Rechtspsychologie
1 Mythes in de rechtspsychologie............................................................................................................ 4
1.1 Hoofdstuk 2 in boek....................................................................................................................... 4
1.1.1 Cesare Lombroso en Hans Gross: de uitvinders van criminele psychologie ...................... 4
1.1.2 Kriminalpsychologie van Hans Gross .................................................................................... 4
1.1.3 Criminele psychologie in reformistisch perspectief ............................................................ 5
1.1.4 Criminele psychologie in abolitionistisch perspectief ......................................................... 5
1.1.5 De receptie van Duitse criminele psychologie in België en Nederland .............................. 6
1.1.6 Receptie van criminele psychologie in VS ............................................................................ 6
1.2 College ............................................................................................................................................ 6
2 Validiteit en betrouwbaarheid .............................................................................................................. 9
2.1 Hoofdstuk 10 in boek .................................................................................................................... 9
2.1.1 Pseudo-herinneringen........................................................................................................... 9
2.1.2 Juridische aspecten van pseudo-herinneringen .................................................................. 9
2.1.3 Psychologisch onderzoek naar suggestieve druk ................................................................ 9
2.1.4 Hoe ontstaan psuedo-herinneringen ................................................................................... 9
2.1.5 Wie is het meeste vatbaar? ................................................................................................ 10
2.1.6 Wat betekenen pseudo-herinneringen voor het recht? ................................................... 10
2.2 College .......................................................................................................................................... 10
2.2.1 Validiteit en betrouwbaarheid............................................................................................ 11
2.2.2 Invaliditeit en onbetrouwbaarheid..................................................................................... 15
2.2.3 Validiteit en betrouwbaarheid in rechtszaal ...................................................................... 18
3 Verdringing ........................................................................................................................................... 20
3.1 Artikel: The return of the repressed: the persistent and problematic claims of long-forgotten
trauma 20
3.1.1 Verdrongen herinneringen en de ‘memory wars’ ............................................................. 20
3.1.2 Onderzoek over verdrongen herinneringen: toen tot nu ................................................. 20
3.1.3 Dissociatieve amnesie = verdrongen herinneringen? ....................................................... 20
3.1.4 Beweerde empirische bewijs voor mechanismen van verdrongen herinneringen ......... 21
3.1.5 Psychotherapeutische technieken, geheugenvervormingen en andere neveneffecten 21
3.1.6 De creatie van geïmplanteerde valse herinneringen ........................................................ 21
3.2 College .......................................................................................................................................... 21
4 Valse bekentenissen ............................................................................................................................ 25
4.1 Hoofdstuk 6 in boek..................................................................................................................... 25
4.1.1 Het belang van een bekentenis .......................................................................................... 25
1
, 4.1.2 Het verdachtenverhoor....................................................................................................... 25
4.1.3 Wetenschappelijke kritiek op intensieve verdachtenverhoren ........................................ 25
4.1.4 Valse bekentenissen ............................................................................................................ 26
4.1.5 Remedies ............................................................................................................................. 26
4.2 College .......................................................................................................................................... 26
5 Crime-related amnesia ........................................................................................................................ 35
5.1 Hoofdstuk 5 in boek..................................................................................................................... 35
5.1.1 Verklaring voor delict-amnesie ........................................................................................... 35
5.1.2 Detectie van geveinsde delict-amnesie ............................................................................. 35
5.1.3 Kenmerken authentieke amnesie ...................................................................................... 35
5.1.4 Symptoomvaliditeitstest ..................................................................................................... 36
5.1.5 Tweekeuzevragen................................................................................................................ 36
5.2 Artikel: Testing claims of crime-related amnesia ....................................................................... 36
5.3 College (door Ivan Mangiulli) ...................................................................................................... 37
6 Leugendetectie .................................................................................................................................... 40
6.1 Hoofdstuk 3 in boek..................................................................................................................... 40
6.1.1 Liegen en leugensignalen.................................................................................................... 40
