waardoor de procedure laagdrempelig is. We gaan
dus uit van een fundamenteel ongelijke verhouding tussen partijen, maar ook van het gezag van een
bestuur/ het feit dat een bestuur de maatschappij bestuurt. Een besluit raakt dus ook altijd het
algemeen belang en heeft dus nooit alleen betrekking op alleen de partijen. Met oog op deze
gezichtspunten, wordt het bestuursrecht ingericht met:
- Korte beroepstermijnen
- Laagdrempelige procedure
- Materiele waarheidsvinding
- Niet-lijdelijke rechter
Rechtsvergelijking
De bestuursrechter is niet de gezaghebbende rechts-vaststeller, zoals de strafrechter dat wel is binnen
het strafrecht. Het bestuur stelt het recht vast. De rechter mag deze bestuurlijke taak niet overnemen,
waardoor deze een toetser wordt van het handelen van het bestuur. Dit is het grote verschil tussen de
bestuursrechter en de strafrechter/civiele rechter. Daarnaast is de bestuursrechter terughoudend bij
zijn toetsing, omdat hij/zij een beperkt beeld heeft van de praktijk. Besturen vraagt om snelle
besluitvorming, door de focus op economische voorspoed van het land. Besturen is vooruitkijken terwijl
er bij rechtspreken achteruit wordt gekeken.
Hoewel er zeker gelijkenissen zijn tussen bestuursrechtspraak en civiele/strafrechtspraak, wordt het
bestuursrechtspraak wel echt als een andere vorm van rechtspleging gezien. Het zijn wezenlijk andere
dimensies, maar er zijn ook zeker convergerende tendensen. Het begunstigende (rechten geven)
bestuursrecht heeft overeenkomsten met het civiel recht:
- Civilisatie bestuursprocesrecht: steeds meer een partijenproces.
- Verbestuurlijking civiele geschillen: steeds meer regie rechter.
Het belastende (rechten wegnemen) bestuursrecht heeft overeenkomsten met het strafrecht:
- Bestuurlijke boetes worden steeds hoger, (bewijs)procesregels geënt op strafvordering.
- OM-strafbeschikking is vorm van bestuurlijke afdoening.
Deze convergerende tendensen worden aangejaagd door de normering van art. 6 EVRM. Dit artikel
speelt ook in het bestuursrecht, door een autonome uitleg. De begrippen ‘burgerlijke rechten’ en
‘vervolging’ zijn containerbegrippen die in elk rechtsstelsel van toepassing zijn. Uiteindelijk is bijna al het
begunstigende bestuursrecht ook burgerlijk recht, waardoor het dus moet voldoen aan art. 6 lid 1
,r.g.becker@law.leidenuniv.nl (Roel Becker)
EVRM. De bestuurlijke boetes vallen onder vervolging, en moeten aan de eisen van art. 6 lid 2 EVRM
voldoen.
Ontwikkelingen/actualiteit
Elk procesrecht is bezig met:
- Internationalisering
- Digitalisering
- Versnelling
- Rechtsontwikkeling/sturing maatschappij
Specifiek bestuursprocesrecht:
- AI in besluitvorming
- Vertrouwen in overheid
- Definitieve geschilbeslechting
Bevoegdheid bestuursrechter
- Beroep staat open (8:1 Awb)
o Voor belanghebbenden
o Tegen een besluit
- Mits de verplichte voorprocedure is doorlopen (6:13 Awb)
- Rechtspraak in twee instanties, tenzij … (8:6 Awb)
- Hoger beroep bij de ABRvS, tenzij … (8:105 Awb)
Voorwerp van geschil in beroep
Het gat in de rechtsbescherming
8:1
8:3
8:3 8:3
,r.g.becker@law.leidenuniv.nl (Roel Becker)
Werkgroep 1
Besluit bezwaar beslissing op bezwaar (bob) in beroep (bij rechter) uitspraak hoger
beroep (in beginsel geen cassatie).
