Summary
Samenvatting Economie en openbare financiën voor B&O
- Course
- Institution
Een samenvatting van het vak: Economie en openbare financiën voor B&O.
[Show more]
Seller
Follow
Studenten2023
Reviews received
Content preview
Economie en openbare financiënvoor B&O
Hoofdstuk 1: Het definiëren van verantwoordelijkheden van de
publieke sector
Gemengde/gemixte economie -> een economie waarin de wisseling tussen
private organisaties en de overheid steeds centraal staat, ze vullen elkaar aan.
Deze wordt beïnvloed door publieke regelgeving, belasting en subsidies. De
samenstelling wordt bepaald door historische en institutionele patronen, en
politieke voorkeuren. Het ontstaat deels door:
- Privatisering -> van publiek naar privaat.
- Nationalisering -> van privaat naar publiek.
- Regulering -> de overheid stelt regels op tegen negatieve effecten van de
markt.
- Deregulering -> de overheid schaft regels af voor een betere balans tussen
reguleren en vrijlaten.
Deze mengvorm is terug te zien in de productiemogelijkhedencurve, lijn van
efficiëntie:
In landen zonder een gemixte economie worden de meeste activiteiten
ondernomen door de centrale regering, zoals Cuba of Noord-Korea.
Vroeger waren er andere ideeën over de economie:
- Mercantilisme (18e eeuw) -> de overheid werkt aan het aanzwengelen van de
economie, om meer welvaart voor de hele maatschappij te creëren.
- Laissez faire (19e eeuw) -> de overheid moet de private sector met rust laten.
De overheid is dus belangrijk:
- Aanpakken van ad-hoc problemen.
- Biedt op constante basis goederen en diensten aan (onderwijs of zorg).
- Het oplossen van economische dossiers (inflatie).
De markt kan ook falen, de overheid heeft op twee gebieden een rol om dit te
voorkomen:
- Stabilisator -> de overheid moet bedrijven overeind houden om schade te
beperken (coronacrisis).
- Herverdeler -> niet iedereen profiteert even veel, er ontstaat een grote kloof
(minimumloon).
Maar, de overheid kan zelf ook falen:
, - Reguleringsonzekerheid -> de overheid kan geen concrete keuzes maken en
heeft geen helder beleid.
- Cliëntelisme -> het ruilen van goederen en diensten voor politieke steun.
- Eigen voordeel -> de overheid bedient ook zichzelf in het voordeel.
- Democraten -> grotere rol overheid.
- Republieken -> twijfelachtig, hechten belang aan marktfalen en ongelijkheid.
Economen bestuderen schaarste en allocatie (verdeling van middelen). Daarbij
bestaan er vier fundamentele economische kwesties:
- Wat wordt er geproduceerd? (publieke of private goederen)
- Hoe wordt het geproduceerd? (publieke of private sector, kapitaal of arbeid etc.)
- Voor wie wordt het geproduceerd? (voor de hele maatschappij of specifieke
groepen)
- Hoe worden besluiten genomen? (collectief of door bepaalde individuen)
Vier fasen van het analyseren van de publieke sector:
- Weten welke activiteiten er plaatsvinden. Deze zijn namelijk erg complex,
waardoor het moeilijk is in te schatten wat de totale uitgaven zijn en waarvoor ze
zijn. Daarnaast vinden belastingen en uitgaven plaats op verschillende niveaus.
- Het begrijpen en anticiperen op de volledige gevolgen van deze activiteiten.
- Het evalueren van alternatief overheidsbeleid. De doelstellingen moeten worden
begrepen en nageleefd worden.
- Het interpreteren van het politieke proces.
Economische modellen -> proberen de basiskenmerken van de economie weer
te geven. Economen zijn het eens over de waarde van deze modellen, maar zijn
het niet eens over de verschillende varianten van vergelijkbare modellen en hoe
subjecten/geldstromen zich hier binnen bewegen.
- Positieve economie -> de huidige economische orde beschrijven en voorspellen
(what is).
- Normatieve economie -> het evalueren van de voor- en nadelen van
economische beleidsalternatieven (what should be).
Hoofdstuk 2: Meten van de omvang van de publieke sector
De omvang van de overheid verschilt per land. De grens tussen publiek en
privaat is ook vaak vaag, toch zijn er wel verschillen:
- In publieke organisaties wordt de legitimiteit van een functie afgeleid van een
verkiezingsproces terwijl bij private organisaties de verantwoordelijke wordt
gekozen door aandeelhouders.
- Publieke organisaties hebben bepaalde dwangrechten (dwingen om belasting
betalen) die private bedrijven niet hebben.
- BBP (Bruto Binnenlands Product) -> waarde van alle goederen en diensten in
een land in een jaar.
- Nachtwakersstaat -> een staat waar de overheid zich zo weinig mogelijk
bemoeit met de burgers.
- Schuld -> minder inkomsten dan uitgaven.
Economische verklaringen voor groei en krimp:
- Wagner -> hoe meer geïndustrialiseerd een land is, hoe groter de rol van de
overheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Studenten2023. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now