6.1.2 Leugendetectie .................................................................................................................... 40
6.1.3 Verbale leugendetectiemethoden ..................................................................................... 40
6.1.4 Kinderen vs volwassenen .................................................................................................... 41
6.2 College .......................................................................................................................................... 42
7 Effecten van liegen op het geheugen ................................................................................................. 46
7.1 Artikel: When lying changes memory for the truth ................................................................... 46
7.2 College .......................................................................................................................................... 47
7.2.1 Fabriceren ............................................................................................................................ 47
7.2.2 How do false denailes of perpretators and victims impact testimonies? ........................ 48
7.2.3 Believing you own lies: self-deception ............................................................................... 48
8 Interviewen .......................................................................................................................................... 50
8.1 Artikel 1: A structured forensic interview protocol improves the quality and informativeness
of investigative interviews with children: A review of research using the NICHD Investigative
Interview Protocol.................................................................................................................................... 50
8.2 Artikel 2: The NICHD protocol a review of an internationally-used evidence-based tool for
training child forensic interviewers ......................................................................................................... 50
8.3 College .......................................................................................................................................... 50
9 Gerechtelijke dwalingen ...................................................................................................................... 53
9.1 Hoofdstuk 1 in boek..................................................................................................................... 53
9.1.1 De 2x2-matrix ...................................................................................................................... 53
2
, 9.1.2 Ruis en bias .......................................................................................................................... 53
9.2 Artikel: Het Belang van Foutenmarges in de Rechtspsychologie ter Preventie van
Gerechtelijke Dwalingen: Een Vergelijking tussen België en Nederland op het Gebied van
Academisch Onderzoek en Onderwijs .................................................................................................... 53
9.3 College .......................................................................................................................................... 53
9.3.1 Algemeen ............................................................................................................................. 53
9.3.2 Foutenmarges in rechtbank................................................................................................ 54
10 Getuige deskundige en biases......................................................................................................... 57
10.1 Hoofdstuk 13 in boek .................................................................................................................. 57
10.1.1 De positie van de deskundige ............................................................................................. 57
10.1.2 Valkuilen voor deskundige .................................................................................................. 57
10.1.3 Likelihood ratios ofwel diagnostische waarden................................................................. 58
10.2 Artikel 1: The forensic confirmation bias: Problems, perspectives, and proposed solutions . 58
10.3 Artikel 2: Legal psychologists as experts: guidelines for minimizing bias ................................. 58
10.4 College .......................................................................................................................................... 59
3
, 1 Mythes in de rechtspsychologie
1.1 Hoofdstuk 2 in boek
• 14e/15e eeuw: overgang naar inquisitoir strafstelsel
• Gewone en buitengewone bewijsmiddelen om materiële waarheid te achterhalen
• 18e eeuw: buitengewone bewijsmiddelen (bv pijnbank) geraken in diskrediet (Daniël Jonktys)
o Humaniteit
o Proportionaliteit
o Legaliteit
• Vroege verhoorpsychologie: Eugene Vidocq en Wilhelm Stieber
• 19e eeuw: criminalistiek
o Cesare Lombroso
o Hans Gross
1.1.1 Cesare Lombroso en Hans Gross: de uitvinders van criminele psychologie
• Lombroso: bedenker van geboren misdadiger
o 5 categoriën
▪ Geboren misdadiger
▪ Gewoontemisdadiger
▪ Passionele misdadiger
▪ Geestesgestoorde misdadiger
▪ Gelegenheidsmisdadiger
o Invloed
▪ Herdefinitie strafrechtelijke verantwoordelijkheid
▪ Hervorming straftoemeting en gevangeniswezen
▪ Ontwikkeling reclassering
• Hans Gross: invloed op opsporing en vervolging
o Grote belang van verhoor
o Bemerkt dat verschillen in verhoren niet per se ligt aan verschillen in waarheid, maar in
verschil van manier waarop ze verhoord zijn
o 2 soorten getuigen
▪ Getuigen die waarheid willen spreken => rekening houden met
- Opwinding/schrik/angst om te getuigen
- Feit dat slachtoffers als gevolg van delict gewond geraakt zijn aan hoofd
- Natuur en cultuur van mensen
- Invloeden van leeftijd, geslacht, rol en sociale omgeving
▪ Getuigen die waarheid niet willen spreken => rekening houden met
- Verdiepen in persoon zelf
- Niet verwachten dat iemand meteen gaat bekennen
- Met zelfvertrouwen benaderen
o Verhoorder moet dossier goed kennen
1.1.2 Kriminalpsychologie van Hans Gross
• 2 uitgangspunten
o Psychologie van rechter en diegene die verhoord wordt, hangt hard samen
o Misdaad bestaat in objectieve zin, maar we kunnen hem slechts kennen dmv
waarnemingen
• 2e deel boek: veel meer desciptief
