Week 1: Contextualisme
• Van Klink e.a. - Recht in context; naar een brede academische vorming van juristen:
Dit artikel is een pleidooi voor een academische verbreding van de universitaire rechtenopleiding. Het dient
meer ruimte te bieden aan reflectie en verbreding en meer gebruik te maken van alternatieve en activerende
werkvormen. Het academische karakter van de rechtenopleiding staat momenteel onder druk.
Richard Susskind introduceert de T-shaped lawyer: iemand die vanuit een grondige kennis van de eigen
discipline (de verticale streep) in staat is samen te werken met de professionals uit andere disciplines (de
horizontale streep). De sleutel zou liggen in een reflexieve benadering waarbij het recht wordt bestudeerd
vanuit een bredere, sociale, morele en theoretische context.
Het basisniveau van het recht behelst een casus voorgeschoteld krijgen en hieruit een rechtsvraag
destilleren zodat deze kan worden opgelost aan de hand van handboeken. Het tweede niveau is structuren,
hierbij wordt de casus een groter en abstract probleem. Het derde niveau betreft analyse en reflectie van het
recht als systeem. Denk hierbij aan rechtsfilosofie. Het vierde niveau is het recht als omgeving gezien,
waarbij economie en politiek wordt gebruikt. Hierbij wordt gekeken of het recht voldoet aan de vereisten
van de maatschappij en of het juiste effecten betreft. Dit vereist dus kennis van andere domeinen (de
horizontale streep van de T-shaped lawyer).
De academie en rechtspraktijk zijn momenteel twee verschillende werelden. De juridische dienstverlening
is aan het veranderen, dit omdat er more for less wordt verwacht (meer doen voor minder geld), er sprake is
van liberalisering (nieuwe vormen van juridische dienstverlening) en de informatietechnologie zorgt voor
een betere toegankelijkheid voor eenieder tot het recht. Er zal dus veel meer beroep worden gedaan op het
oordeelsvermogen van een jurist.
Van Klink heeft skeptical legal education ontwikkeld. Docenten dragen informatie over vanuit een
onafhankelijk gezichtspunt. Als er een waardeoordeel wordt gegeven, dienen zij dit duidelijk te vermelden.
Dit leidt als het goed is tot een kritische houding van studenten. Er dient ook van meer gebruik te worden
gemaakt dan enkel boeken, denk aan visuele middelen of met directe confrontaties.
• W. Twining - law in context, enlarging a discipline:
Een Engelsman die in Soedan rechtsgeleerdheid ging doceren. Hij kende zijn Engelse recht, gaf dan ook
deze leerstukken in Soedan. Wat bleek? De casus die hij voorlegde werd daar niet als mogelijk beschouwd,
omdat in Soedan een kameel nooit in een dierentuin zal lopen, maar altijd los. Dit laat dus ook zien dat
privaatrecht enkel zin heeft om het in de context toe te passen waar het wordt gebruikt. Een goede jurist
gaat opzoek naar de ratio van een regel en kijkt of dit in de context waarin hij zich bevindt, ook past. Er
dient dus naar sociale processen gekeken te worden. Law in action & books: legal realism.
Week 2: Het begrip: Wat is privaatrecht?
• Ernest J. Weinrib - Corrective Justice: Can law survive legal education? lastige tekst
Het onderwijs in het recht bestaat uit drie activiteiten: the practice of law, the enterprise of understanding
that practice and the study of law’s possible understandings within the context of a university.
In het onderwijs wordt het recht niet bestudeerd als iets dat later in de praktijk nodig wordt te zijn geacht,
maar meer omdat het hoort bij de civilisatie van de mensheid. Onderwijs probeert dit verder te
ontwikkelen. Het lijkt dat het onderwijs niet meer samenhangt met de praktijk. Zij komen dichter bij elkaar
door ‘the understanding of law’.
Een economische analyse heeft zijn eigen idee over hoe aansprakelijkheidsrecht moet werken. Er wordt
dan vooral naar efficiency gekeken. Dan wordt er aansprakelijkheid gesteld indien de kosten van het
voorkomen van het ongeluk lager liggen dan het laten gebeuren. Economen proberen rechtelijke termen te
laten verdwijnen in efficiency.
Als instrumentalist kan je drie fouten hebben: doelen die buiten het privaatrecht vallen, hiernaar binnen
halen. Geen relatie zien tussen eiser en verweerder. Privaatrecht in het publiekrecht gooien.
, Dit moet in het onderwijs bekrompen worden. Correlativity & personality zijn samen de basis van het
privaatrecht. Interdisciplinariteit is ooit gestart door een instrumentalistische benadering van het recht te
gebruiken.
