Verbintenissenrecht samenvatting van de hoofdfase.
Bevat aantekeningen, casusvragen en antwoorden. 1 oefentoets en paar extra opdrachten. Jurisprudentie. Cijfer: 7,6
Wat is een verbintenis?
Vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen twee of meer personen krachtens
welke de een tot iets gerechtigd is en de ander tot iets verplicht is.
Bijv. koopovereenkomst
Verkoper moet leveren en de koper heeft recht op levering.
Verkoper heeft recht op betaling en de verkoper moet betalen.
Bronnen van een verbintenis:
Alleen uit de wet!
Uiteindelijk zijn er drie bronnen die uit de wet voortvloeien.
1. Vloeit direct voort uit de wet (on)rechtmatige daad.
Voorbeeld rechtmatige daad: zaakwaarneming
2. Indirect overeenkomst (niet wat je persé afspreekt)
3. Stelsel van de wet (rechtsspraak)
Natuurlijke verbintenis Art. 6:3 BW:
De wet of een rechtshandeling onthoudt de afdwingbaarheid aan de verbintenis
Voldoen op grond van een dringende morele verplichting naar ‘’objectieve
maatstaven’’
Bijv. buurvrouw is ziek en jij maakt elke dag soep voor haar.
Jij wordt op een dag ziek en kan de soep niet meer brengen.
Buurvrouw is boos en komt aan de deur.
Ander voorbeeld: Weddenschap telt ook niet mee, het is niet afdwingbaar.
Lid 1: Er gebeurt helemaal niks, want het is rechtens niet-afdwingbare verbintenis.
Je kunt het omzetten naar een normale verbintenis, dit kan op grond van Art. 6:5
BW.
Ontstaan overeenkomst Art. 6:217 BW:
Door middel van aanbod en aanvaarding
Een aanbod moet voldoende bepaalbaar zijn, dus een advertentie is geen aanbod!
Overeenkomsten kunnen eenzijdig en wederkerig zijn.
Eenzijdig: een partij heeft een verplichting. Is er maar een: SCHENKING!
Wederkerig: beide partijen hebben verplichtingen bijv. koopovereenkomst
Extra:
Een testament is een ongerichte rechtshandeling.
Ontslag nemen heeft pas effect op het moment als je baas tegenover je staat.
Verbintenissen uit overeenkomst:
,Rechtshandeling art. 3:33 BW
Wil en verklaring
Een op rechtsgevolg gerichte wil die zich heeft geopenbaard door een verklaring.
Bijv. trouwen (=daar moet je ‘ja’ zeggen).
De verklaring is de meestal stilzwijgend!
Art. 3:37 BW:
Lid 1: de verklaring is vorm vrij.
Lid 3: verklaring heeft pas werking als het die persoon heeft bereikt. Bijv. je bent op
vakantie, dan is de verklaring geldig wanneer de brief op de deurmat valt.
Als je in het ziekenhuis ligt of je hond eet die brief op dan is de verklaring nog steeds
geldig.
Als de post door technische storing te laat komt, dan kan niemand er iets aandoen.
Post NL kan er ook niks aandoen. Dan geldt lid 3 niet!
Lid 4: Je hebt een verzender en een ontvanger. De verzender zegt dat we gaan
communiceren via e-mail. Nu maakt die verzender een fout via de e-mail. Dan is die
e-mail wel geldig.
Lid 5: Intrekking van een tot een bepaalde persoon gerichte moet om haar werking
te hebben, die persoon eerder dan of gelijktijdig met de ingetrokken verklaring
bereiken. Bijv. de brief gaat met post, je intrekking gaat via e-mail, bellen of fax. Dus
je intrekking moet sneller zijn.
Ongeldigheid rechtshandelingen 1:
Discrepantie tussen wil en verklaring art. 3:33 BW
- door middel van verspreking
- inhoud wordt onjuist overgebracht
- misverstand
Jurisprudentiebundel: blz. 23
Bunde/Erckens (Misverstand)-arrest [Hoort bij discrepantie wil en verklaring]
Erckens verkoopt bedrijf aan gemeente Bunden en in die verkoop spreken zij af dat
de gemeente ook de belastingschade zal dragen. Er ontstaat een twijfel naderhand
over ‘’belastingschade’’ wat valt hier eigenlijk onder?
Gemeente zegt dat er minder onder valt en Erckens zegt meer.
HR geeft 4 criteria als er een twijfelachtig punt zit in het contract:
Punt 1: Eerst kijken welke betekenis er voor de hand ligt. Wat vinden wij normaal in
het rechtsverkeer?
Punt 2: Definitie voor de betekenis.