4
1 Mythes in de rechtspsychologie............................................................................................................ 4
1.1 Hoofdstuk 2 in boek....................................................................................................................... 4
1.1.1 Cesare Lombroso en Hans Gross: de uitvinders van criminele psychologie ...................... 4
1.1.2 Kriminalpsychologie van Hans Gross .................................................................................... 4
1.1.3 Criminele psychologie in reformistisch perspectief ............................................................ 5
1.1.4 Criminele psychologie in abolitionistisch perspectief ......................................................... 5
1.1.5 De receptie van Duitse criminele psychologie in België en Nederland .............................. 6
1.1.6 Receptie van criminele psychologie in VS ............................................................................ 6
1.2 College ............................................................................................................................................ 6
2 Validiteit en betrouwbaarheid .............................................................................................................. 9
2.1 Hoofdstuk 10 in boek .................................................................................................................... 9
2.1.1 Pseudo-herinneringen........................................................................................................... 9
2.1.2 Juridische aspecten van pseudo-herinneringen .................................................................. 9
2.1.3 Psychologisch onderzoek naar suggestieve druk ................................................................ 9
2.1.4 Hoe ontstaan psuedo-herinneringen ................................................................................... 9
2.1.5 Wie is het meeste vatbaar? ................................................................................................ 10
2.1.6 Wat betekenen pseudo-herinneringen voor het recht? ................................................... 10
2.2 College .......................................................................................................................................... 10
2.2.1 Validiteit en betrouwbaarheid............................................................................................ 11
2.2.2 Invaliditeit en onbetrouwbaarheid..................................................................................... 15
2.2.3 Validiteit en betrouwbaarheid in rechtszaal ...................................................................... 18
3 Verdringing ........................................................................................................................................... 20
3.1 Artikel: The return of the repressed: the persistent and problematic claims of long-forgotten
trauma 20
3.1.1 Verdrongen herinneringen en de ‘memory wars’ ............................................................. 20
3.1.2 Onderzoek over verdrongen herinneringen: toen tot nu ................................................. 20
3.1.3 Dissociatieve amnesie = verdrongen herinneringen? ....................................................... 20
3.1.4 Beweerde empirische bewijs voor mechanismen van verdrongen herinneringen ......... 21
3.1.5 Psychotherapeutische technieken, geheugenvervormingen en andere neveneffecten 21
3.1.6 De creatie van geïmplanteerde valse herinneringen ........................................................ 21
3.2 College .......................................................................................................................................... 21
4 Valse bekentenissen ............................................................................................................................ 25
4.1 Hoofdstuk 6 in boek..................................................................................................................... 25
4.1.1 Het belang van een bekentenis .......................................................................................... 25
1
, 4.1.2 Het verdachtenverhoor....................................................................................................... 25
4.1.3 Wetenschappelijke kritiek op intensieve verdachtenverhoren ........................................ 25
4.1.4 Valse bekentenissen ............................................................................................................ 26
4.1.5 Remedies ............................................................................................................................. 26
4.2 College .......................................................................................................................................... 26
5 Crime-related amnesia ........................................................................................................................ 35
5.1 Hoofdstuk 5 in boek..................................................................................................................... 35
5.1.1 Verklaring voor delict-amnesie ........................................................................................... 35
5.1.2 Detectie van geveinsde delict-amnesie ............................................................................. 35
5.1.3 Kenmerken authentieke amnesie ...................................................................................... 35
5.1.4 Symptoomvaliditeitstest ..................................................................................................... 36
5.1.5 Tweekeuzevragen................................................................................................................ 36
5.2 Artikel: Testing claims of crime-related amnesia ....................................................................... 36
5.3 College (door Ivan Mangiulli) ...................................................................................................... 37
6 Leugendetectie .................................................................................................................................... 40
6.1 Hoofdstuk 3 in boek..................................................................................................................... 40
6.1.1 Liegen en leugensignalen.................................................................................................... 40
