Als leren pijn doet
Kinderen met een leerstoornis opvoeden en begeleiden
1. Leerstoornissen: een complex probleem
1.1. Wat zijn leerstoornissen
1.1.1. Leren doen we elke dag, een leven lang
Leerstoornissen verwijst naar problemen met leren
Leren= breed begrip
Leren in de ruime betekenis van het woord= nieuwe vaardigheden, gedragingen of
kennis eigen maken.
Verschillende kenmerken:
o Groeiproces= ontwikkeling
o Een actief verwerkingsproces
o Samenspel tussen mogelijkheden persoon en aanbod in de omgeving. Een goede
leermeester is vaak een voorwaarde om iets te leren.
o Toevallig of gepland
1.1.2. Problemen met leren op school
Leerproblemen= problemen bij het leren van de schoolse vaardigheden lezen, spellen
(foutloos schrijven) en rekenen
Verschillende kenmerken:
o Groeiproces
o Actief verwerkingsproces
o Afhankelijk van het samenspel tussen de mogelijkheden van het individu en het
aanbod van de omgeving.
o Op vele domeinen voordoen en verschillende vormen aannemen.
Indeling: leesproblemen, spellingproblemen en rekenproblemen
1.1.3. Leerstoornissen zijn specifieke leerproblemen
Leerstoornissen -> indeling op basis van de vermoedelijke oorzaken van leerproblemen.
o Individu, aanbod omgeving of samenspel
Uitsluitingscriterium: welke oorzaken moeten uitgesloten worden?
o Aantonen leerprobleem in de omgeving ≠ leerstoornis
Leerstoornis = leerproblemen minstens gedeeltelijk hun oorzaak in de
mogelijkheden en beperkingen van het individu
Leerstoornissen= primaire leerproblemen
Leerstoornissen= problemen in het kenvermogen van het kind die het leren van
specifieke vaardigheden, zoals lezen en spellen of rekenen, belemmeren.
Leerstoornissen= specifieke leerproblemen= leren van slechts één of enkele
schoolse vaardigheden ernstig belemmerd wordt.
o Secundaire leerprobleem= leerprobleem het gevolg is van de omgeving of van
een ander probleem, stoornis of handicap.
o Kinderen met een handicap kunnen ook een leerstoornis hebben als er sprake is
van specifieke tekort in het kenvermogen.
o Hardnekkig, resistent voor hulp =hardnekkigheidcriterium
o Hoe vroeger het probleem wordt opgespoord en hoe deskundiger het wordt
behandeld, hoe kleiner de gevolgen zullen zijn op langere termijn.
1
, Vroeger: Dyslexie = lezen; Dysorthografie = vroegere term voor leren spellen
Nu: dyslexie= lezen en/of spelling
Dyscalculie= ernstige rekenstoornis
Dysgrafie= stoornis in de motoriek van het schrijven ≠leerstoornis
1.1.4. Hoe vaak komen leerstoornissen voor?
Voorzichtig zijn met cijfers
Dyslexie:
o 5 tot 7%
o M>V
Dyscalculie:
o 2 tot 7%
o V>M
Dyscalculie veel minder bestudeerd dan dyslexie
1.2. Wat zijn de oorzaken van leerstoornissen
1.2.1. Geneeskunde
Vroeger: visueel probleem bij dyslexie
Nu: neurowetenschappen en de erfelijkheidsleer van leerstoornissen
o Leerstoornissen vaak het gevolg zijn van problemen bij de opbouw en werking
van de hersenen en dat een belangrijk deel van de leerstoornissen erfelijk
bepaald is.
o Onduidelijk waar in de hersenen te situeren en welke erfelijke factoren het
probleem veroorzaken
1.2.2. Cognitieve benadering
= wijze waarop de kinderen kennis verwerven en verwerken
Belangrijk deel veroorzaakt door problemen bij vaardigheid om met taalklanken om
te gaan (fonologische vaardigheid).
!Verklaring ontstaan rekenstoornissen complexer -> verschillende specifieke cognitieve oorzaken!
1.3. Soms blijft het niet bij een leerstoornis
Duurt hele tijd voor ouders en leerkrachten realiseren dat kind een leerstoornis heeft
Voor het kind blijven er nog vele problemen bestaan eens ouders en leerkrachten weten
dat het om een leerstoornis gaat.