Punt 3: Heeft iemand deskundige hulp ingeroepen? Dan mag je meer van die partij
verwachten.
Punt 4: Als je de ene uitlegt kiest of het resultaat aansluit bij de verwachtingen die de
partijen voor ogen hadden.
,Rechtsgevolg van discrepantie tussen wil en verklaring ! nietige rechtshandeling
(wordt geacht nooit te bestaan).
Arrest: Onderzoeksplicht Hajziani
Soms is er geen beroep op art. 3:35 BW mogelijk:
Bijv. die persoon is zelf niet te goede trouw art. 3:11.
Hajziani is werknemer en beheerste de Nederlandse taal niet volledig. Hij wilde lange
tijd op vakantie. Werkgever laat hem een verklaring ondertekenen dat de
overeenkomst met wederzijde goedkeuring werd beëindigd. Hajziani komt terug van
vakantie en ontdekt dat hij geen werk meer heeft. Hij stapt naar de rechter, de
werkgever zegt dat hij gerechtvaardigd heeft vertrouwd, omdat Hajziani heeft
getekend.
Rechter zegt dat het veel impact heeft gehad en jij moest zeker weten dat Hajziani
heeft begrepen waarvoor hij heeft getekend. Werkgever mocht überhaupt niet op art.
3:35 BW beroepen.
Arrest: Westhoff/ Spronsen
Een werknemer stormt het gebouw uit en is heel boos en smijt met de deur en roept
‘’ik kom nooit meer terug’’.
Werkgever dacht: prima en doei.
Voor de werkgever was er weinig nadeel dat deze persoon ontslag neemt.
Er waren wel ernstige gevolgen voor de werknemer die het gebouw uitstormt en
weggaat.
Werkgever had moeten nadenken of de persoon zeker ontslag wilde nemen. De
volgende dag of volgende week even bellen, maar je moet er duidelijk over zijn!
Gerechtvaardigd vertrouwen Art. 3:35 BW:
Voorbeeld miljoenenjacht! Er zat €5.000.000 in zijn koffer.
- Er is schijnt gewekt (man drukt op rode knop)
- Daarop vertrouwt ( ja, namelijk hij kreeg €125.000)
- Vertrouwen op overeenkomst van wil en verklaring door op die knop te
drukken (door middel van spelregels). Ze hebben geoefend/spannend/de
regels zijn hem uitgelegd.
Uiteindelijk zei de voorzieningenrechter zei dat miljoenenjacht mocht vertrouwen
op de wil van die man.
Hoge raad heeft het ook afgewezen.
- Art. 3:35 BW is alleen geldig indien er sprake is van art. 3:33 en 3:34 BW.
Er moet een verschil zijn tussen de wil en verklaring. Bij onder curatele gestelde
en minderjarigen is er geen verschil tussen de wil en verklaring. Ze zijn niet
handelingsbekwaam.
- Opgewekte schijn, (handeling)
- Waarop is vertrouwd (subjectief) art. 3:11 BW.
- Vertrouwen is ook gerechtvaardigd (objectief) art. 3:11 BW.
Als dit slaagt, is er een geldige rechtshandeling geweest.
, Ongeldigheid rechtshandelingen 2:
Geestelijk stoornis art. 3:34 BW:
- Bestaan van de geestelijke stoornis
- Verband tussen de stoornis en de verklaring
o (de stoornis belette redelijke waardering van de belangen bijv. je hebt
gedronken).
- De verklaring is onder invloed van stoornis gedaan bijv. het is nadelig.
Rechtsgevolg ! vernietigbaar (wederkerig) of nietige rechtshandeling
(eenzijdig)
Extra tentamentraining:
ECLI:NL:RBMNE:2016:5335
, Casus
Stellingen Juist of Onjuist en motiveer uw antwoord
1) Bij de vraag of er sprake is van een dringende morele verplichting, die
een natuurlijke verbintenis oplevert, is voor de beantwoording niet alleen
de objectieve maatstaf die moet worden aangelegd maar ook het
subjectieve inzicht van de schuldenaar van belang.
Onjuist, naar maatschappelijke opvattingen Art. 6:3 BW.
2) De verplichting om in het verkeer niet door rood te rijden is een
verbintenis.
Onjuist, dit is een overtreding dus een kale verplichting
Casus 1 Natuurlijke verbintenis
Is er in de volgende gevallen sprake van een natuurlijke verbintenis?
1. Christel redt een 8-jarig meisje uit de vijver. Dit meisje blijkt de dochter
van zakenman Rommie Rijpert te zijn. Uit dankbaarheid geeft Rommie
aan Christel EUR 1.000.