• M.G. Faure - Law and economics: belang voor het Privaatrecht
Law & Economic is een van de meest succesvolle bewegingen van de afgelopen decennia, zowel in de VS
als in Europa. Het is een aantrekkelijke gedachte dat het recht wordt gebruikt op de welvaart van de
maatschappij te verhogen. Bijvoorbeeld: productaansprakelijkheid leidt tot een voorzichtige producent die
met zorg zijn producten produceert. Een recht is hierbij dus geen doel op zich, maar een instrument.
Coase heeft de basis gelegd voor een belangrijke denkrichting in de rechts-economie, namelijk dat de
markt via onderhandelingen tussen goed geïnformeerde partijen altijd in staat is om efficiënte oplossingen
te genereren. Zonder transactiekosten zal de optimale oplossing door partijen worden bereikt. Calabresi
vond dat het recht zou moeten bijdragen aan een optimale reductie van ongevalskosten. Posner zorgde voor
een daadwerkelijk succesvolle beweging nadat zijn epos was gepubliceerd.
In de VS is er op elke law school wel sprake van law & economics, in sommige gevallen is er zelfs geen
apart vak maar wordt het in ‘gewone’ recht-vakken dit geïndoctrineerd. De invloed in Europa is geringer.
Nederland en Duitsland zijn het meest vooruitstrevend in Europa.
Een econoom toetst rechtsregels aan de hand van een efficiëntieconcept. Hij zal nagaan of een bepaalde
rechtsregel de maatschappelijke welvaart verhoogt of maatschappelijke kosten reduceert. Sprake van een
instrumentele visie. Dit door middel van het maken van een model waarin een aantal veronderstellingen
aangaande sociale werkelijkheid worden gemaakt. Er zijn hierin dus verschillende stromingen, wat een
sterkte is van de rechtseconomie. Het belang van de rechtseconomie is geweest enerzijds dat aandacht werd
gevraagd voor kosten van privaatrechtelijke regels en anderzijds voor het feit dat van rechtsregels bepaalde
gedragseffecten kunnen uitgaan. Hierbij wordt ook veel gebruik gemaakt van empirisch onderzoek, wat
uiteindelijk leidt tot empirische toetsing van wetgeving.
Kritiek op de rechtseconomie luidt als volgt: het recht gaat niet uitsluitend om efficiëntie, er zijn ook
andere waarden die het recht dient na te streven. Dit is niet helemaal waar, omdat de rechtseconomie een
herverdelingseffect (negatief/positief beoogd door wetgever) kan blootleggen. Een tweede type kritiek ziet
op het feit dat er wordt uitgegaan van het rationele keuzemodel, er wordt hierbij vanuit gegaan dat
individuen rationele afwegingen maken en trachten op basis daarvan de oplossing te kiezen die hun eigen
nut maximaliseert.
Week 3: De historische context
• J. Smits - Het Privaatrecht van de toekomst
Bij verschillende wetenschappen wordt er naar de toekomst gekeken. In het recht komt dit minder vaak
voor. Er zijn recentelijk wel wat scenario’s ontwikkeld. Zo is een scenario global constitution waarbij de
wereld een volwaardige juridische orde heeft, met een EU BW en alles is gewaardeerd op bepaalde normen
en waarden die de hele wereld deelt. Een ander scenario is legal borders waarbij de landsgrenzen veel
duidelijker en belangrijker zijn. Globalisering is tot stilstand gekomen. Bij beide scenario’s is nauwelijks
ruimte voor het privaatrecht.
Privaatrecht heeft altijd maar een kleine rol gehad van de wetgever, omdat het juist autonomie faciliteert.
De grootste ontwikkeling is dat er steeds meer normen voortvloeien uit internationale en Europese
verdragen. Het is nu zoeken naar een optimaal niveau van regulering: wat behoort waar? Moet iets lokaal
of juist Europees worden geregeld?
De rol van de rechter zal ook veranderen. Dit komt doordat het recht zal gaan automatiseren. De kans is
aanwezig dat er meer gespecialiseerde rechters zullen komen. De kans dat de staat meer macht gaat krijgen
is kleiner dan dat er meerdere private actoren in het leven worden geroepen. NB: het privaatrecht is niet
bedoeld om publieke doelen na te streven.
De juridische doctrine staat sterk onder druk. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van empirisch of
rechtsvergelijkend onderzoek. Een noot is niet meer de top van de wetenschap. Door het geschil beslechten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophievanboekhold. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.