In beroep buigt de rechter zich op de BoB en niet op het besluit. Indien de rechter het eens is met de
beslissing op bezwaar wordt het vernietigd en teruggestuurd naar het bestuursorgaan.
Opgave 1 – Café De Pitstop
Mike Schoenmaker wil in Zandvoort een café, genaamd De Pitstop, beginnen. Daar wil hij onder meer
bier gaan schenken. Hij vraagt op grond van artikel 3 van de Alcoholwet een vergunning aan. De
burgemeester weigert deze vergunning op grond van artikel 27 van de Alcoholwet omdat Mike volgens
de burgemeester slecht levensgedrag heeft vertoond als bedoeld in artikel 8, eerste lid, onder b, van deze
wet. Mike is het daar niet mee eens en maakt bezwaar tegen het besluit (er mag hier dus uit worden
gegaan van een besluit). Zijn bezwaar wordt ongegrond verklaard. Mike wil verder procederen.
Vraag A – Wat moet Mike nu doen en hoe ziet de volledige bestuursrechtelijke rechtsgang eruit?
Benoem daarbij ook de absolute en relatieve competentie.
Mike moet beroep instellen op grond van art. 8.1 Awb. Beroep staat alleen open voor belanghebbenden
(8:1: “Een belanghebbende kan tegen een besluit beroep instellen bij de bestuursrechter”). Art. 7:1 Awb
lid 1 luidt: ‘Degene aan wie het recht is toegekend beroep bij een bestuursrechter in te stellen, dient
alvorens beroep in te stellen bezwaar te maken, tenzij:
a. Het besluit in bezwaar of in administratief beroep is genomen,
b. Het besluit aan goedkeuring is onderworpen
c. Het besluit een goedkeuring of een weigering daarvan inhoudt,
d. Het besluit is voorbereid met toepassing van afdeling 3.4,
e. Het besluit is genomen op basis van een uitspraak waarin de bestuursrechter met toepassing
van artikel 8:72, vierde lid, onderdeel a, heeft bepaald dat afdeling 3.4 geheel of gedeeltelijk
buiten toepassing blijft,
f. Het beroep zich richt tegen het niet tijdig nemen van een besluit,
g. Het besluit is genomen op grond van een voorschrift als genoemd in de bij deze behorende
Regeling rechtstreeks beroep dan wel het besluit anderszins in die regeling is omschreven.
2. Tegen de beslissing op het bezwaar kan beroep worden ingesteld met toepassing van de voorschriften
die gelden voor het instellen van beroep tegen het besluit waartegen bezwaar is gemaakt.’
Hoofdregel: vóórdat de belanghebbende (Mike) beroep kan instellen, moet er eerst bezwaar worden
gemaakt art. (7:1 jo. 8:1 Awb).
Mike vraag in casu een vergunning aan voor het uitoefenen van een horecabedrijf (café), welke de
burgemeester weigert te verstrekken. Een vergunning is een persoonsgebonden beschikking i.d.z.v. art.
1:3 lid 2 Awb. Mike is aanvrager van de beschikking en dus o.g.v. art. 1:2 lid 1 Awb belanghebbende bij
de beschikking. Het besluit is daarnaast ook aan Mike gericht, waardoor hij belanghebbende is. Er is
geen sprake van een uitzondering op grond waarvan Mike geen bezwaar in hoeft te stellen (7:1 lid 1).
Mike heeft tegen de afwijzing van de vergunning bezwaar gemaakt en zijn bezwaar is ongegrond
verklaard. Mike kan nu beroep instellen (zoals bedoeld in art. 8:1 Awb) tegen die ongegrondverklaring.
Absolute competentie: art. 8:6 Awb lid 1: “Het beroep kan worden ingesteld bij de rechtbank, tenzij een
andere bestuursrechter bevoegd is ingevolge hoofdstuk 2 van de bij deze wet behorende
Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak dan wel ingevolge een ander wettelijk voorschrift.”