Dit is een schenking, je hoeft niet per se geld te betalen als iemand je dochter
redt. Het is geen maatschappelijke plicht.
2. Wethouder Van der Laan neemt steekpenningen aan van aannemer Van
Workum zodat deze aannemer de opdracht krijgt om de prestigieuze
schouwburg in het stadscentrum te bouwen. De betaling van de
aannemer komt uit. Om te voorkomen dat hij moet aftreden besluit
Wethouder Van der Laan om het gehele bedrag terug te storten in de
gemeentekas.
Arrest: Goudse bouwmeester. Dit is wel een natuurlijke verbintenis
3. Bakkerij Martin heeft een eendagsaanbieding: twee broden voor EUR 2
in plaats van EUR 4,50. Miranda kan op die dag geen boodschappen
doen, omdat zij Peter meehelpt met verhuizen. Peter betaalt aan Miranda
EUR 2,50 in verband met het gemiste koopje.
Nee, dit is geen verbintenis. Martin geeft dit uit medelijden.
,Casus 2: iPhone
Kasper wil zijn IPhone 4 van een jaar oud verkopen voor EUR 300,= aan René.
Kasper doet zijn aanbod via de email; in deze email staat echter vermeld dat
Kasper zijn IPhone voor slechts EUR 30,= aanbiedt.
Vraag 1
Kasper schrijft een dag later in een tweede email: “De inhoud van mijn email
van gisteren klopt niet met wat ik wil. De computer is een ‘0’ vergeten te
plaatsen. De verklaring kan daarom niet gelden als mijn verklaring.” Is deze
stelling juist? Motiveer uw antwoord.
Discrepantie tussen wil en verklaring Art. 3:33 BW. Hij zou zich hierop kunnen
beroepen. Hierbij moet je altijd kijken naar Art. 3:35 BW.
- Schijn opgewekt.
- Daarop is vertrouwd: nee is te goedkoop
- Gerechtvaardigd: nee, hij had hier niet op kunnen vertrouwen. Dit is niet
realistisch.
Vraag 2
Stel dat René het aanbod uit de eerste email accepteert nog voordat Kasper
zijn tweede “herstelemail” heeft verstuurd. Is er een overeenkomst tot stand
gekomen? Ga in uw antwoord in op de vraag of René zomaar mocht uitgaan
van de juistheid van de eerste email.
Je mag er niet op vertrouwen dat een nieuwe iPhone zo goedkoop wordt verkocht.
Er is dus geen overeenkomst tot stand gekomen o.g.v. art 3:33 en 3:35 BW.
Vraag 3
Is het antwoord onder vraag 2 anders als juist René aan Kasper had verzocht
om hem via de email een aanbod te doen?
Art 3:37 lid 4 BW: als de ontvanger bepaalt via de mail en hij maakt zelf een fout. Er
komt geen rechtshandeling tot stand.
,Casus 3 Gemeente Huizen
Jan koopt een stuk grond van de gemeente Huizen, waarbij hij de hulp in heeft
geroepen van het gerenommeerde makelaarskantoor Bleumers & Groenen. Na
oeverloze onderhandelingen nemen partijen in de koopovereenkomst – om de
omvang van het stuk grond te omschrijven – de aanduiding op: ‘De te leveren grond
loopt tot de bomen aan de rand van de weg (provinciale weg N213)’. Achteraf blijkt
dat partijen deze aanduiding verschillend hebben geïnterpreteerd. Jan is van mening
dat met deze omschrijving is bedoeld: tot en met de provinciale weg. Daardoor zou
de gekochte grond aanzienlijk groter uitvallen dan de bedoeling van de gemeente.
De gemeente heeft namelijk onder deze aanduiding verstaan: tot aan de weg. De
gemeente vindt dus dat de provinciale weg niet onder het gekochte stuk grond valt.
Vraag 1:
Is er een overeenkomst tot stand gekomen tussen de gemeente en Jan? Zo ja,
wat geldt er dan voor de omvang van de grond: “tot en met de weg” (Jan) of
“tot aan de weg” (Gemeente)? Betrek in uw antwoord relevante jurisprudentie.
Arrest: Bunde/Erckens
Partijen hebben verschillende meningen en zijn dus 4 criteria:
- Een betekenis ligt meer voor de hand dan voor de andere.
- Er kan worden gekeken of de uitdrukking een vaststaande technische betekenis
- Is er een deskundige bij betrokken?
- Sluit het resultaat aan bij de overeenkomst
Hier is sprake van een deskundige namelijk ‘’ de hulp in heeft geroepen van het
gerenommeerde makelaarskantoor Bleumers & Groenen’’. Hier is dus sprake van tot
de weg. Punt 4: er kan geen provinciale weg worden geleverd omdat zij niet
beschikkingsbevoegd is.
