In dit document zijn de hoorcollege aantekeningen opgenomen van het vak jeugd en recht, behorend bij de master clinical child, family and education study aan de Universiteit Utrecht. Dit document betreft alle hoorcolleges (er waren er in totaal 3).
Hoorcollege 1: Personen- en familierecht
Personen- en familierecht
Nederlands Burgerlijk Wetboek (BW)
In Boek 1:
1. Juridisch ouderschap
2. Ouderlijk gezag
3. Contact en omgang na de scheiding
EVRM & Verdrag voor het rechten van het kind kunnen regeltjes uit het Nederlandse recht opzij zetten
als de regels van het burgerlijk wetboek in strijd zijn met de internationale regels.
Personenrecht gaat over welke namen een kind heeft, welke leeftijd, welke sekse. Dus aspecten die
betrekking hebben op 1 persoon. Familierecht gaat over de verhouding tussen mensen, specifiek ook
ouders en kinderen.
Kinderrechten en het belang van het kind
Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind (1989)
o Idee was dat kinderen afhankelijk zijn als ze net geboren zijn, maar ook lange tijd
afhankelijk blijven en daardoor bijzondere bescherming nodig hebben die in het
kinderverdrag gegeven wordt.
o Je hebt het recht om door je eigen ouders opgevoed te worden.
Artikel 3: Bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind een eerste
overweging.
o Steunpilaar waar alle andere rechten aan opgehangen kunnen worden
o Het is een afweging die in ieder geval afzonderlijk gemaakt moet worden.
Dus: wetgever, rechters en overheidsinstanties moeten bij het nemen van beslissingen altijd vaststellen
wat het belang van het kind is en hoe dat meeweegt. Het betekent niet dat het belang van het kind altijd
voor gaat op andere belangen.
Maar wat is het belang van het kind?
Is dat een juridische norm, een norm gebaseerd op sociaal-wetenschappelijke inzichten, of
anders?
Het belang van het kind
Staatscommissie Herijking Ouderschap identificeert ‘7 kernen van goed ouderschap’
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/12/07/rapport-van-de-
staatsommissie-herijking-ouderschap-kind-en-ouders-in-de-21ste-eeuw
1. een onvoorwaardelijk persoonlijk commitment
2. continuïteit in de opvoedingsrelatie
3. verzorging en zorg voor lichamelijk welzijn
4. opvoeding tot zelfstandigheid en sociale & maatschappelijke participatie
5. het organiseren en monitoren van de opvoeding in het gezin, de school en het publieke domein
6. zorg dragen voor de vorming van de afstammingsidentiteit en
7. zorg dragen voor contact- en omgangsmogelijkheden met voor het kind belangrijke personen
Waar is dit op gebaseerd? Is dit waar? En hoe weeg je deze belangen onderling en met de belangen van
derden?
1
,APJR_Jeugd en recht hoorcolleges
Zorg voor emotioneel welzijn staat hierin niet opgenomen, maar is wel hartstikke belangrijk. Veilige
hechting is hierin ook niet opgenomen. Ook dat ouders opvoeden met een duidelijk toekomstperspectief
is niet opgenomen. Het benadrukt ook heel erg de kant van het kind, maar het is wel een
opvoedingsrelatie, er is ook nog een systematiek van het gezin, daarbinnen moet het ook goed gaan. Het
is dus moeilijk om te bepalen wat nou in het belang van het kind is, want daar kun je verschillend over
denken.
Ouders en kinderen
Juridisch ouderschap
Wie zijn de juridische ouders van het kind?
Meestal worden de biologische ouders de juridische ouders, maar de sociale ouders kunnen ook
de juridische ouders worden;
o Sociale ouder: iemand die voor het kind zorgt, soms betrokken ook bij de conceptie. Zijn
altijd mensen die de bedoeling hebben om voor het kind te zorgen en voor het kind te
zorgen, maar hun status is anders dan biologische ouders.
Maximaal twee ouders, zelfs als er drie of meer biologische/sociale ouders betrokken zijn;
Het basismodel is een moeder en een vader als juridische ouders, maar twee moeders kunnen
ook beiden juridische ouders worden;
Voor twee vaders is het lastiger om beiden de status van juridisch ouder te krijgen.
o Er is altijd al een plekje vol: de moeder is altijd automatisch juridisch ouder. Voor 2 e vader
is dus eigl geen plek moeder moet dan afstand doen van het kind, kind geadopteerd,
raad van kinderbescherming moet positief advies geven
Moeder die draagmoeder is van eicellen van andere moeder is nog steeds juridisch moeder, want in de
wet was dit helemaal nog niet mogelijk.
Juridisch ouderschap
Hoe worden ouders juridische ouders? Art. 198 en 199 van Boek 1 Burgerlijk Wetboek.
Door het baren van het kind
Door getrouwd te zijn met/geregistreerd partner te zijn van de geboortemoeder
2
, APJR_Jeugd en recht hoorcolleges
Door erkenning (voor ongehuwde ouders): dan moeten ouders dus zelf stappen zetten!
Door adoptie: vereist altijd een beslissing van de rechtbank: dan moeten de ouders dus zelf
stappen zetten!
Bij donor: moet onbekend en ongeïdentificeerd blijven.
Casus 1
Heeft de biologische vader die niet de juridische vader is een recht om de juridische vader te worden als
de moeder niet instemt?
Wordt bij wet onderscheid gemaakt tussen de verwekker en een donor die zaad heeft geleverd
Juridische gevolgen van ouderschap
Ouderschap is een levenslange juridische band die in beginsel onverbreekbaar is
Het kind is wettelijk geïntegreerd in een familie
Ouders hebben de plicht om het kind te onderhouden (kinderalimentatie) (tot 21 jaar)
Ouders hebben ouderlijk gezag
Kind en ouders: erfrechten
Ouders: recht om een naam te geven (dubbele achternaam mogelijk vanaf 1-1-2024)
Kind en ouders: recht op contact/omgang
Ouders: recht op informatie over het kind
Rechtsgevolgen van ouderschap
Nationaliteit van het kind
Verblijfsrechten van het kind in Nederland
Belastingsrechtelijke gevolgen
Sociaal zekerheidsrechtelijke gevolgen
Strafrecht
Casus 2 Heeft een kind een recht om zijn afkomst te weten?
Een kind word geboren in een gezin van twee moeders nadat er een donorcontract is gesloten
met een spermadonor
Contact tussen donor en het kind
Na conflict tussen de moeders en de donor: moeders houden omgang tegen
Kind is 8 jaar oud
Donor vraagt de rechtbank om een omgangsregeling, maar de vraag is: moeten de moeders het
kind op de hoogte stellen dat de donor zijn vader is voordat het kind contact heeft met de
donor?
Hoge Raad in 2016 http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2016:452
Ouders en kinderen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DTV. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.88. You're not tied to anything after your purchase.