Krijgen vaker negatieve opmerkingen van leeftijdsgenoten.
Onrust in gezin: gevoel dat het anders is dan andere kinderen, dat er iets mis is.
Dagelijks geconfronteerd met hun onvermogen om zo vlot te leren als de andere
kinderen
Kans op bijkomende opvoedingsproblemen en gedrags-of emotionele problemen is erg
groot.
1.3.1. De demotivatie slaat toe
= hun motivatie verliezen om te leren
In de klas andere dingen doen dan leren/ afhaken:
o Prullen, clown uithangen,… de aandacht van de leerkracht en klasgenoten
trekken. Een soort antiheld worden
o Veel minder opvallend gedrag. Zich heel koest houden.
2
, Ingrijpen= de leerstoornis behandelen en niet de druk op het kind verhogen.
Vermijden om telkens in te gaan op storend gedrag en zo te verzeilen in een escalatie
van dreigen en straffen
Als we de demotivatie te lang onderkennen = spiraal van toenemende gedragsproblemen
1.3.2. Het zelfvertrouwen krijgt een deuk
Verhoogd risico om onvoldoende zelfvertrouwen op te bouwen of om hun
zelfvertrouwen te verliezen
Zelfvertrouwen= gevoel zelf iets te kunnen
Elk kind ervaren dat het aanvaard wordt met zijn mogelijkheden en beperkingen, met
zijn kwaliteiten en gebreken. Gevoel krijgen iemand te zijn.
Kinderen met leerstoornis meer risico om onvoldoende zelfvertrouwen te ontwikkelen
Vrij negatieve houding ontwikkelen ten aanzien van de school in het algemeen.
Zelfvertrouwen staat los van het feit of het kind een lichte of ernstige leerstoornis heeft.
Hangt in grote mate af van de reacties van de omgeving.
Het beste is om leerstoornis te zien als een probleem, zoals we in ons leven allemaal met
een probleem te kampen hebben, maar een probleem dat de levenskwaliteit niet hoeft
te verminderen.
Groot belang voor zelfvertrouwen = verwachtingen van ouders
o Fatalistische houding= kans dat het kind zal mislukken groter
o Alles doen om kind op niveau te brengen= negatieve invloed op zelfvertrouwen
want kind ervaart dat het niet voldoet aan de verwachtingen.
Verwachtingen van de leerkrachten: leerkrachten vormen zich een beeld van de leerling
en hebben bepaalde verwachtingen met betrekking tot de prestaties en het gedrag van
de leerling -> nogal standvastig. Resultaten leerlingen evolueren in richting
verwachtingen van de leerkracht. -> zeer grote impact op prestaties en zelfvertrouwen.
Vermijd het centraal stellen van de leerstoornis in het dagelijkse leven van het kind.
Kinderen zelf verklaren:
o Successen vanuit oorzaken buiten zichzelf
Zelfvertrouwen kan niet zomaar verhoogd worden
→ Kans successen te boeken en hen daarbij te laren ervaren dat zij zelf die
prestaties geleverd hebben.
→ Helpen om de oorzaak van hun falen en succes realistisch in te schatten.
→ Manier van schoolresultaten en rapporten te becommentariëren
→ Best dat kind enkel toetsen krijgen afgestemd op hun mogelijkheden
o Mislukkingen vanuit factoren buiten zichzelf
1.3.3. Het risico op faalangst vergroot
Veel grotere kans dat ze angst gaan ontwikkelen om schoolse prestaties te leveren
Kind gaat pogingen ondernemen om te ontsnappen
Zwak resultaat door gespannen toestand (→ bevestigd er niets van kan)
Goed resultaat → toeschrijven aan factoren zelf geen verdienste aan heeft
Aanvankelijk vooral optreden als kind weet dat er prestaties verwacht worden op het
domein van de leerstoornis
Angst kan uitbreiden naar alles van school en kan zelfs uitlopen tot een depressieve
toestand
Onderkennen= zo vlug mogelijk!
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anne-catherinebruynbroeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.03. You're not tied to anything after your purchase.