Casus 4: Demente oma
Oma Dini is sinds enkele jaren opgenomen in verpleegtehuis De Zonnegloren
vanwege dementie. Fysiek oogt zij zeer gezond. Bij oppervlakkig contact valt het niet
direct op dat zij dement is. Ze heeft zelfs ook heldere momenten. De bevriende
antiquair Alois komt bij oma Dini op de koffie. Tijdens het bezoek koopt Alois van
Oma Dini haar gouden horloge uit 1928 voor EUR 3.000,=. De antiquair Alois meent
hiermee een mooie deal te hebben gesloten, omdat de marktwaarde voor zo’n
horloge op ongeveer EUR 6.000,= wordt geschat.
Vraag 1
Is er tussen oma Dini en de antiquair Alois een overeenkomst tot stand
gekomen?
Hij komt in beginsel tot stand, maar hij is aan te tasten.
,Vraag 2
Stel dat oma Dini spijt heeft van de verkoop van haar horloge. Kan zij van de
overeenkomst afkomen?
Ze kan er van afkomen. Art 3:34 BW.
Blijvende stoornis: dementie
Verklaring: dat ze het horloge wilde verkopen
Stoornis belangenbehartiging: dit is nadelig voor de oma.
Art 3:35 BW:
Schijn opgewekt:
Daarop vertrouwd: nee, ze zat al in een verpleeghuis.
Gerechtvaardigd vertrouwen: als je iemand een beetje kent dan weet je dat diegene
dement is. dus hier is geen sprake van gerechtvaardigd vertrouwen. Door de
vriendschap kon hij wel weten dat zij haar wil niet kon bepalen, ondanks dat zij wel
haar heldere momenten heeft.
Hier wordt de koopovereenkomst vernietigd. Hier geldt terugwerkende kracht. Art
3:53 BW. Ze moet alles teruggeven. Onverschuldigde betaling art 6:203 BW lid 1
moet het goed teruggegeven worden en op grond van lid 2 moet het geld bedrag
teruggegeven worden.
Casus 5: Sonja
Sonja is een alleenstaande moeder van twee kinderen. Ze werkt al enkele jaren als
verkoopster bij De Bijenkorf. Door problemen in de privé-sfeer raakt Sonja zwaar
overspannen. Enige tijd is Sonja ziek thuis, maar na twee maanden (op 1 mei 2012)
gaat zij weer, voor halve dagen, op arbeidstherapeutische basis aan het werk. Als er
op een dag (14 mei 2012) wéér een vervelende klant om niets tegen Sonja begint te
schelden, kan Sonja het niet meer aan: ze gaat naar haar baas en neemt ontslag
met onmiddellijke ingang. Haar baas is verbaasd, maar neemt direct contact op met
enkele tijdelijke krachten, die bereid blijken te zijn de uren die Sonja ‘draaide’ over te
nemen.
Vraag 1
Al snel krijgt Sonja veel spijt van haar ontslagname: ze heeft toch altijd prettig
gewerkt bij De Bijenkorf, bovendien heeft ze het geld nodig: een WW-uitkering
krijgt ze immers niet! Welke mogelijkheid heeft Sonja om haar ontslagname
‘terug te draaien’?
Geestelijke stoornis art 3:34 BW
Tijdelijke stoornis: hevige emotie
Verklaring: ze heeft gezegd dat ze ontslag wilde nemen
,Stoornis belangenbehartiging: het is zeker nadelig, ze heeft geen baan dus geen
geld
Dit beroep zal waarschijnlijk dus wel zeggen.
Vraag 2
Stel dat vaststaat dat Sonja op het moment van ontslagname erg rustig
overkwam. Welk verweer zal De Bijenkorf dan voeren tegen de stelling van
Sonja (zoals bedoeld onder vraag 1)? Heeft dit verweer kans van slagen (betrek
jurisprudentie)?
3:35 BW: arrest: Westhoff/ Spronsen
Er moet sprake zijn van een geestelijke stoornis.
Geen nadeel voor de ernstige gevolgen.
Bijenkorf mag geen beroep doen op gerechtvaardigd vertrouwen
Verbintenissenrecht College 2
Totstandkoming overeenkomst
Vereisten aanbod:
- eenzijdige rechtshandeling
- bepaalbaar art. 6:227
Arrest: Hofland/Hennes: (= geldt alleen voor species zaken)
Het moet voldoende bepaalbaar zijn. Het was een individuele zaak die voor
een bepaalde prijs werd aangeboden. De koper is dan erg van belang.