, r.g.becker@law.leidenuniv.nl (Roel Becker)
Hoofdregel: rechtbank bevoegd, tenzij andere bestuursrechter bevoegd is (zie daarvoor hoofdstuk 2 van
de Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak).
O.g.v. art. 8:5 lid 1 Awb kan géén beroep worden ingesteld tegen een besluit zoals bedoeld in artikel 1
van de Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak. In art. 1 Bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak
worden van beroep uitgezonderde besluiten genoemd. De Alcoholwet wordt hier niet genoemd en is
dus geen besluit zoals bedoeld in art. 8:5 lid 1 Awb. Hoofdstuk 2 van de Bevoegdheidsregeling
bestuursrechtspraak noemt de Alcoholwet opnieuw niet (in H2 genoemde besluiten worden
doorverwezen naar andere bestuursrechters in H2).
Relatieve competentie: Art. 8:7 lid 1: “Indien beroep wordt ingesteld tegen een besluit van een
bestuursorgaan van een provincie, een gemeente (…), is bevoegd de rechtbank binnen het rechtsgebied
waarvan het BO zijn zetel heeft.” Ex art. 1:1 lid 1 sub a Awb is een orgaan van een rechtspersoon die
krachtens publiekrecht is ingesteld een a-bestuursorgaan. De gemeente Zandvoort bezit o.g.v. art. 2:1
lid 1 BW rechtspersoonlijkheid (= publiekrechtelijke rechtspersoon). O.g.v. art. 6 Gemeentewet is de
burgemeester een orgaan van de gemeente en dus een a-bestuursorgaan (art. 1:1 lid 1 sub a Awb, jo.
2:1 lid 1 BW, jo. 6 Gem. wet).
Wat is het rechtsgebied waarvan het BO zijn zetel heeft? Wet op de rechterlijke indeling (niet in
Wettenbundel maar via wetten.overheid.nl geraadpleegd), artikel 8 bepaalt dat het arrondissement
Noord-Holland de gemeente Zandvoort omvat. Dus: De rechtbank Noord-Holland is relatief bevoegd
kennis te nemen van het beroep tegen de ongegrondverklaring van Mike’s bezwaar.
Hoger beroep: 8:104, 8:105 Awb. De vier hoger beroepsrechters die er zijn:
1. ABRvS
- Omgevingsrecht, vreemdelingenrecht, overig
- Hoger beroep en vaak eerste en enige aanleg
- Den Haag
- Ongeveer 13.500 zaken per jaar
2. CRvB
- Sociaal zekerheids- en ambtenaren recht
3. CBb
- Financieel-economisch bestuursrecht
4. Hof/HR
- Belastingrecht
Vraag B – stel dat Mike zijn beroepschrift per post op de laatste dag van de beroepstermijn naar de
verkeerde bestuursrechter stuurt, alwaar dit twee dagen later wordt ontvangen. Is dit een probleem?
Nee, zie art. 6:9 lid 2 en art. 6:15 Awb. Het beroepschrift van Mike wordt twee dagen na verstrijken van
de beroepstermijn ontvangen. Art. 6:9 lid 1: ‘Een bezwaar- of beroepschrift is tijdig ingediend indien het
voor het einde van de termijn is ontvangen. Lid 2: Bij verzending per post is een bezwaar- of
beroepschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn ter post is bezorgd, mits het niet
later dan een week na afloop van de termijn is ontvangen.’ Op de laatste dag van de beroepstermijn
verstuurt Mike zijn beroepschrift (‘voor het einde van de termijn bezorgd’). Omdat het verzoekschrift
twee dagen na het verstrijken van de termijn wordt ontvangen, hetgeen ‘niet later dan een week na
afloop van de termijn’ is, is zijn beroepschrift dus tijdig ingediend.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller steefl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78140 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now