6.1.2 Leugendetectie .................................................................................................................... 40
6.1.3 Verbale leugendetectiemethoden ..................................................................................... 40
6.1.4 Kinderen vs volwassenen .................................................................................................... 41
6.2 College .......................................................................................................................................... 42
7 Effecten van liegen op het geheugen ................................................................................................. 46
7.1 Artikel: When lying changes memory for the truth ................................................................... 46
7.2 College .......................................................................................................................................... 47
7.2.1 Fabriceren ............................................................................................................................ 47
7.2.2 How do false denailes of perpretators and victims impact testimonies? ........................ 48
7.2.3 Believing you own lies: self-deception ............................................................................... 48
8 Interviewen .......................................................................................................................................... 50
8.1 Artikel 1: A structured forensic interview protocol improves the quality and informativeness
of investigative interviews with children: A review of research using the NICHD Investigative
Interview Protocol.................................................................................................................................... 50
8.2 Artikel 2: The NICHD protocol a review of an internationally-used evidence-based tool for
training child forensic interviewers ......................................................................................................... 50
8.3 College .......................................................................................................................................... 50
9 Gerechtelijke dwalingen ...................................................................................................................... 53
9.1 Hoofdstuk 1 in boek..................................................................................................................... 53
9.1.1 De 2x2-matrix ...................................................................................................................... 53
2
, 9.1.2 Ruis en bias .......................................................................................................................... 53
9.2 Artikel: Het Belang van Foutenmarges in de Rechtspsychologie ter Preventie van
Gerechtelijke Dwalingen: Een Vergelijking tussen België en Nederland op het Gebied van
Academisch Onderzoek en Onderwijs .................................................................................................... 53
9.3 College .......................................................................................................................................... 53
9.3.1 Algemeen ............................................................................................................................. 53
9.3.2 Foutenmarges in rechtbank................................................................................................ 54
10 Getuige deskundige en biases......................................................................................................... 57
10.1 Hoofdstuk 13 in boek .................................................................................................................. 57
10.1.1 De positie van de deskundige ............................................................................................. 57
10.1.2 Valkuilen voor deskundige .................................................................................................. 57
10.1.3 Likelihood ratios ofwel diagnostische waarden................................................................. 58
10.2 Artikel 1: The forensic confirmation bias: Problems, perspectives, and proposed solutions . 58
10.3 Artikel 2: Legal psychologists as experts: guidelines for minimizing bias ................................. 58
10.4 College .......................................................................................................................................... 59
3
, 1 Mythes in de rechtspsychologie
1.1 Hoofdstuk 2 in boek
• 14e/15e eeuw: overgang naar inquisitoir strafstelsel
• Gewone en buitengewone bewijsmiddelen om materiële waarheid te achterhalen
• 18e eeuw: buitengewone bewijsmiddelen (bv pijnbank) geraken in diskrediet (Daniël Jonktys)
o Humaniteit
o Proportionaliteit
o Legaliteit
• Vroege verhoorpsychologie: Eugene Vidocq en Wilhelm Stieber
• 19e eeuw: criminalistiek
o Cesare Lombroso
o Hans Gross
1.1.1 Cesare Lombroso en Hans Gross: de uitvinders van criminele psychologie
• Lombroso: bedenker van geboren misdadiger
o 5 categoriën
▪ Geboren misdadiger
▪ Gewoontemisdadiger
▪ Passionele misdadiger
▪ Geestesgestoorde misdadiger
▪ Gelegenheidsmisdadiger
o Invloed
▪ Herdefinitie strafrechtelijke verantwoordelijkheid
▪ Hervorming straftoemeting en gevangeniswezen
▪ Ontwikkeling reclassering
• Hans Gross: invloed op opsporing en vervolging
o Grote belang van verhoor
o Bemerkt dat verschillen in verhoren niet per se ligt aan verschillen in waarheid, maar in
verschil van manier waarop ze verhoord zijn
o 2 soorten getuigen
▪ Getuigen die waarheid willen spreken => rekening houden met
- Opwinding/schrik/angst om te getuigen
- Feit dat slachtoffers als gevolg van delict gewond geraakt zijn aan hoofd
- Natuur en cultuur van mensen
- Invloeden van leeftijd, geslacht, rol en sociale omgeving
▪ Getuigen die waarheid niet willen spreken => rekening houden met
- Verdiepen in persoon zelf
- Niet verwachten dat iemand meteen gaat bekennen
- Met zelfvertrouwen benaderen
o Verhoorder moet dossier goed kennen
1.1.2 Kriminalpsychologie van Hans Gross
• 2 uitgangspunten
o Psychologie van rechter en diegene die verhoord wordt, hangt hard samen
o Misdaad bestaat in objectieve zin, maar we kunnen hem slechts kennen dmv
waarnemingen
• 2e deel boek: veel meer desciptief
4