Daarom was de advertentie was een uitnodiging om in onderhandeling te
treden.
Soort zaken waar je meer van hebt. Er kunnen altijd nieuwe tomaten worden
geleverd. Dus als de supermarkt een bord neerzet: tomaten €1,- dan is dat wel
gewoon een aanbod.
- Gericht tot een of meer personen, maar niet teveel personen.
Vervallen van aanbod:
Door middel van verwerpen, dan verdwijnt het aanbod. Art. 6:221 lid 2 BW
Door middel van herroeping Art. 6:219 BW (= je eerste aanbod komt aan, maar je
bedenkt je bijv. als je een te laag bedrag hebt gevraagd. Het betekent dat het aanbod
al aangekomen is bij de eventuele koper, maar je wilt het wijzigen.
Regels:
- Als het al aanvaard is, mag je niet herroepen
- Als je de aanvaarding per post verstuurd en hij is nog niet aangekomen bij de
koper, zodra je de aanvaarding hebt verstuurd en het is nog niet gelezen, zelf
dan mag je niet meer herroepen.
- Als er een termijn is bepaald. Zoals: alleen deze week geldig. Dan mag je ook
niet herroepen.
, Wat is het verschilt tussen art. 3:37 lid 5 en art. 6:219 BW?
Bij intrekking is het aanbod nog niet aangekomen
Als je je aanbod wil intrekken, dan moet je je oorspronkelijke aanbod inhalen!
Bij herroeping is het aanbod wel aangekomen
Als je wilt herroepen, dan hoef je geen sneller medium te gebruiken, maar wel aan
die drie voorwaarden voldaan. Zie hierboven.
Aanvaarding van het aanbod:
- Aanbod is nog van kracht (= niet ingetrokken of herroepen)
- Ontvangsttheorie Art. 3:37 lid 3 BW (= ookal leef ik in het ziekenhuis, dan
moest ik iemand regelen die mijn post kon openen. Of als de hond het heeft
opgegeten of je bent op vakantie, dan is de brief nog steeds aangekomen).
- Vormvrij Art. 3:37 lid 1 BW (= verklaring mag in iedere vorm geschieden. Hoe
weet de caissière dat jij de wil hebt op dat pak melk te kopen? Omdat je het
op de band legt).
- Gericht op de aanbieder
- Inhoudelijk overeenstemmen (= aanvaarding moet overeenstemmen met het
aanbod. Wat nu als je iets anders aanvaard? Dan is het een nieuw aanbod
art. 6: 225 BW Voorbeeld: ik zeg laptop te koop voor €100, iemand zegt ik
geef er €80 voor. Dan geldt dat als een nieuwe aanbod.
Lid 2: wat is nou een ondergeschikt punt? Op het tentamen komt het duidelijk.
Ik koop een Boeing 747 en de stoel op 23c daar zitten boutjes los en dat moet
echt goed aangeschroefd worden en nagekeken. En anders koop ik het niet.
Dit is dan gewoon een aanvaarding. Je wilt perse een cupholder in een auto
en die is zwart en het is in het wit. Dat is een minuscule verandering.
Vertegenwoordiging en volmacht
Bevoegdheid om rechtshandeling te verrichten namens iemand anders.
Trouwen met de handschoen betekent dat je er zelf niet bent. Bijv. in de oorlog kwam
dit heel vaak voor, man zit in een oorlogsgebied en ze hebben besloten om toch te
gaan trouwen. Die geven dan een volmacht aan iemand anders die dan trouwen met
elkaar.
Arrest: VD/ Salters
VD breekt iemand zijn huis af door middel van een architect en er ontstaat schade.
Wie moet dit betalen?
VD had contract met architect en de architect had een contract met Salters.
Wie moest er nou betalen? VD.
De gevolmachtigde handelt in naam van principaal. De achterman heeft Principaal.
Hij geeft een volmacht aan een persoon en die persoon doet iets voor Salters.
Arrest: Kribbenbijter
Hoe weet je nou dat er volmacht is? (= je moet kijken wat de partijen over en weer
aan elkaar hebben verklaard en wat je er van kunt afleiden).
Bijv. je gaat naar de winkel en je koopt een boek, maar je vertelt niet dat je dat boek
voor iemand anders koopt, omdat dat moest. Je bent gevolmachtigd. De boekhandel
denkt dat hij met jou te maken heeft dus de gevolmachtigde. Hij weet niet dat jij voor
iemand anders handelt. De gevolmachtigde die moet het zeggen dat het voor iemand
anders koopt.
Dus kijken naar de omstandigheden van het geval.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cicelini. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.41. You're not tied to anything after your purchase.
